شیعه نیوز | نوسانات هورمونی در طول چرخه قاعدگی، تغییرات زیادی را در بدن شما ایجاد می‌کند. به همین دلیل است که بعضی از خانمها در دوران قاعدگی دچار سردرد پریودی می‌شوند. سردرد پریودی انواع مختلفی دارد که ممکن است در حوالی پریود شما رخ دهد. همچنین، پس از اتمام پریودی ممکن است به دلیل ازدست‌دادن خون و کاهش سطح آهن نیز سردرد شوید.
به گزارش «شیعه نیوز»، لازم به ذکر است که سردرد هورمونی و میگرن قاعدگی هر دو به علت تغییرات هورمونی رخ می‌دهند؛ اما علائم متفاوتی دارند. در این مقاله هر آنچه که نیاز است در مورد سردردهای هورمونی و روشهای درمانی آن بدانید را بررسی می‌کنیم.
علت سردرد در پریودی چیست؟
تغییر در سطح هورمون‌ها می‌تواند باعث سردرد هورمونی و میگرن قاعدگی شود. هورمون‌ها بسیاری از عملکردهای بدن شما را تنظیم می‌کنند. خانم‌هایی که در دوره قاعدگی سردرد دارند، ممکن است که قبل از سیکل، در طول آن یا بعد از سیکل هم دچار این مشکل شوند.
این سردرد به‌خاطر تغییر سطح استروژن و پروژسترون ایجاد می‌شود. استروژن یکی از هورمونهای جنسی بانوان است که از طریق جریان خون، پیام‌ها را به قسمت‌های مختلف بدن می‌رساند. سطح استروژن در اواسط چرخه قاعدگی بیشتر می‌شود و باعث آزادسازی تخمک بالغ می‌گردد. پروژسترون یکی دیگر از هورمونهای مهم در سیکل قاعدگی است. افزایش سطح این هورمون به لانه‌گزینی تخمک در رحم کمک می‌کند.
پس از تخمک گذاری، سطح هورمون‌ها کمتر می‌شود. سطح استروژن و پروژسترون درست قبل از قاعدگی به پایین‌ترین حد خود می‌رسد. این کاهش هورمونهای جنسی، باعث ایجاد سردرد پریودی در بسیاری از خانمها می‌شود.
لازم به ذکر است سردرد هورمونی در مواقع دیگر مانند دوران یائسگی یا پیش از از آن به دلیل افت هورمون‌ها نیز ممکن است رخ دهد. بارداری نیز می‌تواند باعث سردرد شود؛ زیرا سطح هورمون‌ها در طول 9 ماه دچار نوسان می‌گردد.
مقایسه سردرد هورمونی با میگرن قاعدگی
سردرد هورمونی و میگرن قاعدگی هر دو ناشی از نوسانات هورمونی هستند؛ اما شدت درد آنها متفاوت است. سردرد هورمونی از خفیف تا متوسط حس می‌شود و درد ضربانی ایجاد می‌کند. اگرچه این سردرد آزاردهنده است، اما زندگی روزمره شما را مختل نمی‌کند.
از طرف دیگر، میگرن قاعدگی می‌تواند در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد کند. طبق تحقیقات، حدود 60 درصد از خانمها دچار میگرن قاعدگی می‌شوند. اگر به طور منظم حملات میگرنی را تجربه می‌کنید، مستعد ابتلا به میگرن قاعدگی هستید.
میگرن قاعدگی با میگرن معمولی تفاوت دارد؛ زیرا معمولاً این نوع میگرن، با آئورا همراه نیست. آئورا، یک اختلال ادراکی و بینایی است و به نورهای چشمک‌زن، خطوط زیگزاگ یا سایر تجربیات حسی گفته می‌شود که برخی افراد قبل از حمله میگرن تجربه می‌کنند.
میگرن قاعدگی به صورت ضربان شدید حس می‌شود که می‌تواند از یک طرف پیشانی شروع و به سمت دیگر حرکت کند. شدت درد آنقدر زیاد است که باز نگه داشتن چشمان، کار کردن یا حتی فکر کردن را برای فرد دشوار می‌کند.
