بسم الله الرحمن الرحیم
برخی از مشکلات اساسی جوانان و راهکارهای عملی آن چیست ؟
مقدمه:
یکی از بحرانی ترین دوره های زندگی انسان جوانی و دوران بلوغ است. در این دوران جسم و روح انسان دچار تغییرات مهمی میشود. عبور از بحران دوره جوانی در گرو بررسی مسائل و مشکلات گوناگون این دوره است. بیشتر مسائل نوجوان و جوان بحث روحی و عاطفی است. جوان میخواهد بداند با بحران بلوغ و غریزه جنسی چگونه برخورد منطقی و سالم داشته باشد. چگونه امید به آینده داشته باشد، چگونه شاد زندگی کند، کدام رشته درسی را دنبال کند که آینده مادی و معنوی غنی داشته باشد . چگونه با تعادل و نه با افراط و تفریط زندگی کند، چه آرمان هایی داشته باشد و چه مشکلات دیگری جوانان با آن روبرو هستند و راه حل آنها چیست؟
بحران هویت در جوانان:
هویت یعنی من کیستم؟ از کجا آمده ام؟ هدف زندگی ام چیست؟ به کجا خواهم رفت؟ نقش من درخانواده و جامعه چیست؟ آیا اعتماد به نفس دارم و قادرم زندگی خانوادگی را اداره کنم؟
امام علی امیر المومنین علیه السلام میفرمایند: آنکس که بداند از کجا آمده است، جایگاهش در زندگی کجاست و به کجا خواهد رفت مشمول رحمت الهی خواهد بود.
در حقیقت جهان بزرگی درون انسان نهفته است . سرافرازی انسان در گرو حفظ گوهر انسانیت و هویت انسان است. اگر انسان بی هویت و جایگاه خودرا نداند نهایت به خودفروشی و از خود بیگانگی میرسد و چه ارزان با پول اندک خودرا میفروشد.
ارزش انسان به چیست؟
انسان نیاز به تعالی روح وابراز هویت، شناخت مقام خود و اصلیت خود دارد. اگر کسی هویت خودرا گم کند مثل بیشتر جوانان تلاش میکند خودرا شبیه گروه یا شخص مهم یا پولدار یا قدرتمند یا پر آوازه یا هنرپیشه نامدار یا ورزشکار مهم یا سیاسی یا سخنران مهم و... شبیه کند تا ارزشمند دیده شود .
بحران هویت چیست ؟
اگر جوان اعتماد به نفس و نسبت به خانواده یا جامعه داشته باشد سرخورده و منزوی نمیشود و دچار بحران هویت نمیگردد ودر انتخاب شغل، رفاقت سالم، تمایلات جنسی، انتخاب مذهب، ارزشهای اخلاقی و...میتواند تصمیم بگیرد.
لذا اگر جوان بی هویت شود منتظر است دیگران برای او کاری بکنند و تصمیم بگیرند، خلاقیت ندارد و از خود بیگانه میشود و گاه به بن بست و یاس و افسردگی میرسد.
راه غلبه بر بحران بلوغ :
برای مثال موثرترین روش برای کنترل و مهار غریزه جنسی پرورش و تقویت روحیه دینی و اجتناب از نگاه شهوانی و فیلم های مستهجن و پرهیز از دوستان فاسد است و برعکس داشتن برنامه منظم درسی و مطالعه و کار و هدف معین و سرگرمی مفید و تشکیل خانواده است. [1]
البته برای هر نوع مشکل دوران بلوغ و جوانی راه حل منطقی هست که جوان باید با مشورت با صاحب نظران رشته مربوطه از طریق مجازی یا حقیقی راه حل مثلا ادامه تحصیل یا شغل یا ازدواج یا تعامل با افراد خانواده یا جامعه را آموزش ببیند تا دچار اضطراب نگردد.
