SHIA-NEWS.COM شیعه نیوز:
به گزارش «شیعه نیوز» به
نقل از ايسنا، حقوق خانواده یكی از مهمترین و جالب‌ترین بخش‌های حقوق مدنی
است كه جنبه حقوقی صرف ندارد بلكه آمیخته با مسائل اجتماعی و اخلاقی و
مذهبی است و بیشتر قواعد آن مربوط به نظم عمومی و اخلاق حسنه است. لذا
ضرورت دارد مواردی در خصوص تشكیل خانواده و روابط حقوقی بین زن و مرد بررسی
شود.
مهریه
1- تعیین مهریه در عقد نكاح منقطع شرط صحت ولی در نكاح دايم این گونه نیست.
2- در تعیین مهریه واقع نگر باشیم و احتمالات منفی را نیز در نظر بگیریم.
3- بدانیم كه تعیین مهریه بالا، ایمن كننده ازدواج نخواهد بود و تعیین مهریه ناچیز هم توصیه نمی‌شود.
4- مهریه در سند نكاحنامه ذكر می‌شود و به صورت دین برعهده شوهر خواهد بود.
5- زن به مجرد ازدواج حق مطالبه مهریه را خواهد داشت ولی تقدس
كانون خانواده و رعایت مصالح و توان مالی طرف قرارداد را نیز باید در نظر
گرفت.
6- چنانچه مهریه در نكاحنامه ثبت شده، باشد، می‌توان آن را از طریق اداره اجرای ثبت اسناد و یا محاكم عمومی مطالبه كند.
7- در صورتی كه مهریه وجه نقد باشد اداره ثبت و یا دادگاه با
استفاده از شاخص ارائه شده توسط بانك مركزی نرخ آن را در روز مطالبه محاسبه
خواهد كرد.
8- مهریه تا حدی كه رفع جهالت از آن شود باید برای طرفین مشخص باشد.
9- برای تأدیه تمام یا قسمتی از مهریه می‌توان مدت یا اقساطی قرار داد.
شرایط مهریه
1- مالیت داشته باشد.
2- قابل تملك و نقل و انتقال باشد.
3- معلوم و معین باشد.
4- قدرت بر تسلیم و تسلم داشته باشد.
انواع مهر
مهر المسمی: مهری است كه در عقد نكاح تعیین شده یا تعیین آن به عهده شخص ثالثی گذارده شده است.
مهر المثل: مهری است كه در نكاح مفوضه البضع به حسب شرافت و اوضاع و احوال زوجه به او داده می‌شود. (ماده 1091 ق.م)
مهر السنه: مقدار آن 5 / 262 مثقال پول نقره مسكوك است.
مهر المتعه: مهری است كه در نكاح مفوضه البضع شوهر به زن مطلقه
خود برای تعیین این مهر برخلاف مهرالمثل مهر و از حیث غنا و فقر ملاحظه
می‌شود.
مفوضه البضع: زوجه را در عقد نكاحی كه دايم بوده و مهر ذكر نشده باشد یا شرط عدم مهر شده باشد.
مفوضه المهر: زوجه را در نكاح دايم ( كه تعیین مقدار مهر را به اختیار شوهر یا زوجه یا ثالث گذاشته باشند.)
چند نكته
- ممكن است مهر حال یا مدت دار باشد، اگر حال باشد زوجه
می‌تواند بلافاصله بعد از عقد آن را مطالبه كند و تا وصول آن از تمكین نیز
امتناع نماید.
- مادة 1082 قانون مدنی مقرر داشته به مجرد عقد، زن مالك مهر می‌شود و می‌تواند هر نوع تصرفی كه بخواهد در آن بنماید.
مهریه ریالی
در سال 76 تبصرهای به ماده مذكور الحاق شد كه به موجب
آن (چنانچه مهریه وجه رایج باشد) متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان
تادیه نسبت به سال اجرای عقد كه توسط بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران تعیین
می‌گردد محاسبه و پرداخت خواهد شد مگر این كه زوجین در حین اجرای عقد به
نحو دیگری تراضی كرده باشند.
براساس تبصره فوق بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران طبق آيین نامه
الحاق یك تبصره به ماده 1082 قانون مدنی مكلف است همه ساله شاخص سال قبل را
تا پایان سه ماهه اول هر سال به قوه قضايیه ابلاغ كند تا قوه قضايیه نیز
شاخص مذكور را به واحدهای تابعه جهت اجرا ابلاغ كند. (واحدهای تابعه:
دادگاه‌های صالحه – سازمان ثبت اسناد و املاك كشور).
هرگاه مهریه وجه رایج باشد هریك از زوجین می‌تواند در خواست كند
تا میزان مهریه بر اساس شاخص بانك مركزی محاسبه و پرداخت شود نحوه محاسبه
مهریه وجه رایج عبارت از متوسط شاخص بها در سال قبل تقسیم بر متوسط شاخص
بها در سال وقوع عقد ضربدر مهریه مندرج در عقد نامه.
محاسبه مهریه به شرح فوق در صورتی كه زوجه برای وصول مهریه خود از
طریق دفتر ازدواج و اداره ثبت اسناد محل اقدام نماید مرجع صالح برای
محاسبه مهریه وجه رایج اداره ثبت اسناد است و چنانچه از طریق دادگاه صالحه
برای وصول اقدام گردد مرجع صالح برای محاسبه مهریه وجه رایج دادگاه صلاحیت
دار خواهد بود.
نفقه
نفقه یعنی تأمین هزینه زندگی زن كه شامل خانه، اثاثیه، منزل، غذا، لباس، دارو و درمان بوده كه از زمان عقد دائم بر عهده شوهر است.
- محاسبه میزان نفقه بر مبنای شئونات خانوادگی زن، عرف و عادت ساكنان هر منطقه و وضع مالی مرد می‌باشد.
- نفقه عبارت است از مسكن، لباس، غذا، اثاث خانه كه به طور متعارف با وضعیت زن متناسب باشد.
- هرگاه زن بدون مانع شرعی از ادای وظایف زناشویی امتناع كند مستحق نفقه نخواهد بود.
- زنی كه همسرش از پرداخت نفقه به وی خودداری كند هم می‌تواند شكایت كیفری كند و هم می‌تواند دادخواست حقوقی بدهد.
- هركس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمكین ندهد
و یا از پرداخت نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع كند دادگاه او را از
سه ماه و یك روز تا 5 ماه حبس محكوم می‌‌كند.