شیعه نیوز | با جنگی که اکنون در منطقه درگرفته، دولت بایدن بابت امتیازاتی مانند اعطای مجوز پرداخت 10 میلیارد دلار بدهی عراق به ایران، بیش از پیش تحت فشار است؛ از این رو دومینووار فشار بیشتری را بر بغداد وارد می‌کند تا روابط مالی خود را با تهران به حداقل برساند.
به گزارش «شیعه نیوز»، روزنامه توسعه ایرانی نوشت: روز دوشنبه رسانه عراقی فرات‌نیوز مدعی شد که بانک مرکزی عراق مجوز فعالیت بانک ملی ایران در این کشور را ابطال کرده است. فرات نیوز سند ادعای خود یعنی نامه ابطال را نیز منتشر کرد که در آن عمار حمد خلف، معاون بانک مرکزی عراق خطاب به اداره کل بانک ملی ایران اعلام کرده بود: «با توجه به ضرر و زیان شعبه این بانک در عراق و محدود بودن فعالیت آن و عدم امکان فعالیت یا گسترش آن، مجوز بانک ملی ایران در عراق ابطال شده است.»
در نامه تاکید شده که این بانک ایرانی مشمول تحریم‌های بین‌المللی است.
حمید حسینی، عضو هیأت مدیره اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق به «ایبنا» گفته که این خبر، خبر جدید و خاصی نیست و تاثیری نیز بر مبادلات تجاری ایران و عراق ندارد، چراکه مراودات با عراق از طریق صرافی و کشورهای ثالث انجام می‌شود و هیچ بانکی در این میان نقش مستقیم بازی نمی‌کند.
یحیی آل اسحاق، رئیس این اتاق نیز گفته که سودجویان و دلالان این خبر را بزرگنمایی کردند تا مانع روند کاهشی قیمت ارز شوند. آل اسحاق به ایسنا توضیح داده: «در عراق سه بانک ملی، پارسیان و تعاون اسلامی را داشتیم که بانک‌های ملی و پارسیان از حدود دو سال پیش تعطیل بودند و هیچگونه نقل و انتقال و معاملات ارزی نداشتند که حالا بخواهد چنین خبری بر روابط فی‌مابین و بازار ارز تاثیرگذار باشد و جای نگرانی وجود ندارد.»
بایدن، جنگ و فشار جمهوری‌خواهان
با این حال شواهد حاکی از این است که آنچه در روابط اقتصادی ایران و عراق رخ می‌دهد، امتداد تلاش آمریکا برای قطع هر نوع وابستگی اقتصادی عراق به ایران و همچنین بخشی از واکنش ایالات متحده به حملاتی است که جبهه مقاومت علیه مواضع و پایگاههایش در منطقه ترتیب می‌دهد.
ایالات متحده هفته گذشته در پی حمله مقاومت عراق به یک پایگاهش در اردن، سه سرباز ارتش خود را از دست داد. به دنبال آن آمریکا با حمله‌ای تلافی‌جویانه مناطقی از سوریه و عراق را هدف گرفت اما با توجه به عدم بازدارندگی این حملات، همچنان از داخل آمریکا و به طور خاص از سوی جمهوری‌خواهان تحت فشار است که دست ایران را برای اقدام علیه منافع امریکا باز گذاشته و با امتیازات مالی که به ایران داده در واقع جبهه مقاومت را تقویت کرده است تا اینگونه منافع ایالات متحده را تهدید کنند.
در رأس آنها، دونالد ترامپ که حالا دیگر در اغلب نظرسنجی‌ها از بایدن پیش افتاده و به باور بسیاری برنده انتخابات 2024 آمریکا خواهد بود، دیروز در گفت‌وگویی با شبکه نیوزمکس به همین موضوع اشاره کرده و با انتقاد از آزادسازی شش میلیارد دلار پول ایران در ازای زندانیان آمریکایی و آزادسازی 10 میلیارد دلاری که ایران بابت پول برق از عراق طلب داشته، گفته: «ما به آنها ۱۰ میلیارد دلار دادیم و حالا آنها بسیار ثروتمند هستند.» ترامپ درباره روابط ایران و عراق مدعی شده که ایران کنترل امور را در دست دارد و ثروتمند است چراکه عراق تابع ایران است. او افزوده: «عراق ۳۰۰ میلیارد دلار دارد؛ بنابراین آنها هم فورا در دولت بایدن ۲۰۰ میلیارد دلار به دست آورده‌اند و ۳۰۰ میلیارد نیز در عراق دارند. این واقعیت دارد؛ حالا این قدرت است.»
همه تصمیمات برای ممانعت از رسیدن دلار به تهران
فشار جمهوری‌خواهان بر دولت بایدن در حالی است که بخش زیادی از معافیت‌ها مربوط به دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ است. اواخر آبان امسال یک مقام آمریکایی با اعلام خبر اعطای مجوز به عراق برای پرداخت بدهی 10 میلیارد دلاری خود به ایران، گفت که این پول فقط به حساب‌های محدود شده در عراق منتقل می‌شود و تنها برای خرید کالاهای بشردوستانه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
همچنین خرداد امسال، آمریکا به عراق اجازه داده بود نزدیک به سه میلیارد دلار از بدهی ایران را بپردازد.