جوانان و مشکلات جنسی :
غریزه جنسی نقش حیاتی در سلامت یا انحراف روانی نوجوان دارد. برخی تصور میکنند با پرهیز از ازدواج مثل کشیش های مسیحی اهل تقوی میشوند در حالیکه متقی ترین انسانها که معصومین بودند ازدواج کردند. البته راهبه ها و کشیش ها در خفا به انواع فسادهای جنسی مبتلا میشوند . دیدگاه افراطی در مسائل جنسی هست مثل تفکر فرویدی و اوشو که طرفدار آزادی بی حد و مرز جنسی هستند. این گونه فرضیه غلط هم همانگونه که فروید در اواخر عمر به اشتباهش اعتراف کرد باعث هرج و مرج و تجاوز به حقوق دیگران و گاه همجنس بازی و خیانت و جنایات دیگر میگردد و دادگاه ها مملو از طلاق و شکایات و...میگردد.
آیا اگر مسائل جنسی بی مرز آزاد باشد یک مرد که برای مثال از چندین زن خوشش می آید آیا میتواند با همه آنها رابطه جنسی برقرار کند یا طرف مقابل هم باید بپسندد و اگر زن نخواهد و مرد خواهان باشد و آزادی هم باشد آیا چه قانون مادی هست که مرد تجاوز به عنف نکند ؟ .آیا قوانین همان کشورهای باصطلاح آزاد اجازه میدهد هرکس با جنس مخالف بدون خواست طرف مقابل ازدواج سیاه ویا تجاوز کند . اگر چنین باشد پس حقوق بشر کذایی چه میشود ؟!. اگر دین و ترس از خالق و غیب و تقوی نباشد چه تضمینی هست که جوان با جنس مخالف در محل خلوت گناه و فحشا نکند ؟ .
دین و اخلاق چه میگوید ؟
بهترین راه حل تعادل در غریزه جنسی و ارضای غرایز ازدواج سالم و دائم و یا موقت است و پرهیز از تحریکات زن و مرد با ولنگاری یا بی بند وباری و عریانی.
اگر برای مثال جوانی میخواهد سالم بماند و درس بخواند و فاسد نشود راهکارش این است که ازدواج موقت یا متعه کند. ازدواج موقت نفقه ندارد اما مهریه توافقی دارد وپس از اتمام زمان خود به خود طلاق صورت میگیرد و چون با عقد شرعی هست و خدا راضی است پس فسادی در کار نیست و هرگز مشابه فحشا نیست چون در زمان متعه زن حق ندارد با دیگری رابطه داشته باشد و مرد هم اگر بداند باعث انتقال بیماری میشود نباید رابطه دیگری داشته باشد و باید قناعت به یک رابطه محدود سالم بکند. درمورد زن و رابطه همزمان با متعه با مرد دیگر بحث احتمال بچه دار شدن است که معلوم نیست پدربچه کیست و لذا ممنوع شده است . متاسفانه اولین کسی که دربرابر پیامبر ایستاد و بدعت کرد عمربن الخطاب خلیفه غاصب بود و اگر ازدواج موقت شرعی را منع نمیکرد اغلب جوانان پاک زندگی میکردند . تمام گناهان جوانانی که مبتلا به فحشا میشوند برعهده خلیفه دوم است. جوانان توجه کنند چنانچه بخواهند ازدواج موقت کنند باید با احتیاط و تحقیق همراه باشد والا ممکن است مبتلا به بیماری شوند و طرف مقابل مشکوک باشد ولذا از طریق مراکز مطمئن اقدام کنند.
بهرحال هدف سالم زندگی کردن است و اینکه زن یا مرد به خلافکاری و فحشا و هرروز با دیگری مبتلا نشوند و هرزگی ریشه کن شود.
آمارها چه میگویند :
در انگلیس از هر 10 زن 7 زن در دوره زندگی اش دچار آزار جنسی و تجاوز میشود و نیمی از قربانیان چه زن یا مرد ویروس ایدز دارند. [2]
در برخی کشورهای غربی زنا ، هم جنس بازی و انواع فحشا قانونمند شده است و فحشا علنا بصورت شغل قانونی در آمده است. ( فروید اواخر عمرش فهمید چه اشتباه فاحشی کرده و نظرش را درباره آزادی جنسی عوض کرد که دیگر دیر شده بود ). [3]
کافی است در شبکه اینترنتی جستجو کنید که در کشورهای غربی و امریکا و حتی امریکای جنوبی و برخی کشورهای شرقی چه مراکز قمار و فحشا در جریان است و بردگی قرن 21 از زنان و کودکان و حتی مردان چگونه است.
