از غیبت طالبانی تا تحرکات ترکیه علیه بغداد

SHIA-NEWS.COM شیعه نیوز:

به گزارش «شیعه نیوز» به نقل از فارس، عرصه عراق در سال 2012 نیز شاهد تحولات و بحران‌های سیاسی متعددی بوده است که نشان می‌دهد هنوز پیامدهای اشغال این کشور از سوی آمریکایی‌ها، گریبانگیر مردم عراق است. البته نباید در عین حال از دستاوردهای دولت دموکراتیک عراق، پس از عقب‌نشینی اشغالگران آمریکایی در اواخر سال 2011 چشم‌پوشی کرد. مهمترین دستاورد‌های این دولت، می‌توان به برگزاری موفق نشست سران اتحادیه عرب در بغداد، میزبانی کنفرانس 1+5 و ایران و تخلیه اردوگاه اشرف اشاره کرد.

مهمترین تحولات در عرصه عراق به ترتیب زمانی در پی می‌آید:
رسوایی طارق هاشمی

ژانویه 2012 با اتهام «طارق الهاشمی» معاون رئیس جمهور عراق به دخالت در حملات تروریستی آغاز شد این اتهام موجب شد تا فهرست العراقیه که هاشمی یکی از رهبران آن به شمار می‌رفت ساکت ننشیند و با عدم شرکت در جلسات پارلمان و سپس تحریم این نشست‌ها و بیرون آوردن وزرایش از کابینه مالکی انتقام جویی کند. نخست‌وزیر نیز ناگزیر شد تا برای وزارتخانه‌های بدون وزیر، سرپرست‌هایی انتخاب کند و همین امر موجب شد تا العراقیه وزرایش را به کابینه بازگرداند. اما در مسئله هاشمی هیچ تغییری ایجاد نشد.

پرونده هاشمی موجب شد تا حتی ائتلاف کردستان نیز با بغداد وارد مجادله شود زیرا وی به منطقه کردستان پناه برده بود و کردها نیز از او استقبال کردند و حتی دفاتر موقتی برای او گشودند اما در نهایت هاشمی این منطقه را ترک و به دوحه، عربستان و سپس ترکیه سفر کرد و در استانبول اقامت گزید. در نهایت نیز طارق هاشمی و رئیس دفترش در 4 نوبت به طور غیابی محاکمه شدند و حکم دادگاه نیز در هر بار اعدام بود. نخستین حکم اعدام او در سپتامبر این سال صادر شد.

تداوم انفجارهای خونین

نخستین ماه از سال جدید میلادی شاهد مجموعه انفجارهایی نیز بود که خشونت بارترین آنها علیه زائران مسلمان در بصره بود که طی آن 190 نفر کشته و صدها نفر زخمی شدند.

ماه مارس نیز شاهد انفجارهایی در 14 شهر عراقی در یک روز واحد بود. این انفجارها موجب شد تا بسیاری از مسئولان، آن را خرابکاری از سوی دشمنان نوری مالکی نخست وزیر عراق برای ناکام گذاشتن نشست سران اتحادیه عرب در بغداد بدانند.

در یک روز ماه ژوئن نیز 42 انفجار در شهرهای مختلف عراق روی داد که طی آن 300 نفر کشته شدند.

علاوه بر این چند مورد که قربانیان زیادی داشت، هر ماه عراق شاهد انفجارهای پراکنده متعدد بود.

نشست ملی عراق

یکی از مسائل مهم برای دولت عراق در نخستین ماه از سال 2012 نشست ملی و زمینه‌سازی برای برگزاری آن بود که در همین راستا نیز اعضای فهرست العراقیه به نشست‌های دولت و پارلمان بازگشتند و تا حدودی شکاف‌های موجود میان گروه‌های سیاسی عراق ترمیم شد. پس از آن نیز در 25 مارس جلال طالبانی رئیس جمهور عراق خواستار برگزاری موفق این نشست شد اما در نهایت این زمینه‌سازی‌ها به دلیل کارشکنی‌ها از سوی کردستان عراق و فهرست العراقیه، به جایی نرسید.

 عمل جراحی موفق جلال طالبانی

در ژانویه رئیس جمهور عراق یک عمل جراحی موفق بر روی مفصل زانویش در آلمان را تجربه کرد.

بازگشت دیپلمات‌ها به عراق

در ماه فوریه «علی المومن» سفیر کویت در عراق، پس از 2 ماه ترک بغداد به دلیل هدف قرار گرفتن سفارتخانه کشورش از سوی تروریست‌ها به عراق بازگشت.

