صدا و سیما مروج یا مخرب دین ! / تبلیغ عرفان کاذب در "آشپزباشی" و تخریب حجاب برتر در "تا ثریا"

به گزارش «شیعه نیوز» ، جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه، پژوهشگران، طلاب حوزه علمیه و دانشجویان با ارسال نامه سرگشاده‏ای به رییس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی، به ترویج عرفان‏های کاذب در برنامه‏های سیما اعتراض کردند.

در این نامه همچنین به مواردی از تخطئه حجاب برتر و اقشار متدین در سریال "تا ثریا" نیز اشاره شده است.

متن این نامه به شرح زیر است:

باسمه تعالی

نامه سرگشاده جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه، پژوهشگران، طلاب حوزه علمیه و دانشجویان

به رییس محترم صدا و سیما

«سفارش اساسی اینجانب نزدیک کردن و رساندن این رسانه فرهنگ ساز، به طراز رسانه‌ای است که دین و اخلاق و امید و آگاهی بارزترین نمود آن باشد و رفتار اجتماعی مخاطبان و نیز نهاد حساس و مهمی چون خانواده بر اساس آن شکل گیرد.» (مقام معظم رهبری در انتصاب مجدد مهندس ضرغامی ـ 16 آبان 1388).

جناب آقای مهندس عزت الله ضرغامی

ریاست محترم سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران

سلام علیکم ؛

کمتر از یک سال از تاکید رهبر انقلاب در ضرورت مقابله با عرفان‎های کاذب می‎گذرد؛ در این مدت صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، تلاش‎های قابل تقدیری در مواجهه با این بخش پیچیده‏ی جنگ نرم داشته است. امیدوار بودیم این تاکید، تحولی در نوع و شیوه مقابله ایجاد کند و متولیان حوزه فرهنگ بخصوص مسئولین رسانه ملی را به خیزشی جدی در ایفای نقشی انقلابی و هوشمندانه وادارد؛ اما گویا رسانه ملی به عمق این آسیب پی نبرده است که هیچ، حتی گاهی خود به ترویج و گسترش این جنبش می‎پردازد.

روز ششم محرم امسال، شبکه یک برای چندمین بار اقدام به پخش فیلمی با عنوان "ندای درون" کرد. این فیلم، زندگی‏نامه یکی از مروجین عرفان‎های کاذب (دونالد والش) را به تصویر کشیده و صریحا کتاب وی را به عنوان کتاب زندگی ساز معرفی می‎کند.

پیش‏تر سریالی با عنوان "آشپزباشی" از شبکه اول سیما پخش شد که به تبلیغ یکی از شبه‎عرفان‎های خرافه‏گونه شرقی "فنگ‎شویی" پرداخت.

مهم‏تر از همه در سریال دیگری با عنوان "پنجره" که از شبکه تهران در حال پخش است؛ افکار یکی از رهبران معنویت‎های کاذب (پائولو کوئیلیوی برزیلی) تبلیغ می‎شود. پخش این سریال و چنین تبلیغی از یکی از مروجین عرفان‏های کاذب با وجود تاکید رهبری بر مقابله با عرفان‏های بدلی، برای ما بسیار سوال برانگیز بود. محور این سریال، مفهوم "افسانه شخصی" و "گنج درون" کتاب "کیمیاگر" کوئیلیو است. به جرات می‎توان گفت: دو قسمت "اول و دوازده" این سریال، اصلی‎ترین و اثرگذارترین بخش فیلم را به تبلیغ کتاب کیمیاگر اختصاص داده است و در فرازهای متنوعی از فیلم، آموزه‎های کتاب کوئیلیو با کتاب مثنوی مقایسه و یکسان شمرده می‎شود. متاسفانه بارها عین عبارت کوئیلیو که تحقق بخشیدن به افسانه شخصی را تنها ماموریت الهی انسان معرفی می‎کند، در فیلم نشان داده می‎شود و چند ثانیه دوربین بر آن زوم می‎کند.

قسمت دوازدهم فیلم، آبروی روحانیت، دین و حوزه را خرج تبلیغ کیمیاگر می‎کند؛ مشاور مدرسه و طلبه جوان فیلم، اذعان می‎کند؛ با این کتاب زندگی کرده است، سرِ درس فقه، کیمیاگر می‎خوانده و بعد از اهدای این کتاب به استادش، او نیز مرید آن شده است.