علائم سردرد پریودی چگونه است؟
سردرد پریودی معمولا 4 تا 72 ساعت طول می‌کشد و با فعالیت بدنی شدیدتر می‌شود. علائم آن عبارت‌اند از:
حالت تهوع (خانم‌‌های مبتلا به سردرد تنشی معمولا حالت تهوع ندارند)
استفراغ
حساسیت به صدا
حساسیت به نور و روشنایی
علائم سردرد میگرنی
مشاهده لکه یا خطوط زیگزاگ (حدود 15 تا 25 درصد از مبتلایان به سردرد در پریودی این نشانه را تجربه می‌کنند)
درد در یک طرف سر (15 درصد خانمها ممکن است در هر دو طرف درد داشته باشند)
حساسیت به بو
با سردرد هورمونی و میگرن قاعدگی، ممکن است دیگر علائم پریود زیر را نیز تجربه کنید:
خستگی مفرط
درد مفاصل یا درد عضلانی
یبوست یا اسهال
هوس‌های غذایی
تغییرات خلق‌وخو
تفاوت سردرد تنشی و سردرد پریودی چیست؟
شایع‌ترین انواع سردرد در خانمها، سردرد تنشی و میگرن است. سردردهای تنشی معمولاً به‌عنوان احساس نواری در اطراف سر توصیف می‌شود؛ اما اگر ضربان و تپش در سرخود حس کردید، ممکن است سردرد پریودی یا میگرنی قاعدگی داشته باشید.
روشهای درمان سردرد پریودی چگونه است؟
درمان دارویی سردرد هورمونی و میگرن قاعدگی به میزان شدت آنها بستگی دارد. در ادامه به ترتیب اولویت، روشهای درمان را آورده‌ایم:
نوع اول قرص سردرد پریودی
مسکن‌های بدون نسخه اغلب سردرد قاعدگی را تسکین می‌دهند. همچنین، این داروها می‌توانند سردردهای تنشی و سردردهای ناشی از سطح پایین آهن را نیز کاهش دهند. این داروها عبارت‌اند از:
ایبوپروفن
ناپروکسن سدیم
آسپرین
استامینوفن
کافئین یکی دیگر از مواد موثر برای سردردهای هورمونی است. خوردن شکلات و نوشیدن چای یا نوشابه کافئین‌دار می‌تواند به درمان سردرد پریودی شما کمک کند. در واقع، بعضی از داروهای PMS حاوی کافئین به‌عنوان یک ماده تسکین‌دهنده علائم پریود هستند. لازم به ذکر است که کافئین اعتیادآور است و مصرف بیش از حد آن در طول قاعدگی ممکن است وابستگی ایجاد کند. اگر پس از پریود کافئین را ناگهانی قطع کنید، احتمال سردرد شدن وجود دارد.
نوع دوم قرص سردرد پریودی
بعضی‌اوقات شدت سردرد پریودی زیاد است و با مسکن‌های بدون نسخه، خوب نمی‌شود. پیشنهاد می‌کنیم، ابتدا داروهایی که در روش اول ذکر کردیم را امتحان کنید؛ درصورتی‌که علائم بهبود پیدا نکرد، ممکن است به هورمون‌درمانی نیاز داشته باشید.
انجام این درمان قبل از چرخه قاعدگی می‌تواند به تعادل سطح هورمونهای شما کمک کند. در این شرایط، پزشک احتمالا مکمل استروژن (استرادیول) را برای اصلاح عدم تعادل هورمون‌ها تجویز کند.
اگر از داروهای هورمونی برای پیشگیری از بارداری استفاده می‌کنید، رعایت نحوه صحیح مصرف آنها به تعادل هورمونی و تسکین میگرن قاعدگی کمک می‌کند. همچنین، داروهای تریپتان برای درمان میگرن شدید، مناسب است. این داروها با تحریک سروتونین و انقباض رگ‌‌های خونی به کاهش التهاب و درمان سردرد پریودی کمک می‌کند.
سایر داروهای تجویزی برای درمان میگرن عبارت‌اند از:
اُپیوئید (opioids)
گلوکوکورتیکوئیدها (glucocorticoids)
دی هیدروارگوتامین (dihydroergotamine) و ارگوتامین (ergotamine)
اگر با میگرن قاعدگی دچار استفراغ شدید یا حالت تهوع داشتید، از پزشک خود بخواهید داروهای ضد تهوع نیز تجویز کند.
روشهای خانگی درمان سردرد پریودی
در کنار داروها، می‌توانید از چند روش درمان خانگی برای تسکین احساس درد و ضربان سردرد قاعدگی کمک بگیرید. این روش‌ها عبارت‌اند از:
1. سرمادرمانی
در این روش، دور کیسه یخ را حوله بپیچید و آن را روی پیشانی به مدت 10 دقیقه بمالید و سپس 10 دقیقه استراحت دهید. این کار را چندین بار تکرار کنید تا التهاب و درد تسکین یابد.