علاوه بر او، برای نخستین بار پس از 22 سال عربستان سعودی یک سفیر غیر مقیم بغداد انتخاب کرد.

در 16 آوریل نیز اندونزی برای نخستین بار از سال 2003، سفیر خود در بغداد را تعیین کرد.

اعتراض‌های مردمی عراق علیه اوضاع نابسامان کشور

در 25 فوریه صدها عراقی در میدان التحریر در مرکز بغداد علیه اوضاع نابسامان کشور تظاهرات کردند، اما این تظاهرات اعتراض آمیز ادامه نیافت.

سفر مالکی به کویت

در ماه مارس 2012 مهمترین تحول، سفر نخست وزیر عراق به کویت بود. این سفر با هدف بررسی روابط دوجانبه و تدوین راهکارهایی برای حل مشکلات فیمابین صورت گرفت پس از آن نیز اسامه النجیفی رئیس پارلمان عراق به این کشور سفر کرد. به این ترتیب زمینه‌ای برای بهبود روابط فراهم شد تا اینکه در 30آوریل همین سال، عراق و کویت 2 توافق نامه در بغداد امضا کردند.

تغییر در حکومت کردستان عراق

در ماه فوریه یک تغییر مهم در دولت منطقه کردستان به وجود آمد. «مسعود بارزانی» رئیس این منطقه با استعفای «برهم صالح» نخست وزیر موافقت کرد و «نیچروان بارزانی» نخست‌وزیر جدید این منطقه اعلام شد. همچنین «کوسرت رسول» از رهبران حزب اتحاد میهنی معاون جلال طالبانی رئیس این حزب شد.

برگزاری نشست سران اتحادیه عرب

این نشست با مشارکت 9 نفر از سران کشورهای عضو اتحادیه عرب و نمایندگان رسمی دولت‌های دیگر در سطوح مختلف برگزار شد.

در 27 مارس نشست مقدماتی وزرای اقتصاد و تجارت عربی در هتل شرایتون در مرکز بغداد برگزار شد. 29مارس برای نخستین بار از سال 1990 تا 2012 شیخ صباح الاحمد الجابر الصباح امیر کویت وارد بغداد شد تا در بیست و سومین نشست سران اتحادیه عرب شرکت کند. در این نشست تمام کشورهای عربی به استثنای سوریه حضور داشتند و دمشق بر اساس توافق اتحادیه عرب از این نشست محروم شده بود.

از سرگیری روابط لیبی با عراق

در 22 مارس لیبی روابط دیپلماتیک خود با عراق را از سر گرفت. این روابط در زمان حکومت معمرالقذافی در سال 2003 قطع شده بود.

مرگ نخست وزیر اسبق عراق

در 23 مارس ناجی طالب نخست وزیر پیشین عراق بر اثر سکته قلبی درگذشت. وی در سالهای 1966 تا 1967 نخست‌وزیر عراق بود.

جرقه توطئه‌های جدید علیه دولت مالکی و کارشکنی‌های بارزانی

ماه آوریل با هشدار مالکی درباره توطئه‌های خارجی علیه روند سیاسی کشور آغاز شد. هاشمی در همین ماه در استانبول اقامت گزید.

این ماه شاهد آغاز درگیری میان «حسین الشهرستانی» وزیر انرژی کابینه مالکی و دولت منطقه کردستان بر سر قراردادهای نفتی بود. این قراردادها که بدون آگاهی دولت مرکزی امضا می‌شد اعتراض وزیر مالکی را برانگیخت. از سوی دیگر مسعود بارزانی به مالکی اتهام زد و او را به محاربه با کردها متهم کرد و خواستار جدایی منطقه کردستان از عراق شد.

در 28 آوریل نشستی میان طالبانی، اسامه النجیفی، مسعود بارزانی، مقتدا صدر رهبر جریان صدر و ایاد علاوی رهبر فهرست العراقیه در اربیل برگزار شد. مهمترین مسئله مطرح در این نشست سلب رای اعتماد از مالکی بود. این امر موجب بروز بحرانی شد که ماه‌ها به طول انجامید اما در نهایت طالبانی اعلام کرد که تعداد نمایندگان پارلمان برای سلب رای اعتماد از نخست وزیر به حد نصاب قانونی نرسیده است.

پس از آنکه بارزانی از سلب رای اعتماد از مالکی ناامید شد جنگ خود علیه نخست وزیر عراق را علنی کرد و تقریبا هر ماه از جدایی منطقه کردستان و اتهام زنی به مالکی سخن گفت.

