صدا وسیما متهم ردیف دوم شایعه سازی

به گزارش «شیعه نیوز» به نقل از مهر، دکتر اصغر مهاجری با اشاره به این نکته که شایعه در سرزمین شفاهی محور سبزه می زند گفت: در جامعه ای که ارتباطات بر محور شفاهی باشد شایعه در دسترس و با سرعت بیشتری شکل می گیرد. بر اساس آخرین مطالعات و تحقیقات صورت گرفته در دانشگاه امام حسین(علیه السلام) نتایج قابل تاملی در بحث شایعه و دلایل تولید شایعه در جامعه به دست آمده است. بر اساس این یافته ها چهار متهم ردیف اول در تولید شایعه در کشور شناسایی شدند که امکان دارد این متهمان بیشتر هم بشوند.

متهم ردیف اول: مردم

این پژوهشگر آسیبهای اجتماعی اظهار داشت: نخستین متهم خود مردم هستند. ایرانیها از اصل گوتنبرگ که اصل کتابت و ارتباطات پایدار نوشتاری است پریده اند و از جامعه شفاهی اول به جامعه شفاهی دوم بدون گذراندن اصل گوتنبرگ رسیده اند.

مکالمات و هزینه های تلفنی ایرانیها 100 برابر بیشتر از مکالمات و تعاملات نوشتاری است

تحقیقات نشان می دهد که در ایران مکالمات و هزینه های تلفنی صد برابر بیشتر از مکاتبات و تعاملات نوشتاری است و حتی ایرانیها زمان بیشتری برای مکالمه و محاوره  اختصاص می دهند و وقتی را صرف کسب اطلاعات از طریق اخبار و تعاملات نوشتاری نمی کنند. که این نشانه ای از جامعه شفاهی محور است.

متهم ردیف دوم: رسانه ملی

این کارشناس علوم اجتماعی، اخبار و اطلاعات اعلام شده از سوی رسانه ملی به عنوان پرمخاطب ترین سرانه کشور را نوعی اخبار بومرناکی (چوبی که با خوردن به زمین دوباره به جای قبلی اش باز می گردد) عنوان کرد و افزود: اخبار و برنامه های بی کیفیت، بی محتوا و فاقد ارزش مصداق بومرناک گرفته و وقتی به دل خانواده نشیند و نتواند خانواده را پربار کند خانواده نقش زمین را ایفا کرده و اخبار همانند بومرناک با برخورد به زمین باز می گردد. البته این در مورد سایر رسانه های هم صدق می کند.

وی افزود: در حالی که اگر رقابت در تولید برنامه های رسانه ملی و سایر رسانه ها جریان داشته باشد و رسانه ها بتواند فضای بازتری را در تولید اخبار به صورت شفاف تر و گویا تر بیان کند دیگر شهروندان برای تامین و کسب خبر و اطلاعات به سراغ سایر گزینه ها مانند قبول شایعه نمی روند. به عنوان نمونه شاید بتوان رقابت در رسانه ها را تنها میان خبرگزاریهایی مانند فارس و مهر و ایسنا شاهد بود ولی در سایر رسانه این رقابت معنایی ندارد.

متهم ردیف سوم: NGO ها و CBO ها و زنان

دکتر مهاجری ارتباط میان خرده فرهنگها و قبایل و گروهها را از مهمترین عوامل تولد شایعه عنوان کرد و افزود: ارتباط چهره به چهره و سوارشدن بر عواطف و احساسات در تولد شایعه نقش موثری دارد. به عنوان نمونه در جامعه کوچکی مانند خانواده و یا محله که قومیتهایی مختلفی در آن اسکان داشته و زندگی می کنند بیشتر زنان سکاندار هستند و مردان سرگرم کار و اشتغال و اگر زنان دارای بصیرت کامل و آگاهی لازم باشند دیگر به ابزاری برای تولید شایعه تبدیل نمی شوند.

وی افزود: همچنین اگر شبکه های اجتماعی و مردم نهاد در جامعه کنونی جایگاهی داشتند می توانستند در بالابردن سطح آگاهی سیاسی و اجتماعی و فرهنگی جامعه تاثیر گذار باشند. وقتی شهروند به بلوغ سیاسی برسد می داند یک شایعه و تولد یک خبر کذب تا چه میزان در تخریب نظام و کشور موثر باشد برای همین خود اهرمی برای جلوگیری از شایعه می شوند.

متهم ردیف چهارم: نهادهای امنیتی و انتظامی و قضایی

این استاد دانشگاه احساس نا امنی در جامعه را علتی برای پذیرفتن شایعات عنوان کرد و گفت: هر چند که ضریب امنیت در جامعه بالا است ولی احساس نا امنی در کشور محسوس است.

وی در تشریح این گفته اظهار داشت: کشور سالهاست در تحریم روی پا ایستاده است. رسانه های غربی شایعات و القائات دروغی را به جامعه وارد می کنند و ناگهان طرح هدفمند کردن یارانه بدون پیوست اجتماعی اجرا می شود. وقتی چنین طرح بزرگی بدون آمادگی اجتماعی و بدون مطالعه و پژوهش حداقل 10 هزار پژوهشکر و آسیب شناس اجرا می شود احساس نا امنی تقویت شده و با تولید یک شایعه کوچک مانند گران شده سکه و ارز و... جامعه پذیرا می شود ولی اگر پیوست اجتماعی رخ داده بود جامعه می دانست این یک حباب است و باور نداشت.