سرانجام تحت فشار مخالفان و به دلیل افزایش شکاف‌ها میان آنان برهان غلیون از ریاست شورای مخالفان استعفا داد تا شاید بتواند با کناره‌گیری‌اش مرهمی بر زخم‌های متعدد این شورا بگذارد. شورایی که از اختلاف‌های سنگین حتی میان سکولارها با سکولارها به شدت رنج می‌برد. در کنار این اختلافات بحث‌های طایفه‌ای نیز مطرح شده تا بیش از هر زمانی ثابت شود که مخالفان نسبت به مباحث طایفه‌ای حساس هستند. از سویی بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل از وضعیت سوریه بیش از پیش نگران شده و می‌گوید که وضعیت این کشور از مرز بحران گذشته است. آن طرف‌تر کوفی عنان که بنا بود نقش حل نهایی را برای بحران سوریه بازی کند به ناچار صحبت از به نتیجه نرسیدن تلاش‌هایش می‌کند و بدین ترتیب سوریه در یک بحران پیچیده لاینحل گرفتار مانده است. دیپلماسی ایرانی با دکتر مهدی مطهرنیا، کارشناس مسائل خاورمیانه، درباره استفعای برهان غلیون و اوضاع داخلی سوریه، گفتگویی داشته است که در زیر می‌خوانید:
شورای ملی مخالفان سوری به انتخاب مجدد برهان غلیون، به عنوان رئیس این شورا اعتراض کردند و غلیون نیز در پی این اعتراض از ریاست استفعا کرد. آیا این مسائل نشان دهنده اختلاف‌ها میان مخالفان سوری است؟
آنچه که در اپوزسیون سوریه در حال اجراست، مدیریت اثربخشی اپوزسیون و حل چالش‌های درون ساختاری آن است. به نظر می‌رسد با عنایت به صحنه عملیاتی سوریه و نیاز به همگرای بیشتر میان اپوزسیون داخل و خارج از کشور باید مدیریت اپوزسیون از رهبری آن دفاع کند. بنابراین در این زمینه هم اکنون به جای مدیریت اپوزسیون بحث رهبری از مدیریت مطرح است. بنابراین رهبری اپوزسیون سوریه مدنظر است در حالیکه اپوزسیون هم اکنون در بخش مدیریتی در جهت هماهنگی میان بخش داخلی و خارجی آن با ضعف مدیریت روبروست. از این رو به نظر می‌رسد با توجه به عدم وجود چهره‌های شاخص هم‌پوشان میان اپوزسیون داخل و خارج از کشور تا این مساله به گونه‌ای مدیریت و مرتفع نشود، شاهد فقدان کارامدی اپوزسیون در برخورد با رژیم حاکم بر سوریه هستیم.
آیا شورای ملی مخالفان فرد خاصی را برای جانشینی برهان غلیون معرفی کرده‌اند؟
آنچه مسجل است گزینه‌های متفاوت اما محرمانه‌ای در میان اپوزسیون مطرح است. اما رسیدن به یک تصمیم نهایی و واحد در این زمینه با چالش هایی روبروست. درضمن فضای امنیتی حاکم بر بحران سوریه ایجاب می‌کند که این کاندیداها در حال حاضر مشخص نبوده و در این مسیر مسائل امنیتی مورد توجه اپوزسیون قرار بگیرد.
بسیاری از مخالفان سوری سلاح‌های خود را به دولت تحویل دادند،آیا دولت سوریه نیز به اجرای طرح کوفی عنان وفادار است؟
طرح کوفی عنان با توجه به بافت متن تحرکات موجود در بحران سوریه از آغاز با چالش‌های جدی روبرو بود. اما آنچه که امروز مطرح است آن است که فضای پس از گذار از طرح کوفی عنان چگونه باید مدیریت شود. اساسا طرح رهبری جدید اپوزسیون و نیاز به این رهبری در وضعیت حاضر ناشی از همین نیاز است. بنابراین اپوزسیون خارج از کشور باید از جنبه نظامی به رویکرد سیاسی و ساختارآفرین در راستای حرکت به سوی سوریه آینده پیش رود.
گزارش بانکی مون دبیرکل سازمان ملل متحد از سوریه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ما در سوریه در مرحله گذار از منطق دیپلماتیک به منطق رودررویی و تقابل هستیم. گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد و تلاش در جهت ایجاد فضای مثبت در مشخص کردن رهبری اپوزسیون در راستای زمینه‌سازی جهت مدیریت فضای پس از فضای پس از طرح کوفی عنان است .
هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه امریکا، در طی چند روز آینده سفری به ترکیه خواهد داشت تا درباره سوریه همفکری کند، نقش ترکیه را از ابتدای بحران سوریه تا به امروز چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ترکیه پایگاه سیاسی و یا قرارگاه اصلی تحرک غرب در منطقه خاورمیانه است .ترک‌ها تلاش دارند با ایجاد فضای مناسب بر اساس نظریه داوود اوغلو در تئوری رهبری خاورمیانه زمینه‌پرداز پیوستگی کامل ترکیه با اردوگاه غرب و بهره‌برداری دوجانبه غرب و ترکیه از این ارتباط در جهت مدیریت بحران‌های منطقه به سود غرب باشند.
بنابراین ترکیه چه از منظر سیاسی و چه از نظر پایگاه عملیاتی در ارتباط با مساله سوریه از جایگاهی تعریف‌شده برخوردار و ترک‌های اسلام‌گرا با رویکرد پراگمارئالیستی خود دریافتند که باید از این به عنوان یک فرصت در جهت افزایش قدرت منطقه‌ای خود در آینده زمان بهره برند. بنابراین همکاری ترکیه با کشورهای فرامنطقه‌ای غربی یک همکاری هدفمند و به زعم ترک‌ها هوشمندانه برای افزایش سطح بازیگری ترکیه در خاورمیانه و به عهده گرفتن رهبری آینده خاورمیانه در نظم آینده جهانی است.
بنابراین یکی از مهم‌ترین پرونده‌هایی که ترک‌ها می‌توانند نقش مثبت در راستای رسیدن به این هدف بازی کنند، پرونده سوریه است که تا کنون نیز ترکیه این نقش را کم و بیش ایفا کرده است.
به نظر شما ترکیه می‌تواند نقش مهمی در حل بحران سوریه داشته باشد؟
ترکیه بیشتر به جای آنکه به حل بحران سوریه بیندیشد به کمک به جبهه رودررویی بشار اسد، رئیس جمهور سوریه، برای سرنگونی وی می‌اندیشد.
اوضاع سوریه را در حال حاضر چگونه می‌بینید؟ آیا راه امیدی در حل بحران این کشور پیش‌بینی می‌کنید؟
بحران در سوریه در وضعیت برزخ‌گونه‌ای بسر می‌برد. در این وضعیت هرکدام از کنشگران چه کنشگران دولتی در حمایت از بشار اسد و چه کنشگران مخالف ساماندهی و سازماندهی از قدرت و نحوه اعمال هوشمندانه‌تری را دنبال کنند، خواهند توانست زودتر به اهداف خود دست یابند.
تهیه‌کننده: دیپلماسی ایرانی