شیعه نیوز: در احادیث و روایات اسلامی از کار کردن به عنوان عملی دنیوی و اخروی که دارای اجر و ثواب بسیار است، یاد و نسبت به آن توصیه های بسیار شده است به طوری که عنوان جهاد کننده در راه خدا بر کارگری که برای اداره زندگی خانواده اش سعی و تلاش میکند اطلاق شده است.
حدیث (۱) پيامبر صلى الله عليه و آله :
طَلَبُ الْحَلَالِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَة
کار کردن برای کسب روزی حلال بر هر زن و مرد مسلمان واجب است
جامع الاخبار (شعیری) ص ۱۳۹
-------------------------------------------------
حدیث (۲) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم :
امْنُنْ عَلَيْنَا بِالنَّشَاطِ وَ أَعِذْنَا مِنَ الْفَشَلِ وَ الْكَسَلِ وَ الْعَجْزِ وَ الْعِلَلِ وَ الضَّرَرِ وَ الضَّجَرِ وَ الْمَلَل
خدایا نعمت سرزندگی و کوشایی را به ما ارزانی دار و از سستی ، تنبلی ، ناتوانی ، بهانه آوری ، زیان ، دل مردگی و ملال ، محفوظمان دار
بحار الانوار (ط - بیروت ) ج ۹۱ ، ص ۱۲۵
-------------------------------------------------
حدیث (۳) پيامبر صلى الله عليه و آله :
إِنَّ مِنَ الذُّنُوبِ ذُنُوباً لَا يُكَفِّرُهَا صَلَاةٌ وَ لَا صَدَقَةٌ قِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَمَا يُكَفِّرُهَا قَالَ الْهُمُومُ فِي طَلَبِ الْمَعِيشَة
بعضی از گناهان به وسیله نماز و صدقه هم آمرزیده نمی شوند. سوال شد یا رسول الله!پس چه چیز موجب آمرزش آن است؟ فرمود : جدیت و تلاش در طلب معیشت
مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل ج۱۳، ص ۱۳
-------------------------------------------------
حدیث (۴) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم :
الْعِبَادَةُ عَشَرَةُ أَجْزَاءٍ تِسْعَةُ أَجْزَاءٍ فِي طَلَبِ الْحَلَال
عبادت ده جز است که نه جز آن در کار و تلاش برای به دست آوردن روزی حلال است
مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل ج۱۳، ص ۱۲
-------------------------------------------------
حدیث (۵) امام علی علیه السلام :
الْعَمَلَ الْعَمَلَ ثُمَّ النِّهَايَةَ النِّهَايَةَ وَ الِاسْتِقَامَةَ الِاسْتِقَامَةَ ثُمَّ الصَّبْرَ الصَّبْرَ وَ الْوَرَعَ الْوَرَعَ إِنَّ لَكُمْ نِهَايَةً فَانْتَهُوا إِلَى نِهَايَتِكُم
کار کنید و آن را به پایانش رسانید و در آن پایداری کنید ؛ آن گاه شکیبایی ورزید و پارسا باشید.
نهج البلاغة (للصبحي صالح) ص ۲۵۲
-------------------------------------------------
حدیث (۶) امام علی علیه السلام :
قَلِيلٌ تَدُومُ عَلَيْهِ أَرْجَى مِنْ كَثِيرٍ مَمْلُولٍ مِنْه
کار (خیر) اندک ، که بر آن مداومت ورزی ، از کار بسیار که از آن خسته شوی ، امیدوار کننده تر است.
نهج البلاغة (للصبحي صالح) ص ۵۲۵ ، ح ۲۷۸
-------------------------------------------------
حدیث (۷) حضرت علی علیه السلام :
عَلَيْكُمْ بِالْجِدِّ وَ الِاجْتِهَادِ وَ التَّأَهُّبِ وَ الِاسْتِعْدَاد
بر شما باد به تلاش و سخت کوشی و مهیا شدن و آماده شدن
وسایل الشیعه ج ۱ ، ص ۹۲ ، ح ۲۱۷
-------------------------------------------------
حدیث (۸) امام علی علیه السلام :
إِذَا هِبْتَ أَمْراً فَقَعْ فِيهِ فَإِنَّ شِدَّةَ تَوَقِّيهِ أَعْظَمُ مِمَّا تَخَافُ مِنْه
هر گاه از کاری ترسیدی ، خود را به کام آن بینداز ، زیرا ترس شدید از آن کار ، دشوارتر و زیان بار تر از اقدان به آن کار است.
