«شیعه نیوز»:سؤال:
حضور آية الله مکارم شيرازي
با اهداء سلام و تحيت;
حضرتعالي سابقاً در معرفي مسجد جمکران مطالب ارزنده اي فرموده ايد، خيل عاشقان امام زمان (عليه السلام )مصرانه درخواست دارند، معرفي جامعتر و بيشتري درباره اين کانون بزرگ ديني بفرماييد تا هرگونه ابهام و وسوسه ناآگاهان را برطرف سازد.
جواب:
لازم مي دانم قبل از ورود به اصل بحث، مقدمه کوتاهي عرض کنم و آن اينکه:
مسجد جمکران از مواهب الهيه بر جهان شيعي است. کانوني است بسيار مبارک که عاشقان حضرت مهدي (عليه السلام) مخصوصاً جوانان پاکباز را از دور و نزديک به سوي خود جذب کرده و مي کند.
هنگامي که به اين خانه خدا توبه کنان و ثناگويان وارد مي شوند، همه چيز جز خدا و ولي او يعني حضرت مهدي ـ ارواحنا فداه ـ را فراموش مي کنند.
مشاهده حالات اين جوانان به هنگام راز و نياز خالصانه با خدا و حجت او در اين مکان مقدس انسان را به ياد زوار خانه خدا در سرزمين عرفات مي اندازد، با کوله باري از اندوه و غم به آنجا مي آيند و با صفا و پاکي و اميد و عشق به زندگي باز مي گردند.
ما به بعضي از رؤساي محترم دانشگاهها پيشنهاد کرديم در اينجا زائرسرايي عظيم بسازند و در شبهاي جمعه يا چهارشنبه اساتيد محترم دانشگاه و دانشجويان عزيز را به نوبت اينجا بياورند. مطمئن باشند در برابر سيل تهاجم فرهنگي دشمن آنها را بيمه مي کند.
به هر حال مسجد جمکران اين استعداد را دارد که تبديل به يک «قطب فرهنگي فعال» براي خنثي کردن شبيخون فرهنگي دشمنان اسلام و اهل بيت (عليهم السلام) مخصوصاً براي جوانان گردد، علاوه بر برکات مادي و معنوي که زائران پيوسته از آن مي گيرند.
تنها مشکل مهمي که اين مسجد دارد اين است که امکانات آن جوابگوي سيل عاشقان حضرت مهدي ـ ارواحنا فداه ـ نيست، زيرا استقبال زائران عزيز بيش از حد انتظار است و بايد با کمکهاي مردمي و کمک دولت جمهوري اسلامي برنامه ريزي وسيعي شود تا وسائل آسايش زوار محترم فراهم گردد و همه با خاطره خوبي از اين کانون عبادت و اخلاص بازگردند.
و اما در مورد مسجد سه نکته شايان ذکر است:
1ـ از نظر علمي و تاريخي
برخلاف آنچه بعضي از ناآگاهان مي پندارند استناد بناي اين مسجد به امر حضرت صاحب الامر ـ ارواحنا فداه ـ مربوط به يک «خواب» نيست، بلکه بيان دستور صريحي در حالت بيداري است.
مرد صالح و پاک و با ايماني به نام «حسن بن مثله» جمکراني مي گويد: در شب 17 ماه مبارک رمضان سال 373 هـ . ق (بيش از يک هزار سال قبل) نصف شب بود، جمعي به در خانه من آمدند و مرا از خواب بيدار کردند و گفتند: «اجب الامام المهدي صاحب الزمان (عليه السلام) فانه يدعوک; دعوت امامت حضرت مهدي(عليه السلام) را اجابت کن تو را خوانده است».
او مي گويد: به خدمت حضرت رسيدم و اشاره به قطعه زميني کردند و فرمودند: اين مال ماست و مسجدي در آن بساز. سپس فرمود: به مردم بگو اين مکان را گرامي بدارند و به آن توجه کنند.
آنگاه دستور دادند چهار رکعت نماز در آن بخوانند. دو رکعت نماز تحيت مسجد (با آداب مخصوص) و دو رکعت نماز که همان نماز معروف امام زمان (عليه السلام) (با آداب مخصوص آن) و در پايان اين جمله را فرمودند: «فمن صلاهما فکانما صلي في البيت العتيق; کسي که اين دو نماز را بجا آورد مثل اين است که در کعبه معظمه بجا آورده است».
اين حديث از کتاب «تاريخ قم» از کتاب «مونس الحزين في معرفة الحق واليقين» که از تأليفات مرحوم صدوق است، نقل شده است که متن فارسي يا عربي آن (مطابق نقل صاحب الذريعة در دست بسياري از بزرگان بوده است).
و اينکه بعضي مي گويند کتابي به نام «مونس الحزين» در ضمن کتب مرحوم صدوق يا فلان عالم بزرگ ديگر ذکر نشده، هيچ مشکلي ايجاد نمي کند، زيرا هيچ کس از مورخان نگفته اند کتابهاي مرحوم صدوق منحصراً فلان کتابها هستند.