سوال : چه کنیم تا از سقوط در گناهان بزرگ جنسی رها شویم ؟
جوانی میگفت اراده ام ضعیف است و نمیتوانم از گناه پرهیز کنم . جوابش این است آیا شمای جوان در مقابل دید مردم این فحشا را انجام میدهی یا نه ؟ جوابش این است که خیر حیا دارد و میترسد گرفتار شود. به این جوان باید گفت پس اراده دارد جلوی چشم مردم خلاف و گناه نکند پس باید اراده و ایمانش را قوی کند تا در خفا هم پاک باشد. امیرالمومنین علی علیه السلام میفرمایند :« پیش از آنکه تمایلات نفسانی و غریزه جنسی برتو غالب شود با نفست بجنگ و ایمانت را به خدا قوی کن و تلقین کن که باید پاک زیست کنی » [4]. اگر نفست را رها کنی نفس همانند اژدهاست و هر لحظه شیطان با مکرهای مختلف نفس را وسوسه میکند تا نیشت بزند.
نگرانی و اضطراب چیست و راه غلبه بر نگرانی و ناامیدی چیست؟
مواردی که اغلب موجب نگرانی و اضطراب میشود عبارتند از : احساس تنهایی ، احساس نداشتن پناهگاه ، احساس پوچی ، نا امیدی از آینده ، احساس گم گشتگی ، بدبینی به مردم و حکومت ، عدم امنیت جانی و فکری ، نگرانی از دست دادن مقام و شغل ، نگرانی و اضطراب از بیکاری ، احساس گناه ، خلا روانی ، عدم توانایی ازدواج ، و خرید منزل و ادامه تحصیل ، اغتشاش فکری و ...
راه حل چیست ؟
اگر در هر مشکلی حقیقت آنرا بشناسیم و تجزیه و تحلیل کنیم و با مشورت با صاحب نظران آن مشکل نظرخواهی کنیم بیشتر مشکلات حل میشوند اما مردم عمدتا با تخیلات بی دلیل خودرا نگران میکنند . برای هر مشکل قلم و کاغذ بردار مسئله را بنویس و مواردی که تورا نگران کرده است یادداشت کن با متخصص رشته مشورت کن ، برنامه ریزی عملی کن ، تصمیم بگیر و اجراکن، البته بهتر است توسل به ائمه و ختم صلوات و ...داشته باشی. چنانچه مشکل حل شدنی در کوتاه مدت نیست باید صبر کرد تا زمانش برسد و اگر حل شدنی است تلاش برای یافتن راه حل داشته باشیم. [5]
اگر احساس پوچی و تنهایی و بی هدفی میکنیم چه باید کرد ؟
موثرترین داروی شفابخش برای رفع نگرانیها ایمان راسخ به خدا و ائمه اطهار است. اگر دائما با دعا و توسل و ختم و نذر و البته مهارت های عملی بروز را داشته باشیم بی شک خدا یاور تلاشگران است. کسی از اعماق دل ایمان داشته باشد و عمل صالح و پاک داشته باشد هرگز گرفتار پریشانی و استرس بد و افسردگی نمیشود. گاندی میگوید : اگر دعا و نماز نبود من مدتها پیش دیوانه شده بودم.
آلکسیس کارل مینویسد : قوی ترین قدرت برای احیای روح دعا و عبادت خالق است ؛ من در درمان های خود گاه با تلقین و دعا بیماران را درمان کرده ام. دعا مارا با ماورای کائنات مرتبط میکند و روح مارا بالا میبرد و انگیزه تلاش و تحرک میدهد. دعا و توسل یعنی من در این دنیا تنها نیستم و همه جهان با من هستند و زمانی که خالق جهان را صدا میکنم گویی امید و نوری در دلمان روشن میشود و برای تکامل حرکت میکنیم.
