شیعه نیوز»، اذان و اقامه دو عمل مهم در نماز هستند که هریک وظیفه خاص خود را دارند. اذان به عنوان اعلام وقت نماز است، در حالی که اقامه به اعلام شروع نماز جماعت و آماده شدن برای انجام نماز به طور جمعی اختصاص دارد.
به گزارش «شیعه نیوز»، در این مقاله به بررسی احکام، اهمیت و نحوه خواندن اذان و اقامه خواهیم پرداخت.
1. تعریف اذان و اقامه
اذان: اعلام وقت نماز است که برای فراخواندن افراد به نماز گفته می‌شود.
اقامه: بیان شروع نماز به طور خاص به جماعت و جهت آماده‌سازی برای اقامه نماز جماعت است.
2. آیا اقامه خواندن برای نماز جزء واجبات است؟
در مسائل فقهی، اذان و اقامه برای نمازهای واجب روزانه (نماز صبح، ظهر، عصر، مغرب و عشاء) مستحب است. بر اساس فتواهای فقهی برخی مراجع، اذان برای هر نماز واجب روزانه مستحب است، ولی اقامه به احتیاط واجب نباید ترک شود. در نمازهای قضا نیز اذان و اقامه مشروع است. در صورتی که بین دو نماز فاصله کمی باشد، می‌توان با یک اذان و اقامه، چند نماز را خواند.
3. آیا اذان و اقامه برای همه نمازهای واجب ضروری است؟
طبق نظرات مراجع تقلید، اذان و اقامه برای نمازهای واجب یومیه مستحب است. ولی برای نمازهایی چون نماز آیات، گفتن «الصّلاة» سه مرتبه مستحب است. اگر نمازهای واجب به صورت جماعت خوانده شوند، نیازی به اذان و اقامه فردی نخواهد بود.
4. آیا می‌توان با یک اذان و اقامه، چند نماز خواند؟
اگر دو نماز مانند نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشاء با فاصله کمی از هم خوانده شوند، اذان نماز دوم ساقط می‌شود. در این صورت، می‌توان با همان اذان و اقامه، هر دو نماز را به جای آورد. با این حال، اگر فاصله زیادی بین دو نماز ایجاد شود، بهتر است برای هر نماز یک اذان و اقامه جداگانه گفته شود.
5. احکام کلی اذان و اقامه
اذان و اقامه باید قبل از شروع هر نماز واجب روزانه گفته شوند، چه نماز ادا باشد چه قضا.
برای نمازهای عید فطر و قربان، به جای اذان و اقامه، سه مرتبه «ألصّلاة» گفته می‌شود.
مستحب است که در روز اول تولد کودک، اذان در گوش راست و اقامه در گوش چپ او خوانده شود.
عبارت «أشْهَدُ أَنَّ عَلِیًّا وَلِیُّ ٱللَّٰهِ» جزو اذان و اقامه نیست، اما بهتر است به قصد قربت بعد از اذان گفته شود.
موالات (پیوستگی) باید در اذان و اقامه رعایت شود؛ نباید بین جملات فاصله زیاد بیفتد.
نباید فاصله زیادی بین اذان و اقامه با نماز باشد. اگر این فاصله زیاد شود، مستحب است که اذان و اقامه دوباره خوانده شود.
ترتیب گفتن اذان و اقامه باید حفظ شود؛ ابتدا اذان و سپس اقامه باید خوانده شود.
6. نحوه خواندن اذان و اقامه
نحوه اذان:
اللهُ اکبر، اللهُ اکبر
أشهد أن لا إله إلا الله، أشهد أن لا إله إلا الله
أشهد أن محمدًا رسول الله، أشهد أن محمدًا رسول الله
أشهد أن علیًا ولی الله، أشهد أن علیًا ولی الله
حی علی الصلاة، حی علی الصلاة
حی علی الفلاح، حی علی الفلاح
حی علی خیر العمل، حی علی خیر العمل
اللهُ اکبر، اللهُ اکبر
لا إله إلا الله
نحوه اقامه:
اللهُ اکبر، اللهُ اکبر
أشهد أن لا إله إلا الله، أشهد أن لا إله إلا الله
أشهد أن محمدًا رسول الله، أشهد أن محمدًا رسول الله
أشهد أن علیًا ولی الله، أشهد أن علیًا ولی الله
حی علی الصلاة، حی علی الصلاة
حی علی الفلاح، حی علی الفلاح
حی علی خیر العمل، حی علی خیر العمل
قد قامت الصلاة، قد قامت الصلاة
اللهُ اکبر، اللهُ اکبر
لا إله إلا الله
7. اهمیت اذان و اقامه در روایات
در بسیاری از روایات تأکید شده است که اذان و اقامه دارای ثواب فراوانی هستند. در برخی روایات آمده است که کسی که اذان می‌گوید، ملائکه برای او استغفار می‌کنند و در قیامت در سایه عرش الهی خواهد بود. همچنین گفته شده که هر کسی برای خدا اذان بگوید، ثواب چهل هزار شهید به او عطا می‌شود و شفاعت او در قیامت پذیرفته می‌شود.
8. نتیجه‌گیری
خواندن اذان و اقامه قبل از نماز برای نمازهای واجب یومیه مستحب است و در نمازهای جماعت نیاز به اذان و اقامه فردی نیست. رعایت موالات، ترتیب صحیح و پرهیز از فاصله زیاد میان اذان، اقامه و نماز از نکات مهم در این زمینه است. اذان و اقامه علاوه بر اهمیت عملی، از نظر معنوی نیز دارای ثواب بسیاری هستند.