حضور در مسجد زمان تحویل سال؛ ارمغانی از فرهنگ اسلامی- ایرانی

خداوند در دو آیه 17 و 18 سوره توبه با تفصیل، ویژگی‌های افرادی که باید مسجد را آباد کنند و افرادی که اجازه این کار را ندارند را بیان کرده است، اما آبادانی مسجد صرفاً به معنای صرف پول و هزینه نیست، آبادانی مسجد با حضور مومنان محقق می‌شود، واقعیتی که گویی کمی به فراموشی سپرده شده است.

در آیه 18 سوره توبه خداوند مسئولیت آبادی مساجد را به افرادی با ویژگی‌های خاص می‌سپارد، «إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللّهِ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلاَةَ وَآتَى الزَّکَاةَ وَلَمْ یَخْشَ إِلاَّ اللّهَ فَعَسَى أُوْلَئِکَ أَن یَکُونُواْ مِنَ الْمُهْتَدِینَ؛ مساجد خدا را تنها کسانى آباد مى‏‌کنند که به خدا و روز بازپسین ایمان آورده و نماز برپا داشته و زکات داده و جز از خدا نترسیده‌‏اند پس امید است که اینان از راه‌‏یافتگان باشند».

مسجد خانه خداست و خانه مردم، در حقیقت خداوند خانه خود در روی زمین را به مردم امانت داده است و تصریح کرده است که این خانه را هر کسی حق ندارد آباد کند، به خصوص مشرکانی که به کفر خود شهادت می‌دهند؛ یعنی نص صریح قرآن بر نهی تلاش غیر مومنان برای ساخت و تعمیر مساجد تأکید دارد زمانی که در آیه 17 سوره توبه می‌فرماید «مَا کَانَ لِلْمُشْرِکِینَ أَن یَعْمُرُواْ مَسَاجِدَ الله شَاهِدِینَ عَلَى أَنفُسِهِمْ بِالْکُفْرِ أُوْلَئِکَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ وَفِی النَّارِ هُمْ خَالِدُونَ؛ مشرکان را نرسد که مساجد خدا را آباد کنند در حالى که به کفر خویش شهادت مى‌‏دهند آنانند که اعمالشان به هدر رفته و خود در آتش جاودانند».

مساجد صدر اسلام از نظر معماری بسیار ساده و از نظر تجهیزات بسیار ابتدایی بودند اما صرف حضور مومنان در این مساجد بود که موجب آبادانی و تأثیرگذاری عمیق این مساجد در صدر اسلام شد .پس هر کسی که به خدا و روز قیامت اعتقاد دارد، نماز به پا می‌دارد و زکات پرداخت می‌کند و جز از خدا نمی‌ترسد در قبال آبادانی مسجد وظیفه دارد.

این وظیفه را می‌توان در قالب‌های مختلفی تفسیر کرد؛ از ساخت، تجهیز، اداره، ساماندهی، تعمیر و ... مسجد گرفته تا صرف حضور. یعنی حتی حضور مومنان در مسجد نیز به معنی آبادانی مساجد است.

در حقیقت با حضور مسلمانان در مساجد است که مساجد آباد می‌شوند؛ مساجد صدر اسلام از نظر معماری بسیار ساده و از نظر تجهیزات بسیار ابتدایی بودند اما صرف حضور مومنان در این مساجد بود که موجب آبادانی و تأثیرگذاری عمیق این مساجد در صدر اسلام شد.اگر چه هرگر نمی‌توان حضور پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) را در نقش‌آفرینی مساجد صدر اسلام نادیده گرفت اما حضور مردم به گرد این امامان جماعت بود که قدرت تأثیرگذاری آنها را افزایش می‌داد.

واقعیت این است که اگر طلب از سوی مردم نباشد هرگز هیچ خطیب، راهنما و امامی نمی‌تواند داشته‌های دینی خود را منتقل کند، اگر هر روز با خبرهای متعددی در مورد نبود مسجد در برخی از مناطق کشور مواجه می‌شویم و یا با مساجدی با درب‌های همیشه بسته روبه‌رو هستیم بخش قابل توجهی از این مسئله باز می‌گردد به مومنان آن منطقه که تلاشی برای حضور در مساجد ندارند.

در حقیقت اگر مردم احساس نیاز شدید می‌کردند، مطمئناً راه‌های گسترده‌ای برای ساخت و راه‌اندازی مساجد یافت می‌شد، یقیناً مومنان دیگری یافت می‌شدند که به وقف زمین برای مسجد اقدام کنند و مومنان دیگری نیز تجهیزات مساجد را راه‌ اندازی می‌کردند، اما گویی موازی با تلاش‌های دولت در راستای ساماندهی مساجد، مردم در برخی از مناطق مسئولیت خطیر خود در قبال مساجد را فراموش کرده‌اند.

نص صریح قرآن بر آبادانی مساجد توسط مومنان تأکید دارد. پس همه افرادی که دارای ویژگی‌های ذکر شده از سوی قرآن هستند، مسئولند و این مسئولیت را نمی‌توانند از دوش خود بر دوش فرد دیگری بگذارند. پس هر آن‌کس که به خدا و روز قیامت اعتقاد دارد، نماز می‌خواند، به عمران و آبادانی مسجد نیز باید اهتمام داشته باشد.

با آغاز فصل بهار حیات معنوی مسلمانان در مساجد شکل می‌گیرد و خوشبختانه در جامعه اسلامی ائمه جماعات و هیئت امنای مساجد که مزین به اخلاق اسلامی هستند باعث انس و الفت نسل جوان با مساجد و معنویت دینی شده و زمینه همکاری و جذب آنان برای شرکت و انجام فعالیت‌های دینی را فراهم می کنند.حضور در بهترین مکان یعنی مسجد در آغاز سال نو ارمغانی از فرهنگ ایرانی و اسلامی است. خواندن دعا و راز و نیاز با پروردگار در هنگام سال نو و تحول طبیعت با تطهیر روح و جان در مساجد سالی پربرکتی را به انسان ها نوید می‌دهد چرا که عمران و آبادانی معنوی مسجد با حضور مومنان در این پایگاه عبادی زمینه ساز می شود.

منبع : شبستان