آیا از علل غیبت امام زمان علیه السلام امتحان مومنین است؟

بسم الله الرحمن الرحیم

سوال :

آیا از علل غیبت امام زمان علیه السلام امتحان مومنین است ؟ 

مقدمه :

خداوند متعال انسان هارا خلق کرده و حکمت های غیبی برای هر موضوعی  قرار داده است.

از آنجا که خداوند به انسان هم اختیار در عمل به برخی مسائل داده و نیز بعضی از مسائل زندگی جبر است ، خداوند برای آن مواردی که اختیار و قدرت انتخاب داده برای انتخاب نیت خوب و عمل صالح مورد رضای خدا پاداش و برای عمل بد انسان و گناهش مجازات قرار داده است. درهر لحظه برای هر انسان امتحان خاصی در عقاید و افکار و کلام و عمل هر انسان هست.

این امتحانات برای سطوح عقلی مختلف فرق میکند . مثلا برای آنان که ادعای علم دینی و اجتهاد دارند گاهی امتحانات شدید هست . ممکن است برخی از این مراجع مذهبی در برابر ظلم ها سکوت کنند ویا به وحدت وجود خدا و مخلوقات معتقد باشند ، یعنی خدارا تشبیه به مخلوق کنند در حالیکه  این عقاید شرک است.

خداوند بعضی را با ثروت یا فقر یا بیماری یا بلاهای مادی و معنوی مختلف امتحان میکند. بسیاری از انسان ها که قدرت اراده و ایمان به خدا و معاد ندارند کم می آورند و گاهی به خودکشی میرسند در حالی که حرام و گناه کبیره است.

چرا امتحان می شویم ؟

از روایات و آیات قرآن بدست می آید که همه انسان ها بخصوص شیعیان امتحانات سختی دارند حتی پیامبران و امامان امتحان می شوند.

در سوره عنکبوت آیه 2 و 3  آمده است :

« آیا مردم گمان میکنند همین که بگویند ایمان آورده ایم آزمایش نمی شوند ؟همگی امتحان میشوید تا در عمل برای هرکس مشخص گردد چه کسانی ایمانشان مستحکم و راستگو و با صداقت هستند و چه کسانی دروغگویند » .

چه عواملی در عصر غیبت موجب انحراف برخی شیعیان میشود؟

• حیرت و سرگردانی :امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند :« بدانید فرزندم مهدی غیبتی طولانی خواهد داشت که گروهی دچار انحراف و سرگردانی و شک می شوند » . [1]
• گمراهی :بسیاری از مومنین از مسیر حق برگشته و دچار اختلاف و گمراهی از صراط مستقیم امام علی میشوند زیرا بدون تحقیق در تاریخ حقیقی معصومین و با تبلیغات پیچیده دشمنان که حق و باطل را مخلوط میکنند گمراه می شوند .
• دوری از اعتقاد به مهدویت : امام رضا علیه السلام فرمودند :  «  در دوران غیبت امام جز دینداران خالص کسی بر اعتقاد خود استوار نمی ماند »  .  [2]
• قساوت قلب : بسیاری از مردم به علل مختلف و دنیادوستی و ظلم دولتها و گناهان سنگدل می شوند.
• عدم تحمل مشکلات : بسیاری از شیعیان در برابر مشکلات اقتصادی و سیاسی و اعتقادی و ظلم ها تاب نمی آورند و دین زده و دین گریز می شوند.
• شک در زنده بودن امام زمان علیه السلام :امام صادق علیه السلام فرمودند : «آزمایش های سختی دچار خواهید شد تا جایی که مردم میگویند حضرت مهدی مرده یا کشته شده است. [3]
• کمبودها و بلاهای زندگی :گرانی ، مرگ و میر ، جنگ ، پادشاهان ستمگر ، قحطی ،نا امنی ، فقر ، بیکاری ، بیماری ، افسردگی ، بلاهای زمینی و آسمانی ، بی مسکنی ، تنهایی و قادر نبودن به ازدواج ، نا امیدی به آینده ، بدعتهای دینی ، ظلم های طبقه حاکمه و محاکم ، شکاف های طبقاتی و تبعیض ، گناهان اجتماعی و کبیره، رباخواری و جنگ با خدا ، گردش سرمایه میان ثروتمندان، بی ایمانی نسبت به خدا و معاد و ظلم دولت ها و مردم به مردم و ....موجب انحرافات و دین گریزی و دیندار گریزی می شوند. [4] .
• اختلافات مردم و حکومت ها :  در آخر الزمان مردم از حکومت های جور جدا می شوند و مومنین خالص از منافقین شناخته میشوند. اعتقاد به خدا و عدالت و معاد سست میگردد. تنها گروه اندکی باقی می مانند که پیرو چهارده معصوم و مبرا از خلیفه های غاصب هستند و بیشتر بظاهر مسلمین غربال شده و فقط دانه درشت های مومن حقیقی می مانند.