نهج البلاغه (صبحی صالح ) ص ۵۰۱ ، ح۱۷۵
-------------------------------------------------
حدیث (۹) حضرت علی علیه السلام :
طاعة اللّه سبحانه لا يجوزها الا من بذل الجد و استفرغ الجهد
به طاعت خدای سبحان دست نیابد مگر کسی که تلاش کند و نهایت کوشش خود را به کار گیرد
شرح آقا جمال الدین خوانساری بر غررالحکم ج ۷ ، ص ۲۱۹
-------------------------------------------------
حدیث (۱۰) امام علی علیه السلام :
الشَّرَفُ بِالْهِمَمِ الْعَالِيَةِ لَا بِالرِّمَمِ الْبَالِيَة
شرافت به همت های بلند است نه به استخوان های پوسیده
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۴۴۸ ، ح ۱۰۲۷۳
-------------------------------------------------
حدیث (۱۱) امیرالمومنان علیه السلام :
اقْصِرْ هِمَّتَكَ عَلَى مَا يَلْزَمُكَ وَ لَا تَخُضْ فِيمَا لَا يَعْنِيك
همت خود را صرف چیزهایی کن که به آن نیاز داری و آنچه به کارت نمی آید پی گیری مکن
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۴۷۷ ، ح ۱۰۹۳۶
-------------------------------------------------
حدیث (۱۲) امام علی علیه السلام :
الْمَرْءُ بِهِمَّتِهِ لَا بِقُنْيَتِه
ارزش انسان به همت اوست ، نه به ثروت او
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۴۴۷ ، ح ۱۰۲۶۴
-------------------------------------------------
حدیث (۱۳) حضرت علی علیه السلام :
قَدْرُ الرَّجُلِ عَلَى قَدْرِ هِمَّتِه
اندازه هر کس به اندازه همت اوست
نهج البلاغه (صبحی صالح ) ص ۴۷۷ ، ح ۴۷ – تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۹۳ ، ح ۱۶۲۷
-------------------------------------------------
حدیث (۱۴) امام علی علیه السلام :
الْكَرَمُ نَتِيجَةُ عُلُوِّ الْهِمَّة
کرامت زاییده بلند همتی است
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۳۸۲ ، ح ۸۶۷۸
-------------------------------------------------
حدیث (۱۵) امیرالمومنین علی علیه السلام :
كَفَى بِالْمَرْءِ غَفْلَةً أَنْ يَصْرِفَ هِمَّتَهُ فِيمَا لَا يَعْنِيه
از غفلت برای آدمی همین بس که همتش را در آنچه به کارش نمی آید ، صرف کند
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۴۷۷ ، ح ۱۰۹۴۲
-------------------------------------------------
حدیث (۱۶) امام علی علیه السلام :
كُنْ بَعِيدَ الْهِمَمِ إِذَا طَلَبْتَ كَرِيمَ الظَّفَرِ إِذَا غَلَبْت
هر گاه در پی چیزی هستی ، بلند همت باش و آن گاه که چیره شدی ، در پیروزی کریم باش
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۴۴۸ ، ح ۱۰۲۷۶
-------------------------------------------------
حدیث (۱۷) امیر المومنین علی علیه السلام :
آفَةُ النُّجْحِ الْكَسَل
آفت موفقیت تنبلی است
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۴۶۳ ، ح ۱۰۶۱۷
-------------------------------------------------
حدیث (۱۸) امام علی علیه السلام :
مَنْ دَامَ كَسَلُهُ خَابَ أَمَلُه
کسی که پیوسته تنبلی کند ، در رسیدن به آرزویش ناکام ماند
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۴۶۳ ، ح ۱۰۶۲۷
-------------------------------------------------
حدیث (۱۹) امیرالمومنین علی علیه السلام :
مِنْ سَبَبِ الْحِرْمَانِ التَّوَانِي
یکی از عوامل محرومیت سستی (در کار ) است
تحف العقول ص ۸۰
-------------------------------------------------
حدیث (۲۰) امام علی علیه السلام :
ضَادُّوا التَّوَانِيَ بِالْعَزْم
با عزم و اراده به جنگ سستی بروید
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۴۷۶ ، ح ۱۰۹۰۸
-------------------------------------------------
حدیث (۲۱) امام حسن مجتبی علیه السلام :
لَا مُرُوَّةَ لِمَنْ لَا هِمَّةَ لَه