اگر از همراهی پائولو کوئیلیو با نظام سلطه و همدلی‎اش با رژیم صهیونیستی بگذریم ـ تا جایی که در اجلاس داووس، شیمون پرز اسرائیلی با شنیدن سخنرانی کوئیلیو در باب معنویت، ذوق زده می‎شود و می‎گوید: «معنویت شما برای صلح دلخواه اسرائیل در خاورمیانه بسیار راهگشاست» ـ دست اندر کاران مجموعه پنجره بدانند؛ افکار کوئیلیو نه فقط متحول کننده نیست، بلکه آسیب‎زا و انحرافی است. اندیشه‎های وی هر چند با شعار معنویت عرضه شده‎ است؛ اما جز تبیلغ جادو و ترویج عرفان یهود (کابالا) و جز به حاشیه راندن خدا در زندگی انسان و دهن‏کجی به دین و شریعت چیز دیگری نیست. کوئیلیو کسی است که یک کتاب مستقل در باب سکس دارد (کتاب یازده دقیقه) و این عمل را سرآغازی بر عرفان و معنویت معرفی کرده است؛ شخص اول داستان، دختری روسپی است که بدون دست برداشتن از خود فروشی، به مقامی می‎رسد که دیگران نور معنویت را در چهره‎اش می‎بینند. اصلا وی نویسندگی را با مجموعه داستان كمدى سكسى به نام كرينگ‎ها (Kring-ha) آغاز كرده است. وی مدعی است؛ خلق اين آثار، شيوه‎اى براى رسيدن انسان‎ها به آزادى است.

رویکرد دیگر رسانه ملی، بیان معضلات اجتماعی در قالب سریال‌های تلویزیونی و آموزش سبک زندگی دینی است که البته در نوع خود یک گام مثبت تلقی می‌شود، اما متاسفانه بی‌تدبیری در مدیریت محتوا و عدم نظارت کافی بر محتوای آن‎ها، حسن نیت سازندگان این سریال‌ها را در نظر مخاطبان با تردیدی جدی مواجه ساخته است؛ در نمادپردازی، نشانه‌شناسی و خط تعلیق داستانی این نوع فیلم‎ها، شاهد تضعیف و تخریب نشانه‌ها و نمادهای دینی هستیم. سریال‌هایی که افراد متدین و مذهبی را به‌عنوان افرادی خشک مغز، متعصب، ظاهربین و ... به تصویر می‌کشند، نتیجه‌ای جز تمسخر دین و سبک زندگی دینی به‌دنبال نخواهند داشت. نمونه بارز آن در جدیدترین سریال شبکه یک سیما تحت عنوان «تا ثریا» به آنتن رفت و نگرانی‌های عمیقی را در میان دلسوزان به دین و انقلاب به‏ وجود آورد.

سوژه‎ای که در فیلم به عنوان مساله محوری انتخاب شده بود بسیار مهم و کلیدی است، اما نکته‎ای که غافل مانده تخریب چادر و تبدیل شدن آن به آلت قتاله در فیلم، تخریب وجهه ازدواج مجدد، عادی سازی روابط دختر و پسر و حتی توجیه آن در سنین دبیرستان از سوی فیلم و مسائل دیگری که باعث تخریب شیوه زندگی دینی می‎شود. این همه مسائلی است که در انبوهی از فیلم‎ها و سریال‎های داخلی به آن پرداخته می‎شود.

به تصویر کشیدن شخصیت‌های مذهبی در قالب افرادی با تحصیلات، طبقه اجتماعی، شغلی و فرهنگ سطح پایین، که در این قبیل داستان‌ها نسبت داده می‌شود، تا چه میزان با واقعیت زندگی مردم هم‌خوان است؟ براستی آیا این سریال در راستای دغدغه‎های مقام معظم رهبری است که فرمودند: «ما اصرار داریم و مقیدیم که در رادیو و تلویزیون، حجاب چادر ترویج شود.» (۲۳/۱۲/۷۳) آیا پوشش چادر در سطح اعلای آن توسط شخصیت متزلزل، دروغگو، ریاکار و خطاکاری چون «ثریا» به ترویج حجاب در تلویزیون کمک می‌کند؟ راستی چرا «ثریا» با آن کلوزآپ‌های بی‌مورد و غیرقابل توجیه به یک چهره ترسناک و غیرقابل تحمل تبدیل شده است؟ چرا بقیه شخصیت‌های داستان مثل او پیچیده و ترسناک نیستند؟

تخریب «چادر» به‌عنوان بارزترین نماد دینی، پرداختن به سوژه کجروی شخصیت‌های مذهبی - که این قبیل سوژه‎ها در رابطه با اشخاص غیر مذهبی در رسانه ملی بسیار نادر است - تنها با انگیزه جذب مخاطب از سوی سازندگان این قبیل سریال‌ها دنبال می‌شود، به چه بها و قیمتی باید در رسانه ملی آن‎هم به مراتب و کرات صورت گیرد؟

تخریب سبک زندگی دینی و معرفی آن با رنج و اندوه، جایگزینی مفاهیم غیر دینی و در برخی موارد ضد دینی به جای مفاهیم معنوی اسلام، تبدیل سرکردگان عرفان‎های کاذب به عنوان الگوهای نسل جوان و آموزش سبک زندگی آمریکایی مواردی است که در این روند مشاهده می‎شود و در نوع خود و با این گستردگی بسیار قابل تامل!

