عربستان؛ حلقه دیگری از بیداری اسلامی؟

به گزارش «شیعه نیوز»به نقل از شبستان: از آغازین روزهای بیداری اسلامی در منطقه کشور عربستان به عنوان رهبر حلقه محافظه کاری در منطقه نسبت به این تحولات واکنش نشان داده و با ترس فزاینده از این موضوع به دو راهکار سرکوب داخلی و مداخله خارجی (بحرین و یمن) روی آورده است اما با توجه به مشکلات و ساختارهای مشابه در این کشور و کشورهای دستخوش انقلاب در منطقه و تحرکاتی که در این کشور آغاز شده و در حال گسترش است باید ازعان داشت که اکنون عربستان به حلقه دیگری از بیداری اسلامی در منطقه تبدیل شده و نتیجه بخشی این خیزش ها گرچه نیازمند زمان بیشتری است اما اکنون دیگر نمی توانند منکر آن شوند و یا با همان رویه پیشین ادامه دهند.

ساختارهاى بسته، فساد، سیستم سیاسى غیر پاسخگو و عدم اهتمام به طرح هاى بنیادین توسعه اقتصادى از ویژگى هاى سیستم سلطانیسم جاری در کشورهای دستخوش انقلاب در منطقه خاورمیانه مى باشد. در واقع نارضایتى و شورش همگانى در این کشورها به لحاظ داخلى، ریشه در فقدان نهادهاى نمایندگى، شرارت هاى آشکار، فساد، پارتى بازى، استفاده وسیع قدرتمندان از امکانات عمومى براى نفع شخصى و به لحاظ خارجى، ریشه در وابستگى استراتژیک و بیش از حد به قدرت هاى خارجى دارد (قدرت‏هایى که با تأکید بر ثبات در رژیم‏هاى عربى، تلاش داشتتند از وقوع هر نوع تغییر و تحول ناگهانى در این کشورها جلوگیرى کنند) و همه این موارد ویژگی های معرف سیستم سیاسی عربستان کنونی در حال حاضر می باشد. کشور عربستان گرچه از ابتدای بیداری اسلامی با اقداماتی چون اعطای حق رای به زنان، گشایش های داخلی و کمک های مالی به مردم تلاش کرده است که مانع وقوع انقلاب شود اما این کشور هم اکنون با مشکل بنیادینی روبروست که آن را وارد حلقه بیداری اسلامی کرده است. یکی از این مشکلات ساختاری و جدی چالش عمیق مشروعیت می باشد.

با توجه به اینکه اکثریت غالب کشورهای خاورمیانه را حکومت های سلطانی و محافظه کار عرب تشکیل می دهد، همواره دغدغه ملت ها این بوده که چگونه می توانند بر روند تصمیمات حکومت اثرگذار بوده و آرمان مهار قدرت را در عرصه عمل محقق کنند. از طرف دیگر اکثریت این کشورها از بحران مشروعیت برخوردار بوده و با هرگونه حرکت و تمایلات رادیکالیستی که بخواهد این بازی را بر هم زده، به شدت پرهیز و مقابله می کنند. از این رو دگرگونی های اخیر حکومت های فوق، بخصوص عربستان را نگران کرده است، این نگرانی بیشتر از آنجا ناشی می شود که این کشور در حوزه داخلی مواجه با چالش ها و مطالباتی است که به شکلی جدی با آنها درگیر است. از این رو این کشور در حوزه مشروعیت دچار چالش هایی است که تاکنون به مدد کنترل و مدیریت قهرآمیز داخلی و شرایط مناسب مالی آن را به تأخیر انداخته است. کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به خصوص عربستان با توجه به ماهیت حکومتشان که حکومت های موروثی و پادشاهی و مبتنی بر مشروعیت سنتی هستند، طبیعی است که در مقابله با موج انقلاب و تحولاتی که در صدد ایجاد حکومتی با ماهیت تجدیدنظرطلبانه که مبتنی بر تغییر معادلات موجود باشد موضع گیری کنند.یکی از خواسته های اصلی انقلابیون در تونس، مصر، لیبی و دیگر کشورها، کنار رفتن دیکتاتورهایی بوده است که یا به نام رئیس جمهور و یا با نام پادشاه قدرت را در اختیار گرفته و حاضر به سهیم کردن دیگران در قدرت و گردش نخبگان نیستند. از این روست که یکی از اصلی ترین خواسته معترضین اصلاحات سیاسی و انجام انتخابات دموکراتیک در کشور بوده و هست. بنابراین شیخ نشین های حاشیه خلیج فارس و عربستان سعودی با توجه به مشابه بودن ساختارهای سیاسی، پایه های حکومت خود را در مقابل تحولات بهار عربی و تمایلات دموکراسی طلبانه و آزادی خواهانه مردم منطقه متزلزل یافته و در جهت مقابله با آن واکنش نشان دادند.

رهبران سیاسی درعربستان خود به این حقیقت واقفند که سیستم سیاسی آنها به دلیل مردم نبودن و تبعیت از ساختار سلطانیسم با مشکلات بنیادینی روبرو بوده است که ناگزیر در حلقه بیداری اسلامی وارد شده اند و شواهد و واقعیت ها نشان از اثر بخشی خیزش ها در این کشور دارند، هرچند زمانبر باشد.