2. تمرینات آرامش‌بخش
ورزش‌هایی مثل مدیتیشن، یوگا و هوازی می‌توانند ماهیچه‌های شما را شل کنند، تنش را کاهش دهند و علائم سردرد را بهبود بخشند. انجام این روش‌ها به شما می‌آموزد که چطور عملکردهای مختلف بدن خود را مثل ضربان قلب و فشارخون کنترل کنید. کاهش تنش عضلانی و استرس، شدت سردرد شما را کاهش می‌دهد.
3. طب سوزنی
این روش یک راه درمان سردرد پریودی در طب سنتی محسوب می‌شود که در آن سوزن‌‌های ریز را در نقاط مختلف در سراسر بدن قرار می‌دهند. طب سوزنی باعث تحریک و ترشح اندورفین می‌شود. هورمون اندورفین، به طور طبیعی توسط بدن تولید می‌شود و به شما در مقابله با استرس و درد کمک می‌کند.
4. استراحت کافی
خواب کم می‌تواند سردرد را بدتر کند. توصیه می‌شود هر شب حداقل هفت تا نه ساعت خواب داشته باشید. محیط خواب خود را برای استراحت بهتر سازماندهی کنید. برای این کار تلویزیون و چراغ‌ها را خاموش و دمای اتاق را تنظیم کنید.
5. مصرف ویتامین‌ها
ویتامین‌هایی مثل ویتامین B-2، کوآنزیم Q10 و منیزیم می‌توانند شدت حملات میگرنی را کاهش دهند. قبل از شروع به مصرف مکمل با پزشک مشورت کنید؛ به خصوص اگر باردار هستید یا در حال حاضر دارو خاصی مصرف می‌کنید.
6. ماساژدرمانی
یکی دیگر از روشهای درمان سردرد پریودی در طب سنتی، ماساژدرمانی است که می‌تواند عضلات را ریلکس کند و تنش را از شانه‌‌ها، پشت و گردن شما دور کند. همچنین، ماساژدرمانی می‌تواند شدت و دفعات دردهای تنشی را در سردرد پریودی و حملات میگرنی را کاهش دهد.
7. دمنوش برای سردرد پریود
بسیاری از خانمها برای درمان سردرد پریودی در طب سنتی، از دمنوش‌‌های گیاهی استفاده می‌کنند. در مقاله باز کننده قاعدگی قوی، 9 دمنوش گیاهی مناسب دوران پریود را به طور کامل بررسی کرده‌ایم. برای درمان خانگی سردرد قاعدگی می‌توانید از دمنوش‌‌های زیر استفاده کنید:
دمنوش آویشن
دمنوش زعفران
دمنوش بابونه
دمنوش زنجبیل
دمنوش دارچین
دمنوش سنبل الطیب
دمنوش لیمو
دمنوش تخم گشنیز
دمنوش گل‌گاوزبان
چطور سردرد پریودی را کنترل کنیم؟
دختران و پسران پیش از بلوغ به یک‌میزان دچار سردرد می‌شوند؛ اما پس از رسیدن به بلوغ و شروع چرخه قاعدگی در دختران سردرد، بیشتر اتفاق می‌افتد. لازم به ذکر است که سردرد پریودی پس از یائسگی کمتر می‌شود.
برای اینکه ببینید آیا چرخه قاعدگی شما بر سردرد شما تأثیر می‌گذارد، در یک تقویم قاعدگی علائم خود را یادداشت و پیگیری کنید. پزشک با بررسی این علائم در صورت وجود یک الگو، برای پیشگیری و درمان، روشهای زیر را به شما توصیه خواهد کرد:
مصرف داروها قبل از شروع قاعدگی ماهانه برای کمک به تسکین سردرد پریودی
استفاده از روشهای هورمونی پیشگیری بارداری یا استفاده از درمان جایگزین هورمونی. (توجه داشته باشید که درمان هورمونی برای برخی از بیماران موثر است)
متوقف کردن چرخه قاعدگی با کمک دارو در شرایطی که درد شدید است.