راه حل ریشه کنی فقر و بیکاری و ترس از آینده :
امام علی علیه السلام می فرمایند: « خداوند بر ثروتمندان واجب کرده تا از اموالشان برای فقیران هزینه کنند ، اگر فقر در جامعه باشد علتش عدم رسیدگی حکومت و ثروتمندان به فقرا و ایتام است. در زمان حکومت 5 ساله امام علی امیر المومنین علیه السلام هیچ فقیر و بی مسکن و بیکار نبود زیرا بیت المال به تناسب نیازها و عدالت تقسیم میشد. خراج و خمس و زکات از اهل ثروت و طبقات بالا بیشتر گرفته میشد و به طبقات پایین و زیر خط فقر داده میشد. متاسفانه در اغلب ممالک ظاهرا اسلامی و حکومت هایی که ادعای اسلام دارند طبقات مرفه فاصله زیادی با طبقه متوسط و پایین دارند و برج های بلند و پاساژها و مراکز فروش بزرگ در دست کارتل های میلیاردر و مافیاها و دزدان بیت المال است و لذا همیشه در جوامع مسلمان ظلم و شکاف طبقاتی بیداد میکند و مردم ناراضی اند و بعلاوه چون آزادی حقیقی که در زمان امام علی بود وجود ندارد منتقدین تحت تعقیب و زندان و...هستند که این خلاف سیره ائمه و خدا و پیامبر است.
عوامل فقر چیست؟
امام امیرالمومنین علی علیه السلام فرمود : هیچ فقیری گرسنه نماند مگر به واسطه اینکه ثروتمندان از حق آنان سوئ استفاده میکنند و خدا سودجویان را مجازات خواهد کرد. تنگدستی مردم به خاطر غارت اموال از سوی زمامداران است. [6]
البته آثار فقر بسیار بداست و گاه به کفر میرسد و گاه به فساد و دزدی و خواری و گناه میرسد.
راهکارهای پیشگیری از فقر :
بطور خلاصه : صدقه دادن صبح و شب ، استغفار ، پرهیزگاری از گناهان ، اخلاق پسندیده ، محکم کاری ، صداقت در کار ، کسب تجارب و مهارت لازم در هر کار ، توکل و توسل و تلاش برای تحصیل علم و فن آوری ، داشتن مربی متخصص و متعهد ، پس انداز بخشی از مال ، برنامه ریزی و مدیریت زندگی و دخل و خرج ، آگاهی به علوم و فنون بروز دنیا و یادگیری آن و یادگیری زبان بین المللی و زبان کامپیوتر و تسلط بر فنون کاربردی آن برای کسب در آمد ، چنانچه کاسبی را دوست دارد از شاگردی شروع کند و صبور باشد تا فنون آنرا کسب کند و...
جمع بندی :
البته مباحث بیشتری برای مسائل و مشکلات نوجوان و جوانان هست که باید تحقیق شود مثل بحث سنت و مدرنیته، فرهنگ غرب و جاذبه آن، بحث دینداری و دین گریزی و دین ستیزی، بحث اشتغال مفید و خلاق، ازدواج سالم و ساده، مسکن، تحصیل علوم و فنون، مهاجرت سالم، راهکارهای ریشه کن کردن فقر و بیکاری، پرهیز از تنبلی و بی انگیزگی و مسائل دیگر که دراین مقال گنجایش ندارد وبه تحقیق جداگانه نیاز دارد.
[1] کتاب بررسی مسائل جوانان ، سبحانی نیا ، ص52
[2] مجله کتاب نقد ، ج17 ، ص 115
[3] مرتضی مطهری ، مجله کتاب نقد ، ص 105
[4]غرر الحکم ، ج4 ، ص392
[5] کتاب : بررسی مسائل جوانان ، محمد سبحانی نیا
[6]نهج البلاغه ، حکمت 328 و خطبه 209