طرح ابتکاری طالبانی و مسئله کرکوک

رئیس جمهور عراق در ماه می، یک طرح ابتکاری 8 بندی برای پایان دادن به اختلافات کردستان و بغداد ارائه داد. در 8 می نیز مالکی، نشست هیئت دولت خود در استان کرکوک برگزار کرد که کردها آن را عاملی برای تشدید تنش‌ها میان اربیل و بغداد اعلام کردند اما مردم عراق از این اتفاق راضی بودند.

انتخاب مجدد عمار الحکیم برای ریاست مجلس اعلای اسلامی

در 20 می عمار حکیم بار دیگر به عنوان رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق انتخاب شد.

برگزاری نشست 1+5 و ایران در بغداد

در 23 می بغداد پس از برگزاری موفق نشست سران اتحادیه عرب،‌میزبان نشست 1+5 و ایران درباره پرونده هسته‌ای تهران بود.

اعدام منشی ویژه صدام

در ژوئن 2012، «عبدالحمید التکریتی» منشی ویژه و دست راست صدام دیکتاتور معدوم عراق اعدام شد.

پیگیری مسئله اختلاس‌های رژیم صدام

اوایل ماه ژوئن همزمان بود با اقدام جدی دولت عراق برای پیگیری مسئله خروج میلیاردها دلار از کشور از سوی عناصر رژیم سابق و دیکتاتوری.

مخالفت بغداد با تجزیه عراق

نخست‌وزیر عراق در پاسخ به زمزمه‌های برخی از استان‌های مرکزی و جنوبی کشور مبنی بر ایجاد اقلیم‌های جداگانه جدید، آن را قاطعانه رد و اعلام کرد که طرح چنین مسئله‌ای در شرایط کنونی عراق یک فتنه و توطئه است.

بسته شدن دفتر اتحادیه عرب در بغداد

در 14 ژوئن اتحادیه عرب اعلام کرد که دفتر خود در بغداد را در چارچوب طرح بازسازی ساختار این اتحادیه می‌بندد و دلیل اصلی این اقدام نیز فشار هزینه‌های دفاتر خارجی اتحادیه عرب بوده است.

تشکیل فرماندهی دجله

مهمترین اتفاق در ماه ژوئیه تشکیل فرماندهی عملیات دجله بود. مالکی به عنوان فرمانده کل نیروهای مسلح، در دوم ژوئیه دستور تشکیل این فرماندهی را صادر کرد تا امنیت دیالی، صلاح‌الدین و کرکوک را بر عهده بگیرد. اما کردها با این مسئله مخالفت کردند و این اقدام را تهدیدی علیه خود پنداشتند

و نیروهای پیشمرگ راهی مناطق مورد منازعه شدند و درگیری‌هایی نیز میان دو طرف روی داد در 18 نوامبر نیز نیروهای پیشمرگه در «طوزخورماتو» مانور برگزار کردند تا برای بغداد قدرت نمایی کنند.

سفر کوفی عنان به بغداد

در 9 ژوئیه کوفی عنان به عنوان فرستاده مشترک سازمان ملل و اتحادیه عرب به سوریه وارد بغداد شد و با مقامات مسئول عراقی درباره بحران سوریه رایزنی کرد.

سفر تحریک آمیز وزیر خارجه ترکیه به عراق

در دوم آگوست 2012، «احمد داود اوغلو» وزیر خارجه ترکیه از طریق منطقه کردستان از کرکوک بازدید کرد. این سفر بدون آگاهی بغداد و دولت مرکزی عراق صورت گرفت به همین دلیل بغداد این اقدام آنکارا را تحریک آمیز توصیف کرد و یک روز پس از این اقدام داود اوغلو، بغداد سفیر ترکیه را فرا خواند. در پی این امر دولت عراق از دادن ویزا به «بهتشه لی» رئیس حزب معارض جنبش ملی ترکیه برای سفر به عراق خودداری کرد.

طرح ابتکاری بغداد درباره بحران سوریه

در آگوست 2012، نیز بغداد بار دیگر اعلام کرد که در امور داخلی سوریه دخالت نمی‌کند و در کنار هیچ یک از طرف‌های درگیر در عراق نمی‌ماند. سپس بغداد در کنفرانس‌ مشورتی درباره سوریه در تهران شرکت کرد. در پایان این ماه، مالکی در کنفرانس سران عدم تعهد در تهران، طرح ابتکاری برای پایان دادن به بحران سوریه ارائه کرد که شامل تشکیل دولتی انتقالی با انتخاب ملت سوریه و مذاکره با معارضان سوری بود.