امتحان الهی برای همگان هست :

خداوند درون و نیات هر انسانی را میداند و عاقبت زندگی هرکس را عالم است ، و امتحان بشر برای خود انسان است تا در عمل خالص بودن یا ناخالصی خود را بشناسد . بداند که مومن حقیقی است یا منافق ؛ دنیاپرست است یا اهل تقوی و تعادل دین و دنیا .

امام حسین علیه السلام فرمودند : «  برای حضرت مهدی غیبتی است برخی از دین برمیگردند و برخی ثابت قدم می مانند ، غیبت حضرت امتحان مومنین است » . [5]

چرا امتحان می شویم :

علل امتحانات الهی برای مومنین: 

• زمینه برای تکامل انسان : آزمایش ها برای عبرت و تقویت درجات ایمان ماست . در امتحان های سخت اگر امتحان شونده بی تابی کرد و به دین و دنیا فحش داد در امتحانش رفوزه شده است ، اما اگر صبوری کرد و استقامت کرد و راه حل برون رفت و حل مشکل را تحقیق کرد و شاکر بود خداوند راه خروج از بن بست را به او نشان می دهد .

در سوره بقره آیه 155 آمده است :  « ما شمارا با ناامنی ، ترس ، گرسنگی، گرانی،زیان مالی و جانی ،کمبود امکانات ، بیماری،و حوادث گوناگون می آزماییم ، بشارت بده به استقانت کنندگان».

هرکه در این بزم مقربتر است                  جام بلا بیشترش میدهند

• آزمایش نشانه رحمت الهی است :

گاهی خداوند بخاطر گناهانی که فرد انجام میدهد اورا گرفتار فقر یا بیماری یا حوادثی میکند تا در دنیا پاک شود و پس از مرگ راحت باشد و این لطف خدا به مومنین است.

• بلا برای کفار تادیب و مجازات است و برای مومنین امتحان و پاک شدن و برای اولیا ارتقای درجات است.
• امتحان گاهی برای بازگشت مومنین به مسیر حق و رستگاری است
• برای شکوفا شدن استعدادهای خوب است : شخصیت انسان در بلاها بروز میکند و درجه ایمان مومن در عمل و امتحان شناخته میشود.
• گاهی با مال زیاد و گاهی مومن با فقر امتحان می شود. ( البته خدا فقیر نمیسازد بلکه ظلم مردم و حکومت باعث فقر مردم میشود ).
• گاهی برای مانور و تمرین و تقویت روح است. گاهی برای آن است تا مومن بداند چرا مستحق پاداش یا کیفر است.
• ماهیت شخص در بلاها و امتحانات شناخته میشود.

و.....

نتیجه بحث :

  یکی از علل غیبت امام زمان علیه السلام امتحان شدن بشر است تا مردم و بخصوص مومنین غربال شوند و مومن از منافق و مشرک و دنیاپرست تفکیک شوند. 

در آخر الزمان بسیاری را دیدیم که ظلم هارا توجیه کردند و چون به مقاماتی رسیدند بجای خدمت به همنوع انواع ظلم و جور و استثمار و استبداد و زورگویی را بر مردم روا داشتند و در امتحان تقوی و خداپرستی و اعتقاد به معاد و اخلاق محمدی و... شکست خوردند و رفوزه شدند .

عده ای که اعتقادی به دین داشتند آنرا بوسیدند و رها کردند و به آغوش شرق یا غرب افتادند.

گروهی دنیاپرست شدند و مشغول انباشتن اموال و خوردن حق مردم محروم و بیت المال شدند.

گروهی بدنبال آرزوهای واهی و هوسهای خود رفتند وخودرا فروختند.

گروهی بجای خداپرستی خالص آدم پرست شدند ویا پول پرست یا مقام پرست یا زن پرست و مشرک شدند.

تنها معدودی از انسان های شریف اما گمنام باقی ماندند که فقط خدای یکتا و ثقلین را با اخلاص معتقد باقی ماندند و همه تهمت ها ومظلومیت هارا بجان خریدند و البته بهای گرانش را هم دادند اما در برابر خدای عالم در امتحان الهی پیروز و سرفراز شدند.  اینان چه بسا از یاران راستین امام زمان خواهند بود اما بسیار قلیل اند.

[1] اثبات الهداه ، شیخ حر عاملی ، ج3    ص 482

[2]   اثبات الهداه ،  ج3   ص464

[3] اثبات الهداه  ،  ج3  ص 473

[4] یوم الخلاص ، کامل سلیمان  ، ج1   ص 338 

[5] بحار الانوار ، مجلسی ،   ج51    ص 133