بهتان و افتراء عبارت است از این‌که انسان در حق غیر به چیزی که راضی نیست دروغ بگوید، به عبارت دیگر چیزی را به دروغ به دیگری نسبت دهد و شخصی که مرتکب گناه و عمل زشتی نشده را به انجام آن متهم کند و یا عیب و نقصی را که در او نیست به او بچسباند و فرقی نیست که این نسبت دروغ در حضور او باشد یا در غیاب.
در روایات واحادیث از این عمل زشت و ناپسند به عنوان بزرگترین ظلم در حق برادر مؤمن یاد شده که او را متهم به ارتکاب گناهی کنی که هرگز آن را انجام نداده است.
خداوند در آیه 12 سوره حجرات می‌فرماید: "ای مؤمنان از بسیاری از گمان‌ها بپرهیزید زیرا بعضی از گمان‌ها گناه است".
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در این باره می‌فرمایند: "هر کس به مرد یا زن با ایمانی بهتان بزند یا درباره کسی چیزی بگوید که در او نیست خداوند در قیامت او را بر تلی از آتش قرار می‌دهد تا از آنچه گفته است خارج شود. و از عهده گفته خود بیرون آید1".
امام صادق علیه‌السلام فرمود: "هر گاه مؤمنی برادر مؤمن خویش را متهم سازد و به او تهمت بزند ایمان از قلب او محو می‌شود همچنان که نمک در آب ذوب می‌گردد و وقتی ایمان مؤمن ذوب شد و دیگر اثری از ایمان در قلبش باقی نماند جایگاهش دوزخ است2"
حال ببینیم تهمت چه پیامدی دارد؟
امام سجّاد علیه‌السلام :"هر کس به مردم عیبی را نسبت دهد که دارند، مردم به او عیبی را که ندارد نسبت دهند3".
امام صادق علیه‌السلام :"هرگاه مؤمن به برادر خود تهمت زند ایمان در قلب او آب شود همچنان که نمک در آب حلّ می‌شود4".
همچنین ایشان فرمودند:"مَنِ اتَّهمَ أخاهُ فی دِینِهِ فلا حُرمَةَ بَینَهُما"."هر کس به برادر دینی خود تهمت زند حرمتی میان آن دو به جا نمیماند5".
منابع:
1-وسائل الشیعه، ج8، ص603؛ عیون اخبار الرضا، ب 30.
2-کافی، ج2، ص361؛ البرهان، 4/208
3- بحارالأنوار: 78 / 160 / 21 منتخب میزان الحکمة: 86
4-الکافی: 2 / 361 / 1 منتخب میزان الحکمة: 96
5- الکافی: 2 / 361 / 2 منتخب میزان الحکمة: 96