تخلیه اردوگاه اشرف

اواخر ماه سپتامبر، هفتمین و آخرین گروه از منافقین از اردوگاه اشرف در استان دیالی خارج و در اردوگاه لیبرتی در نزدیکی فرودگاه بین‌المللی بغداد ساکن شد و به این ترتیب پرونده این اردوگاه به طور کامل بسته شد. انتقال کامل منافقین به لیبرتی نخستین و مهمترین گام برای خارج کردن آنها از خاک عراق بر اساس توافقنامه امضا شده میان بغداد و سازمان ملل در اوایل سال 2011 به شمار می‌آید.

با وجود اینکه در طول سال 2012 تعداد زیادی از اعضای این گروهک تروریستی از آن جدا شده و خود را به نیروهای عراقی تسلیم کرده‌اند. اما به دلیل آنکه این گروهک طی 30 سال گذشته ریشه‌های محکمی در عراق دوانیده، به نظر می‌رسد که رهایی بغداد از این تروریست‌ها ساده نباشد. به ویژه که منابع مختلف اعلام کرده‌اند «مسعود رجوی» سرکرده این گروهک ارتباطات ویژه‌ با مقامات مخالف مالکی را حفظ کرده و اخیرا بر این تماس‌ها شدت بخشیده است. وی تلاش دارد با کمک برخی شخصیت‌های عراقی، مقدمات تشکیل ارتش موسوم به «ارتش آزاد عراق» مشابه «ارتش آزاد سوریه» را در مناطق غربی عراق فراهم آورد.

سفر مالکی به روسیه

در ماه اکتبر مالکی به روسیه و چک سفر کرد تا قرارداد خرید تسلیحات از این کشورها را امضا کند. اما به دلیل وجود شبهه فساد مالی از سوی مقامات مسئول عراقی، این مسئله نهایی نشد و کار به جایی رسید که «علی الدباغ» سخنگوی دولت عراق به دلیل همین اتهام‌ها، استعفا کرد. البته ناظران سیاسی، آمریکا را در پشت پرده این مسئله و نیمه کاره ماندن قرار داد تسلیحاتی بغداد- مسکو می‌دانند.

سفر وزیر دفاع ایران به بغداد

در همین ماه «احمد وحیدی» وزیر دفاع ایران به عراق سفر کرد و عراق نیز بر تلاش خود برای برقراری روابطی مناسب با تمام کشورهای جهان و همسایگانش تاکید کرد.

سفر اخضر ابراهیمی به بغداد

پس از استعفای عنان و انتخاب اخضر ابراهیمی به عنوان فرستاده مشترک سازمان ملل و اتحادیه عرب در سوریه او نیز در اکتبر به بغداد سفر کرد و با مالکی بر سر تلاش برای تدوین راهکاری برای پایان دادن فوری به بحران سوریه توافق کرد.

هموار شدن مشکلات میان بغداد و  کویت

در ماه اکتبر «قیس العزاوی» نماینده عراق در اتحادیه عرب اعلام کرد دولت کویت با حل مسئله مربوط به خطوط هوایی کویت و عراق موافقت کرده است و امیر کویت برای خروج هر چه سریع‌تر عراق از بند هفت منشور سازمان ملل اعلام آمادگی کرده است.

سفر هوشیار زیباری به نوار غزه

وزیر خارجه عراق در 20 نوامبر به همراه هیئتی 9 نفره از وزرای خارجه عربی در اعتراض به جنگ 8 روزه اسرائیل به نوار غزه، به این منطقه از فلسطین سفر کرد.

اما در آخرین ماه سال 2012 میلادی، تحولات متعددی در عراق روی داد و اوضاع این کشور پیچیده‌تر شد که در ذیل می‌آید:

سکته مغزی جلال طالبانی

رئیس جمهور عراق در 17 دسامبر به دلیل سکته مغزی به بیمارستان منتقل و سپس نیز به آلمان اعزام شد. هر چند که پزشکان معالج طالبانی وضعیت او را رو به بهبود توصیف می‌کنند، اما فقدان حضور او در عراق که تلاش داشت به تنش‌های موجود در عراق پایان دهد موجب پیچیده تر شدن اوضاع داخلی عراق شد تا جایی که برخی گروه‌های سیاسی برای جانشینی طالبانی دست به کار شدند و رسانه‌ها به انتشار گزارش‌هایی درباره جانشینان احتمالی او پرداختند.

دستگیری رئیس محافظان رافع العیساوی وزیر دارایی عراق

نیروهای امنیتی عراق با هماهنگی دستگاه قضایی کشور و با حکم بازداشت رئیس محافظان وزیر دارایی را به همراه تعدادی از نیروهای تحت فرمانش دستگیر کردند. وی در همان ابتدای دستگیری، به دخالت داشتن در حملات تروریستی به همراه 9 نیروی تحت فرمانش اعتراف کرد با این وجود سران العراقیة طبق معمول به جنجال‌سازی روی آوردند و تلاش کردند هزینه‌ها را به فرصت‌ها تبدیل کنند. به همین دلیل تظاهرات‌هایی در الانبار عراق برگزار شد که در آن معترضان پرچم‌های رژیم سابق عراق را در دست داشتند.

