شیعه نیوز»، آیه عز به آیه ۱۱۱ اسراء، درباره عزت خداوند و نفی فرزند، شریک و دوست برای او اطلاق می شود. و علت نامگذاری این آیه چیست ؟
منظور از آیه عز
به آیه ۱۱۱ سوره اسراء "آیه عز" یا "آیه عزت" می گویند: (وَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ وَكَبِّرْهُ تَكْبِيرًا)؛ "و بگو ستایش خدایی را که نه فرزندی گرفته و نه در جهانداری شریکی دارد و نه خوار بوده که (نیاز به) دوستی داشته باشد و او را بسیار بزرگ شمار ".
آیه عِزّ (آیه عزّت در فارسی)، به آیه ۱۱۱ سوره اسراء گفته می شود که خدا را به واسطه نداشتن فرزند، شریک و نیاز به یاور، شایسته ستایش می داند. این آیه مردود کننده عقاید مشرکان و یهودیان و مسیحیان در مورد خدا دانسته شده و در روایات، خواصی برای خواندن آیه از جمله رفع وسوسه، ادای دِین، وسعت روزی، نجات از فقر و بیماری بیان شده است.
آیه فوق به نفى اعتقاد انحرافى مسیحیان و یهودیان ناظر است که معتقد بودند: خدا فرزند دارد و مشرکان عرب که براى او شریک مى پنداشتند و ستاره پرستان و مجوس که براى او ولى و حامى قائل بودند و مى گفتند: اگر اولیاى خدا نبودند، خدا ذلیل و ناتوان بود.
در اين آيه به سه مورد از صفات خدا اشاره شده است:
1. نفى فرزند: داشتن فرزند دليل بر نياز، جسمانى بودن و شبيه و نظيرداشتن است.
2. نفى شريک: وجود شريک دليل بر محدوديت قدرت و حکومت يا عجز و ناتوانى است.
3. نفى ولى و حامى در برابر مشکلات و شکست ها: نفى اين صفت نيز از خداوند بزرگ و بى نهايت بديهى است.
شیخ طوسى از قول محمد بن کعب القرظى می گوید: یهود و نصارى مى گفتند، خداوند از براى خویش فرزند انتخاب کرده است و مشرکین عرب مى گفتند: «لبّیک اللّهمّ لبّیک، لبّیک لاشریک لک الّا شریک هو لک»، و صابئین و مجوس مى گفتند: اگر اولیاء و دوستان خدا نبودند هر آینه خداوند به خوارى مى افتاد؛ سپس براى رد عقاید آنان این آیه نازل گردید.
همان گونه که گفته شد، این آیه به وسیله شخص رسول خدا صلى الله علیه وآله نام گذارى شده است. بنا به نقلى، هنگامى که کودکان و فرزندان بنى عبدالمطلب زبان به سخن مى گشودند، پیامبر صلى الله علیه وآله این آیه را به آنان مى آموخت. و نیز در خبر است که اگر بنده بگوید: اللّه اکبر، ثواب آن بیشتر است از دنیا و آنچه در آن است.
مرحوم طبرسى از برخى مفسّران نقل مى کند که اين آيه ناظر به نفى اعتقاد انحرافى سه گروه است:
1. مسيحيان و يهوديان که براى خدا فرزند قائل بودند؛
2. مشرکان عرب که براى او شريکى مى پنداشتند؛
3. ستاره پرستان و مجوسيان که براى خداوند ياور قائل بودند.
نامگذاری :
آیه عز را پیامبر اکرم (ص) به این اسم، نام نهاده و علت این نام گذاری آن است که آیه، وجود فرزند و شریک را برای خدا نفی نموده است. همچنین یاری کننده ای را که خدا با نیاز به یاری او ذلیل گردد، نفی کرده است.
خواص آیه عز :
براساس روایتی از امام صادق (ع)، مداومت بر خواندن آیه عزّ موجب رفع وسوسه، ادای دِین و وسعت روزی می گردد.
در برخی روایات به خواندن این آیه به عنوان دستورالعملی برای نجات از فقر و بیماری توصیه شده است.
برپایه روایتی که حضرت فاطمه (س) از پیامبر اکرم نقل نموده است؛ هر کس این آیه را پیش از خواب بخواند حتی اگر در میان شیاطین و حیوانات موذی بخوابد، آسیبی به او نمی رسد.
راه نجات از بی پولی و فقر با آیه عز، آیه آخر سوره اسرا، اصلی ترین فایده قرائت این آیه است که در ادامه خواص آن را در احادیث معتبر آورده ایم.
امام صادق (ع) فرمودند:
مداومت بر خواندن آیه عزّ موجب رفع وسوسه، ادای دِین و وسعت روزی می گردد.(حویزی، نور الثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۲۳۷و۲۳۸)
در برخی روایات به خواندن این آیه به عنوان دستورالعملی برای نجات از فقر و بیماری توصیه شده است. (کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۹۳؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۲۰۸؛ حویزی، نورالثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۳،ص۲۳۹)
برپایه روایتی که حضرت فاطمه (س) از پیامبر اکرم نقل نموده است؛ هر کس این آیه را پیش از خواب بخواند حتی اگر در میان شیاطین و حیوانات موذی بخوابد، آسیبی به او نمی رسد.(سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۲۰۸)
رفع فقر در 3 روز؛ یکی دیگر از معجزات آیه و لم یتخذ ولدا
امام صادق (ع) میفرمایند:
مردى از انصار از نظر پیامبر ناپدید شد و چون بازآمد پیامبر به او فرمود: چه تو را از ما پنهان داشت؟
در پاسخ گفت یا رسول اللَّه فقر و بیمارى.
رسول خدا (ص) به او فرمودند:
به تو کلامى نیاموزم که چون آن را بگوئى فقر و بیمارى از تو دور شود؟
عرض کرد چرا یا رسول اللَّه!
فرمودند: چون بام و شام کنى بگو:«لا حول و لا قوة الا باللَّه [العلى العظیم]
بگو : توکلت عَلَى الْحَی الَّذِی لا یمُوتُ والْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَم يَکن لَّهُ شَرِيک فِي الْمُلْک وَلَمْ يَکن لَّهُ وَلِيٌّ مِّنَ الذُّلَّ وَکبِّرْهُ تَکبِيرًا. آن مرد گفت به خدا سوگند من آن را جز سه روز نگفتم که فقر و بیمارى از من دور شد.(کلینی، الروضة من الکافی، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۱۸۵)
منبع: بیتوته