دولت بایدن در ازای انتقادات از این مجوزها و معافیت‌ها تاکید می‌کرد که معافیت عراق از تحریم‌های بانکی ایران از سال 2018 و در دولت دونالد ترامپ به اجرا گذاشته شده و بیش از 20 بار نیز تمدید شده است.
گرچه بنیان این معافیت‌ها مربوط به دولت ترامپ است، اما با جنگی که اکنون در منطقه درگرفته، دولت بایدن بابت چنین امتیازاتی بیش از پیش تحت فشار است؛ از این رو فشار بیشتری را بر بغداد وارد می‌کند تا روابط خود را با تهران به حداقل برساند.
تابستان امسال روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال اعلام کرد که واشنگتن ۱۴ بانک عراقی را به اتهام انجام معاملات دلاری با ایران و در راستای جلوگیری از ارسال دلار به ایران تحریم کرده است.
اکنون نیز مقامات عراقی اعلام کرده‌اند که ابطال مجوز فعالیت بانک ملی ایران در عراق به درخواست واشنگتن صورت گرفته است.
رویترز در این باره از قول مقامات آمریکایی نوشته که «عراق به یکی از کانون‌های قاچاق ارز به ایران بدل شده و این تصمیمات نیز برای ممانعت از رسیدن دلار به ایران است.»
از گزارش رویترز چنین برمی‌آید که تصمیم درباره بانک ملی ایران ارتباط مستقیم با جنگ جاری در منطقه و تبادل آتش میان گروه‌های مقاومت و آمریکا دارد. به نوشته این رسانه، «برایان نلسون، مقام ارشد تحریم‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا، هفته گذشته با مقامات ارشد عراقی در بغداد دیدار و درباره چگونگی محافظت از سیستم‌های مالی بین‌المللی و عراق در برابر عوامل جنایتکار، فاسد و تروریست گفت‌وگو کرد.»
بنابراین گزارش، وزارت خزانه‌داری در جریان این سفر از اقدام علیه بانک الهدی خبر داد و گفت که «این بانک در انتقال میلیاردها دلار به گروه‌های تحت حمایت جمهوری اسلامی دست داشته است.»
همچنین یک مقام ارشد وزارت خزانه‌داری به رویترز گفته که واشنگتن انتظار دارد عراق پس از کشته شدن سه سرباز آمریکایی که جناح‌های تندرو عراقی را مسئول می‌داند، برای مقابله با گروه‌های مسلح تحت حمایت ایران که در خارج از عراق فعالیت می‌کنند، کمک بیشتری انجام دهد.
ترکش‌های جنگ به بازار عراق و ایران
این فشار به بغداد برای کاهش هر چه بیشتر روابط تجاری‌اش با تهران، در حالی است که به گفته تحلیلگران، ایران همین الان بازار عراق را از دست داده است.
ماه گذشته خبرگزاری فارس به نقل از کارشناسان نوشت که «محدودیت ارزی بانک‌های عراق در برقراری تعاملات تجاری برای 5 کشور از جمله ایران وضع شده که ناشی از مانع‌تراشی فدرال رزرو آمریکا برای صادرات ایران به عراق است و بانک‌های عراقی نیز نمی‌توانند از تصمیماتی که آمریکا برای آنها اتخاذ می‌کند، سرباز زنند.»
سیاست محدود کردن روابط اقتصادی تهران- بغداد باعث شده که ایران طی ماه‌های گذشته با خطر از دست دادن بازار عراق در حوزه گاز و محصولات کشاورزی مواجه شود.
اکنون با جنگی که در منطقه جریان دارد به نظر می‌رسد این سیاست با شدت و حدت بیشتری دنبال می‌شود تا جایی که ایران سایر بازارها در عراق را نیز از دست می‌دهد. ابتدای هفته اعلام شد که عراق واردات شیرینی و شکلات از ایران را ممنوع کرده است.
رئیس کمیسیون تسهیل و توسعه تجارت اتاق تهران در جلسه این کمیسیون با اعلام این خبر عنوان کرد: «در هفته‌ای که گذشت، صادرات به عراق با مشکلاتی مواجه شد و این در حالی است که عراق یکی از بازار‌های مهم و اثرگذار در صادرات ایران محسوب می‌شود، اما متاسفانه بنا به دلایلی بازرگانان عراقی خرید‌های خود را متوقف کرده‌اند.»
پیش از این نیز در پی حمله سپاه پاسداران به اقلیم کردستان عراق، اتاق بازرگانی اربیل درخواست تحریم کالاهای ایرانی را مطرح کرد و گزارش‌هایی از بایکوت محصولات ایرانی در عراق منتشر شد. گفته شد که کالاهای ترکی جای کالاهای ایرانی را در عراق می‌گیرند؛ در حالی که ترکیه نیز بارها علیه مواضع کردها در عراق حمله کرده است!
عراق در همسایگی ایران دومین بازار مهم کالاهای ایرانی است و ایران جایگاه سوم صادرات به عراق را دارا بوده است. بنابراین امکان میل روابط تجاری دو کشور به سوی صفر وجود ندارد؛ اما فشارهای واشنگتن و تصمیمات بغداد، این موقعیت را متزلزل کرده است؛ تزلزلی که ممکن است با پایان جنگ و بازگشت آرامش به منطقه آرام بگیرد.
در مقابل اما طولانی شدن جنگ، روند فرسایشی روابط تجاری و سیاسی دو کشور را تشدید خواهد کرد.