نیک می‎دانیم رسانه‌های جمعی به ویژه تلویزیون، به همان میزان که می‌تواند در جهت تقویت باورها و ارزش‌های اسلامی گام بردارد، در صورت بی‌دقتی و عدم نظارت کافی در تولیدات آن نقش بسیار مخربی خواهد داشت. انتظار می‌رود متولیان امر، به‌ویژه رییس محترم سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، با اتخاذ تدابیر مناسب و پیشگرانه، جلوی این‎گونه آسیب‎های جدی و دامنه‎دار را بگیرند. آیا وقت آن نرسیده است که نظارت محتوایی جدی‌تر شده و نقش روحانیت و جایگاه دین در نظارت بر محتوای آثار تولیدی هرشبکه بیشتر، جدی‌تر و عمیق‌تر گردد؟ آنچه امروز بیش از همیشه جای خالی آن در محصولات رسانه داخلی رخ می‌نماید، نبود ناظران و مشاوران مذهبی است که در کنار دین شناس بودن، کارشناس رسانه نیز باشند و نقش جدی‌تری را در نظارت بر محتوا ایفا کنند. این گام به یقین در سلامت بخشی و غنای محتوایی آثار تولیدی رسانه ملی تاثیر شگرفی خواهد داشت.

لازم به تاکید است که این نوشتار کاملا از سر خیر‎خواهی و دلسوزی به نگارش درآمده و امید است برادر گرامیمان جناب مهندس ضرغامی این نصیحت برادرانه را حمل بر نادیده گرفتن زحمات شبانه روزی و کارهای ارزشمند و فاخر رسانه ملی نکنند.

امضاء: حجت الاسلام دکتر مهدی امیدی؛ رییس پژوهشکده انقلاب اسلامی ـ حجت الاسلام حمیدرضا مظاهری سیف؛ رییس مؤسسه بهداشت معنوی ـ حجت الاسلام دکتر احمد حسین شریفی؛ عضو هیئت علمی گروه فلسفه مؤسسه آموزشی پژوهشی موسسه امام خمینی(ره) ـ حجت الاسلام علی قهرمانی؛ دبیر گروه علمی معنویت و رسانه و مسئول تیم تحقیقاتی باور ـ حجت الاسلام عبدالحسین مشکانی؛ مسئول مرکز مطالعات بهداشت معنوی ـ حجت الاسلام حمزه شریفی دوست؛ عضو کارگروه عرفان‌های نوظهور نهاد رهبری در دانشگاه‌ها ـ حجت الاسلام داریوش عشقی؛ استاد حوزه، مسئول انجمن فرهنگی معنویت نوین ـ حجت الاسلام دکتر حسن یوسف زاده؛ پژوهشگر حوزه فرهنگ و ارتباطات ـ حجت الاسلام سعید ارجمندفر؛ استاد حوزه و دانشگاه، پژوهشگر و منتقد سینما ـ حجت الاسلام سید مجتبی سید سلیمانی؛ استاد حوزه و دانشگاه، پژوهشگر و منتقد سینما ـ حجت الاسلام محمد حسین فرج نژاد؛ استاد حوزه، پژوهشگر و منتقد سینما ـ حجت الاسلام حسن پناهی آزاد؛ استاد حوزه و دانشگاه ـ خانم ظهیری؛ استاد حوزه علمیه خواهران (جامعه الزهرا «سلام الله علیها») ـ خانم کشتکاران؛ رییس موسسه کوثر ولایت ـ خانم صبوری؛ مدیر کانون رسانه حوزه علمیه خواهران ـ خانم حسین خانی؛ مسئول علمی- پژوهشی کانون رسانه حوزه علمیه خواهران ـ خانم تنکابنی؛ مسئول امور فرهنگی کانون رسانه حوزه علمیه خواهران ـ حجت الاسلام محمد قشقایی؛ تهیه کننده، پژوهشگر و منتقد سینما ـ حجت الاسلام حسین عرب؛ رییس شورای مرکزی موسسه فرهنگی طلوع ـ حجت الاسلام مرتضی راوش؛ کارشناس ارشد دانشکده صدا و سیمای قم ـ حجت الاسلام حسین فلاح زاده؛ کارشناس ارشد ادبیات نمایشی ـ حجت الاسلام یحیی جهانگیری؛ استاد حوزه و دانشگاه ـ خانم شیما ایزدی؛ استاد حوزه و دانشگاه ـ خانم معصومه بشارت‏لو؛ فعال حوزه و دانشگاه ـ خانم ایزدی؛ دبیر آموزش و پرورش ـ بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق (علیه السلام) ـ بسیج دانشجویی دانشگاه علامه طباطبایی ـ بسیج دانشجویی دانشگاه شریف ـ جمعی از پژوهشگران و طلاب حوزه علمیه قم ـ جمعی از پژوهشگران و طلاب حوزه علمیه خواهران ـ جمعی از خانواده شهدا و جانبازان ـ جمعی از دانشجویان کارشناسی ارشد تبلیغ و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم (علیه السلام).