بنابراين هنگامي که عالم بزرگي از معاصران صدوق (يعني نويسنده تاريخ قم) اين کتاب را به صدوق نسبت مي دهد، بايد بپذيريم. اين حديث مشمول احاديث من بلغ است که در منابع معروف شيعه و اهل سنت آمده، و بزرگان فقها آن را پذيرفته اند، هر چند بعضي آن را کافي براي قصد ورود مي دانند و بعضي به قصد رجاء معتقدند (شرح اين بحث علمي را جداگانه خواهيم داد).
2ـ از نظر محتوا
قطع نظر از اين روايت نوراني، اين مسجد بي شک يکي از مساجد باشکوه و پرارزش است.
اعمالي که در آن انجام مي شود مرکب از چهار چيز است:
الف) نماز تحيت مسجد که مرحوم صاحب جواهر آن را در جلد نهم و يازدهم مشروحاً آورده است. و طبق اين روايت به طور کامل با هفت سوره توحيد و هفت مرتبه ذکر رکوع و سجود خوانده مي شود.
ب) نماز معروف حضرت ولي عصر (عليه السلام) با يکصد مرتبه تکرار آيه «اياک نعبد و اياک نستعين» که انسان را به اوج عظمت توحيد مي رساند. همان نمازي که علماي بزرگواري همچون علامه مجلسي، شيخ حر عاملي، کفعمي و فضل بن الحسن الطبرسي در کتابهاي خود نقل کرده اند.
ج) تسبيح حضرت زهرا (عليها السلام) که طبق روايات از مصاديق ذکر کثيري است که قرآن بر آن دعوت فرمود (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْکُرُوا اللهَ ذِکْراً کَثِيراً) (احزاب، 41). عالم بزرگوار و فقيه نامدار صاحب جواهر در جلد 10، آن را برترين اذکار و بهترين تعقيبات شمرده و روايات زيادي در فضيلت آن نقل کرده است.
د) يکصد مرتبه صلوات بر محمد و آل محمد آن هم در حال سجده، همان ذکر پربرکتي که روايات متواتره درباره اهميت آن وارد شده و بعضي از بزرگان، کتاب مستقل درباره برکات صلوات بر پيامبر و اهل بيتش نوشته اند و نماز بدون آن نماز نيست.
آيا اين اعمال هرگاه به قصد قربت مطلقه خوانده شود، جاي بحث دارد، حتي جمعي از فقهاي بزرگ فتوا داده اند به قصد ورود نيز مي توان خواند، همانگونه که يکي از مراجع محترم فعلي گفتند: من حاضر بودم که کسي از حضرت آية الله العظمي بروجردي سؤال کرد، آيا مي توان اعمال مسجد جمکران را به قصد ورود انجام داد، ايشان کمي مکث کردند و فرمودند: آري! مي توان به قصد ورود انجام داد.
اين در حالي است که احاطه فقهي و رجالي آن مرحوم بر کسي پوشيده نيست.
3ـ از نظر فرهنگي
مردم جهان از پيروان هر مذهب و مسلکي مي کوشند عده اي را هر چند يکصد نفر باشند دور خود جمع کنند و مذهب خود را تبليغ کنند. در حالي که مسجد جمکران هر سال حدود 14 ميليون نفر را به طور طبيعي به سوي خود جذب مي کند و زمينه را براي هرگونه کار فرهنگي فراهم مي سازد.
آيا نبايد خدا را بر اين موهبت عظمي شکر کرد. آيا هيچ عقلي اجازه تضعيف اين کانون مقدس را مي دهد؟ آيا تضعيف اين کانون هدايت مشروعيت دارد؟
مسئولين فرهنگي مسجد گزارش مي دهند که هر سال صدها عنوان کتاب از طرف مسجد (مجموعاً حدود يک ميليون نسخه) چاپ و به بهاي ارزان در اختيار علاقه مندان به اسلام و عاشقان حضرت مهدي (عليه السلام)مخصوصاً جوانان گذارده مي شود.
در هر ماه حدود 30 هزار سؤال ديني بوسيله راهنمايان حوزوي براي برادران، و 16 هزار بوسيله خواهران فاضله حوزوي پاسخ داده مي شود و اين هنوز اول راه است!
ما هم با استفاده از اين فرصت در نظر داريم يکي از مهمترين مراکز شيعه شناسي را به خواست خدا و با عنايات حضرت مهدي ـ ارواحنا فداه ـ در کنار اين کانون مقدس به وجود آوريم که مقدمات آن فراهم شده است.
آيا مجموع اين مسائل به نفع جهان تشيع نيست؟
مبارزه با مسائل خرافي
آري! ممکن است بعضي از عوام به سبب ناآگاهي بعضي از مسائل خرافي را در کنار اين کانون مقدس ترويج کنند، به يقين بايد مراقب آن بود. مراجع تقليد و مسئولين محترم مسجد مراقب اين امور بوده و هستند تا بهانه اي بدست هيچ کس نيفتد.
در پايان خالص ترين درود ما نثار آقايي باد که دستور نخستين را براي بناي اين مسجد عظيم داد که به مصداق (کَشَجَرَة طَيِّبَة أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ تُؤْتِي أُکُلَهَا کُلَّ حِين بِإِذْنِ رَبِّهَا) هر کس در هر زمان مي تواند از ميوه هاي معنوي آن بهره مند گردد و درود بر رهروان راهش.
والسلام عليکم و رحمة الله و برکاته