سفر بان‌کی‌مون به عراق

در 6 دسامبر، «بان‌کی‌مون» دبیر کل سازمان ملل به بغداد سفر کرد و با مقامات عراقی به بررسی روابط و مشکلات میان بغداد و کویت پرداخت.

سفر بارزانی به کرکوک

رئیس منطقه کردستان در 10 دسامبر از کرکوک بازدید کرد و از نیروهای پیشمرگه در این منطقه دلجویی کرد که به اعتقاد برخی این اقدام و قدرتنمایی او نقض قانون اساسی عراق به شمار می‌رفت.

برگزاری کنفرانس بین‌المللی اعلام همبستگی با اسرای عربی و فلسطینی دربند اسرائیل

11 و 12 دسامبر بغداد میزبان کنفرانس بین‌المللی اعلام همبستگی با اسرای فلسطینی و عربی دربند زندان‌های رژیم صهیونیستی بود.

بازگشایی کلیسای النجاة در بغداد

پس از آنکه مدتی این کلیسا به دلیل انفجار تروریستی بسته شده بود در نهایت در 14 دسامبر گذشته کار مرمت آن به پایان رسید و بار دیگر، در آستانه سال نو میلادی افتتاح شد و نخست‌وزیر عراق نیز در این مراسم حضور داشت و سخنرانی کرد.

کلیسای سیده نجاة بغداد در اکتبر 2010 میلادی از سوی برخی عناصر جریان موسوم به دولت اسلامی عراق وابسته به القاعده مورد هجوم قرار گرفت که در نتیجه آن 44 نفر کشته شدند.

دعوت مالکی از گروه‌های سیاسی مختلف عراق به گفت‌وگو

نخست وزیر عراق در 28 دسامبر بار دیگر درباره فتنه طائفه‌ای در کشور هشدار داد و خواستار حل مشکلات از طریق گفت‌وگو شد.

افشای دخالت ترکیه در ناآرامی‌ها «الانبار» عراق/ آنکارا شرط گذاشت

آنکارا  در روزهای پایانی سال 2012، به بغداد اعلام کرد که اگر دولت عراق به شروط آن تن دهد، به اعتراض‌های الانبار پایان خواهد داد.  روزنامه عراقی «المستقبل» با اعلام این خبر نوشت که مسئله اعتصاب و نافرمانی مدنی و تظاهرات در استان «الانبار» چیزی جز اعمال فشار علیه دولت عراق نیست.

بنا بر این گزارش، ترکیه پیامی به بغداد داده و در آن اعلام کرده است که اگر بغداد متعهد شود هیچ طرح انتقال نفت یا گاز از طریق اردن را فعال نکند، ترکیه می‌تواند طی تنها یک ساعت به این تظاهرات‌ها پایان دهد.

این نامه همچنین شامل طرحی مبنی بر مذاکره درباره تسلیم «طارق الهاشمی» به بغداد در صورت موافقت دولت عراق با ارائه میزان نفت بیشتر به ترکیه بود. شرط دیگر آنکارا برای مذاکره درباره معاون فراری رئیس جمهور عراق، موافقت با طرح ساخت بزرگترین پالایشگاه نفت و سوخت در مرزهای ترکیه و عراق بود.

تصویب 150 ماده قانونی در پارلمان 2012 عراق

پارلمان عراق طی سال 2012 به رغم اختلافات سیاسی میان احزاب مختلف و کارشکنی‌های فهرست العراقیه توانست 150 ماده قانونی را تصویب و ده‌ها لایحه و اصلاحیه مفاد قانونی را بررسی کند.

«احسان العوادی» نماینده ائتلاف دولت قانون اعلام کرد که با وجود تصویب قوانین متعدد طی سال 2012 در پارلمان عراق، ناکامی‌هایی نیز این پارلمان داشته است و دلیل آن زمان کم داده شده به جلسات این مجلس  بوده است. زیرا پارلمان عراق به دلیل سازماندهی اوضاع داخلی کشور، پس از خروج و عقب نشینی نیروهای آمریکایی در اواخر سال 2011 چند ماه را از دست داد. پس از آن نیز طرح مسئله سلب اعتماد از مالکی موجب فرسایش و تلف شدن زمان پارلمان در سال جاری بوده است.

انتهای خبر/ ز.ح