اگر تصمیم دارید که چرخه قاعدگی را به‌صورت دقیق پیگیری کنید تا پزشک بتواند باتوجه‌به آن درمان موثری را تجویز کند، حتما اپلیکیشن محبوب ایمپو را نصب کنید. در این اپلیکیشن می‌توانید تاریخ شروع پریود، pms و تخمک گذاری را مشاهد کنید. همچنین، در بخش تقویم قاعدگی می‌توانید علائم خود را یادداشت کنید. ایمپو باتوجه‌به علائم شما در زمان‌‌های مختلف سیکل قاعدگی برای شما توصیه‌‌های خودمراقبتی می‌فرستد و یادآوری می‌کند که سلامت خود را در اولویت قرار دهید.
درمان سردرد پریودی با تغییر سبک زندگی
شما می‌توانید با انجام تغییراتی در سبک زندگی خود، سردرد پریودی و میگرن قاعدگی را بهتر مدیریت کنید. برای این منظور، از محرک‌های شناخته شده مانند الکل و استرس دوری کنید و حتماً آب زیادی بنوشید! فراموش نکنید که شما باید هر روز 1.5 تا 2 لیتر آب بنوشید.
اگر کافئین خواب شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد، مصرف روزانه قهوه و نوشیدنی‌‌های انرژی‌زا را کاهش دهید. به‌طورکلی، خواب، کافی بر کیفیت و کمیت زندگی سالم تاثیر می‌گذارد. مهم‌ترین نکته برای داشتن خواب کافی و منظم، برنامه‌ریزی برای وعده‌‌های غذایی و زمان‌‌های بیداری است.
فیزیوتراپی، به‌ویژه در اطراف گردن و شانه‌‌ها، می‌تواند در کاهش انقباض عضلات و تسکین سردردهای تنشی کمک کند. تمرینات تمدد اعصاب نیز در کاهش استرس برای درمان سردرد پریودی مفید است. اگر اقدامات اصلاح سبک زندگی تاثیری در سردرد نداشت به پزشک مراجعه کنید.
درک اینکه هورمون‌ها چگونه بر شما تأثیر می‌گذارد و چطور می‌تواند باعث میگرن یا سردرد پریودی شود، اولین قدم برای پیداکردن گزینه درمانی مناسب است. همچنین، به عوامل تاثیر گذار در شدت سردرد پریودی توجه کنید که چگونه درد شما را افزایش یا کاهش می‌دهد. به طور مثال اگر نور و گرما درد شما را تشدید می‌کند، بهتر است در یک اتاق تاریک و سرد استراحت کنید.
برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، می‌توانید مقاله کاهش درد پریود را مطالعه کنید.
در چه صورت هنگام سردرد پریودی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر سردردهای مکرر و شدید در دوره قاعدگی دارید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک با تجویز دارو یا هورمون‌درمانی می‌تواند سردرد در پریودی را تسکین دهد یا از آن پیشگیری کند. همچنین، درصورتی‌که همراه با سردرد علائم زیر را تجربه کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید:
سردرگمی ذهنی
تشنج
دوبینی
بی‌حسی
مشکل در صحبت‌کردن
در این شرایط، سردردها ممکن است مربوط به پریود شما نباشد و به یک بیماری دیگر مربوط شود؛ بنابراین، بهتر است هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید. اگر درمورد سردردهای پریودی خود نگران هستید، می‌توانید تمامی سوالات خود را از پزشکان ایمپو به‌صورت آنلاین بپرسید. همچنین در بخش اشتراک تجربه ایمپو، می‌توانید سوالات خود را مطرح کنید و از تجربیات دیگر کاربران بهره ببرید.
سخن آخر
بسیاری از خانمها، سردرد پریودی و میگرنی قاعدگی که ناشی از نوسانات هورمونی است را در طول سیکل قاعدگی خود تجربه می‌کنند. شما می‌توانید با داروهای بدون نسخه و درمان خانگی سردرد قبل از پریود، علائم خود را تسکین دهید. اگر علائم شما بدتر شد یا بهبود نیافت، حتما به پزشک مراجعه کنید.
قبل از مراجعه به پزشک بهتر است که علائم خود را در زمان‌‌های مختلف سیکل قاعدگی یادداشت کنید تا پزشک بتواند در صورت وجود یک الگو مشخص، درمان شما را آغاز کند. اپلیکیشن ایمپو این امکان را برای شما فراهم کرده است. در ایمپو، سیکل قاعدگی، تاریخ شروع پریود، pms و تخمک گذاری برای شما نمایش داده می‌شود و در هر روز می‌توانید علائم خود را یادداشت کنید.