کسی که همت ندارد مروت ندارد
کشف الغمه (ط-القدیمه) ج ۱ ، ص ۵۷۱ – بحار الانوار (ط-بیروت) ج ۷۵ ، ص ۱۱۱
-------------------------------------------------
حدیث (۲۲) امام حسن مجتبی علیه السلام :
اتَّقُوا اللَّهَ عِبَادَ اللَّهِ وَ جِدُّوا فِي الطَّلَبِ وَ تُجَاهَ الْهَرَبِ وَ بَادِرُوا الْعَمَلَ قَبْلَ مُقَطَّعَاتِ النَّقِمَاتِ وَ هَاذِمِ اللَّذَّات
ای بندگان خدا ! تقوا پیشه کرده و برای رسیدن به خواسته ها تلاش کنید و از کارهای ناروا بگریزید و قبل از آنکه ناگواری ها به شما روی آورند و نابود کننده لذات (مرگ) فرا رسد ، به کار (های نیک) مبادرت ورزید
تحف العقول ص ۲۳۶ – بحارالانوار( ط - بیروت) ج ۷۵ ، ص ۱۰۹
-------------------------------------------------
حدیث (۲۳) امام حسن مجتبی علیه السلام :
و اعمل لدنياك كأنّك تعيش أبدا و اعمل لآخرتك كأنّك تموت غدا
برای دنیایت چنان کار کن که گویا برای همیشه (در این دنیا) خواهی بود. و برای آخرتت (نیز چنان) سعی و تلاش کن که گویا فردا از این دنیا خواهی رفت
مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل ج ۱۲ ، ص ۵۲ ، ح ۱۳۴۸۹ – بحارالانوار(ط - بیروت) ج ۴۴ ، ص ۱۳۹
-------------------------------------------------
حدیث (۲۴) امام صادق علیه السلام :
اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْهَمِّ وَ الْحَزَنِ وَ الْعَجْزِ وَ الْكَسَل
بار خدایا ، من از غم و اندوه و ناتوانی و تنبلی به تو پناه می برم
من لا یحضره الفقیه ج ۱ ، ص ۳۳۵ ، ح ۹۸۱
-------------------------------------------------
حدیث (۲۵) امام محمد باقر علیه السلام :
إِيَّاكَ وَ الْكَسَلَ وَ الضَّجَرَ فَإِنَّهُمَا مِفْتَاحُ كُلِّ شَر
از تنبلی و بی حوصلگی بپرهیز ، زیرا که این دو کلید هر بدی می باشند
تحف العقول ص ۲۹۵
-------------------------------------------------
حدیث (۲۶) امام محمد باقر علیه السلام :
إِنِّي لَأُبْغِضُ الرَّجُلَ أَوْ أُبْغِضُ لِلرَّجُلِ أَنْ يَكُونَ كَسْلَاناً [كَسْلَانَ] عَنْ أَمْرِ دُنْيَاهُ وَ مَنْ كَسِلَ عَنْ أَمْرِ دُنْيَاهُ فَهُوَ عَنْ أَمْرِ آخِرَتِهِ أَكْسَلُ
من مردی را که در کار دنیایش تنبل باشد مبغوض میدارم و کسی که در کار دنیا تنبل باشد ، در کار آخرتش تنبل تر است .
کافی (ط-الاسلامیه) ج ۵ ، ص ۸۵ ، ح ۴
-------------------------------------------------
حدیث (۲۷) امام محمد باقر علیه السلام :
إِیاكَ وَ الْكَسَلَ وَ الضَّجَرَ فَإِنَّهُمَا یمْنَعَانِكَ مِنْ حَظِّكَ مِنَ الدُّنْیا وَ الْآخِرَة
از تنبلی و بی حوصلگی بپرهیز زیرا که این دو خصلت تو را از بهره دنیا و آخرت باز می دارند.
کافی (ط-الاسلامیه) ج ۵ ، ص ۸۵ ، ح ۲
-------------------------------------------------
حدیث (۲۸)امام جعفر صادق علیه السلام :
ترك التجاره ينقص العقل
رها کردن کسب و کار ، عقل را کم می کند
کافی (ط-الاسلامیه) ج ۵ ، ص ۱۴۸ ، ح ۱
-------------------------------------------------
حدیث (۲۹) امام جعفر صادق علیه السلام :
كُلُّ ذِي صِنَاعَةٍ مُضْطَرٌّ إِلَى ثَلَاثِ خِصَالٍ يَجْتَلِبُ بِهَا الْمَكْسَبَ وَ هُوَ أَنْ يَكُونَ حَاذِقاً بِعَمَلِهِ مُؤَدِّياً لِلْأَمَانَةِ فِيهِ مُسْتَمِيلًا لِمَنِ اسْتَعْمَلَهُ
هر اهل فنی برای موفقیت در کسب و کار خود به سه مطلب نیازمند است : تخصص و باهوشی در فن و حرفه مورد نظر؛ امین باشد و در کار و مال مردم ، امانت و درستی را حفظ کند. با کارفرما و صاحب کار ، خوش برخورد و خوش قلب باشد.
تحف العقول ص ۳۲۲
-------------------------------------------------
حدیث (۳۰) امام جعفر صادق علیه السلام :
مَنْ طَلَبَ التِّجَارَةَ اسْتَغْنَى عَنِ النَّاس
هر کس دنبال تجارت رود از مردم بی نیاز می شود.
