آیا عقل زنان ناقص است؟

می توان به نوعی آن را عمومیت داد بین زنان و مردان. مثلاً امام علي"ع" مي فرمايند: اعجاب المرء بنفسه دليل علي ضعف عقله: خودبيني شخص، نشانه ضعف (كمي و نقصان) خرد اوست. (زن از ديدگاه امام علي علیه السلام ،استاد علامه جعفري)

در اين سخن، عجب و خودمحوري، عامل نقص عقل شمرده شده است.

در روایات هست که، پيروي از اميال و هواهاي نفساني، عاملي براي نابودي عقل شمرده شده است. این را نیز باید توجه داشت که به جهت نسبی بودن عقول بشر، این امر در فهم ما نسبت به درك معاني و منظور بعضي از احاديث تاثیر گذار است. مثلاً روایتی که حضرت زنان را مانند دنده کج معرفی نموده است نمونه ای از این قبیل است

كه غرض كجي (به معناي ظاهري آن) نيست، زيرا دنده هيچ گاه راست نيست، بلكه اشاره به جايگاه دنده در بدن است، كه حافظ اسرار بوده و خون ساز است و ... زن نيز حافظ اسرار خانواده است، خون در رگهاي خانواده جاري مي كند و باعث چرخش حيات جامعه است و ... دنده تا زماني كارآيي دارد كه وضع خود را داشته باشد و گرنه اگر كسي بخواهد آن را راست كند، ديگر حافظ اسرار نيست و خون سازي ندارد.

طبق گفته بزرگان ان عقلي كه درباره زنان نقل شده، مي توان گفت منظور از آن عقل عملي (ابزاري؛ عقلي است كه انسان با او بتواند عملي را انجام دهد) است. و اين نوع عقل هيچ گونه معيار فضيلت قرار نمي گيرد.

بنابراين، اگر كسي خواست بين زن و مرد داوري كند، و ببيند زن پيش خدا مقرب است يا مرد، عقل به معناي علم مصطلح را، معيار قرار ندهد، زيرا آن عقل فضيلت زائدي است كه براي اداره چرخ زندگي تنظيم شده و با مرگ انسان، همة آن از دست مي رود، و چون انسان بعد از مرگ براي ابد مي ماند.

لذا بايد چيزي را به همراه ببرد كه ابدي باشد. چيزي به درد آنجا مي خورد كه از بقا و ابديت سهمي داشته باشد، و آن اخلاص در عمل براي خدا است. بنابراين آنچه كه در اين سوي خريدار دارد، در آن سوي مشتري نداشته و بازارش راكد است، و در آنچه كه آن سوي خريدار دارد، بين زن و مرد فرقي نيست.

استاد جوادي آملي، زن در آيينه جلال، ص255- 257

منبع : جهان