کافی (ط-الاسلامیه) ج ۵ ، ص ۱۴۸ ، ح ۳
-------------------------------------------------
حدیث (۳۱) امام جعفر صادق علیه السلام :
يَا هِشَامُ إِنْ رَأَيْتَ الصَّفَّيْنِ قَدِ الْتَقَيَا فَلَا تَدَعْ طَلَبَ الرِّزْقِ فِي ذَلِكَ الْيَوْم
اگر در خط مقدم جبهه ، درگیری شروع شد ، باز هم کار کردن و طلب روزی را در آن روز ترک نکن .
کافی (ط-الاسلامیه) ج ۵ ، ص ۷۸ ، ح ۷
-------------------------------------------------
حدیث (۳۲) امام جعفر صادق علیه السلام :
الْكَادُّ عَلَى عِيَالِهِ كَالْمُجَاهِدِ فِي سَبِيلِ اللَّه
کسی که خود را برای روزی خانواده اش به زحمت می اندازد و کار می کند مانند رزمنده ایست که در راه خدا می جنگد.
کافی (ط-الاسلامیه) ج ۵ ، ص ۸۸ ، ح ۱
-------------------------------------------------
حدیث (۳۳) امام جعفر صادق علیه السلام :
أُوصِيكَ بِتَقْوَى اللَّهِ وَ الْوَرَعِ وَ الِاجْتِهَادِ وَ اعْلَمْ أَنَّهُ لَا يَنْفَعُ اجْتِهَادٌ لَا وَرَعَ فِيه
تو را به تقوای الهی و پارسایی و کوشش سفارش می کنم و بدان که کوششی که در آن پارسایی نباشد ، سودی نمی دهد.
کافی (ط – الاسلامیه) ج ۲ ، ص ۷۶ ، ح ۱
-------------------------------------------------
حدیث (۳۴)امام جعفر صادق علیه السلام :
لَا تَكْسَلُوا فِي طَلَبِ مَعَايِشِكُمْ فَإِنَّ آبَاءَنَا كَانُوا يَرْكُضُونَ فِيهَا وَ يَطْلُبُونَهَا
در طلب روزی و نیازهای زندگی تنبلی نکنید ، چرا که پدران و نیاکان ما به دنبال آن می دویدند و آن را طلب می کردند.
من لا یحضره الفقیه ج ۳ ، ص ۱۵۷ ، ح ۳۵۷۶
-------------------------------------------------
حدیث (۳۵) امام جعفر صادق علیه السلام :
لَا تَكْسَلْ عَنْ مَعِيشَتِكَ فَتَكُونَ كَلًّا عَلَى غَيْرِك
در معاش دنیوی خود تنبلی مکن که سربار دیگران باشی.
کافی (ط – الاسلامیه) ج ۵ ، ص ۸۶ ، ح ۹
-------------------------------------------------
حدیث (۳۶) امام موسی کاظم علیه السلام :
إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى لَيُبْغِضُ الْعَبْدَ النَّوَّامَ إِنَّ اللَّهَ لَيُبْغِضُ الْعَبْدَ الْفَارِغ
خداوند دشمن بنده ای است که زیاد می خوابد و بیکار است.
وسایل الشیعه ج ۱۷ ، ص ۵۸ ، ح ۲۱۹۷۲
-------------------------------------------------
حدیث (۳۷) امام رضا علیه السلام :
إِنَّ الَّذِي يَطْلُبُ مِنْ فَضْلٍ يَكُفُّ بِهِ عِيَالَهُ أَعْظَمُ أَجْراً مِنَ الْمُجَاهِدِ فِي سَبِيلِ اللَّه
کسی که دنبال روزی می رود تا آبروی خود و خانواده اش را حفظ کند اجر و پاداشش از رزمنده ای که در راه خدا جنگ می کند بیشتر است.
تحف العقول ص ۴۴۵
-------------------------------------------------
حدیث (۳۸) امیر المومنین علی علیه السلام :
أَحْسَنُ الشِّيَمِ شَرَفُ الْهِمَم
نیکوترین خصلت ها ارجمندی همت هاست.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۴۴۸ ، ح ۱۰۲۷۴
-------------------------------------------------
حدیث (۳۹) حضرت علی علیه السلام :
مَنْ رَقَى دَرَجَاتِ الْهِمَمِ عَظَّمَتْهُ الْأُمَم
هر که بر نردبان همت ها بالا رود ، ملت ها او را بزرگ دارند.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۴۴۸ ، ح ۱۰۲۷۰
-------------------------------------------------
حدیث (۴۰) امام محمد باقر علیه السلام :
لَا شَرَفَ كَبُعْدِ الْهِمَّة
هیچ شرافتی چون بلند همتی نیست .
تحف العقول ص ۲۸۶ – بحار الانوار (ط –بیروت) ج ۷۵ ، ص ۱۶۵