۶ تفاوت مهم اضطراب و استرس

شیعه نیوز | متخصصان حوزه روانشناسی معتقدند ترس، استرس و اضطراب واکنش‌های طبیعی بدن ما به مسائل مختلف است و لزوماً مضر نیستند و به شخص کمک می‌کنند تا برای مقابله با خطر یا گریز آماده باشد

به گزارش «شیعه نیوز»، شاید برای هر کدام از ما در طول روز زیاد پیش بیاید که دچار استرس یا اضطراب شویم، اما نمی‌دانیم کدام یک از این‌ها بوده است. بسیاری از افراد تصور می‌کنند، استرس همان اضطراب است و تفاوتی با هم ندارند و حتی در گفتگو‌های روزمره، این دو را گاه به جای همدیگر استفاده می‌کنند، اما در علم روانشناسی، استرس و اضطراب تفاوت‌های بسیار زیادی با هم دارند.

متخصصان حوزه روانشناسی معتقدند ترس، استرس و اضطراب واکنش‌های طبیعی بدن ما به مسائل مختلف است و لزوماً مضر نیستند و به شخص کمک می‌کنند تا برای مقابله با خطر یا گریز آماده باشد. هرچند هر کدام از این‌ها اگر از حد طبیعی بگذرد، می‌تواند فرد را تحت فشار زیادی قرار دهد. مثلاً اضطراب اگر استمرار پیدا کند، می‌تواند فعالیت‌های روزمره فرد را مختل کند و در آن صورت در دسته اختلالات و بیماری‌های روانی قرار می‌گیرد. البته آنطور که روانشناسان می‌گویند، امکان اینکه استرس در برخی مواقع به اضطراب تبدیل شود، وجود دارد.

برای تشخیص تفاوت استرس و اضطراب لازم است تا حدی هر یک از آن‌ها را بشناسیم و علائم مشخص آن‌ها را بدانیم تا به کمک راهکار‌های موجود بتوانیم آن‌ها را مدیریت یا درمان کنیم. در ضمن باید این نکته مهم را بدانیم که اضطراب گسترده‌تر از استرس است. اگر استرس کنترل نشود و ادامه پیدا کند، می‌تواند تبدیل به اضطراب شود.

طهورا جَربان، روانشناس درباره تفاوت‌های استرس و اضطراب توضیح می‌دهد: بسیاری از تغییرات فیزیولوژیکی اضطراب و استرس مثل ضربان قلب، نفس‌های تند و کوتاه و تنش‌های عضلانی شبیه هم هستند، ولی تفاوت‌هایی هم با یکدیگر دارند. مهم‌ترین تفاوت منبع هر کدام است. مثلاً استرس، منبع بیرونی مشخصی دارد، اما اضطراب، منبع بیرونی مشخصی ندارد و دلایل بروز آن برای فرد مبهم است. یعنی فرد از دلایل استرس خودآگاه است، اما در مورد اضطراب نمی‌داند که چرا دچار اضطراب شده و ریشه در چه چیزی دارد.

این روانشناس ادامه می‌دهد: در استرس، فرد وقتی از محیط استرس‌زا - مثلاً یک مصاحبه شغلی - خارج می‌شود، استرسش از بین می‌رود. اما اضطراب، چون منبع مشخصی ندارد و درواقع یک اختلال به شمار می‌رود، فرد را مدت‌ها درگیر خود می‌کند.

پس فرق دیگر اضطراب با استرس در مدت‌زمان استمرار آنهاست.

او درباره ترس و استرس این نکته مهم را اضافه می‌کند که استرس همیشه موضوع منفی و ناخوشایندی به شمار نمی‌رود. از همان ابتدای تاریخ، ترس و استرس باعث می‌شد که بشر، جان خود را به موقع نجات دهد و با خطرات اینگونه مقابله کند. وقتی از یک موجود درنده می‌ترسیم، واکنش گریز در ما فعال می‌شود و فرار می‌کنیم. یا موقع امتحان اگر استرسی وجود نداشته باشد که به آن استرس مفید می‌گویند، ما درس نمی‌خوانیم و درنتیجه امتحان را خراب می‌کنیم. پس ترس و استرس پاسخ طبیعی بدن هستند.

اگر بخواهیم تفاوت‌های استرس و اضطراب را مشخصاً مطرح کنیم، به دسته‌بندی زیر می‌رسیم:

تفاوت اول؛ منبع
در اضطراب معمولاً منبعی که باعث آن می‌شود مشخص نیست و افراد دلشوره می‌گیرند، اما علت آن برایشان واضح نیست. اما منبع استرس مشخص است. افراد دقیقاً می‌دانند که چه موضوعی باعث ایجاد استرس در آن‌ها شده است. مثلاً می‌دانند که به خاطر امتحان یا مصاحبه شغلی یا یک دیدار مهم دچار استرس شده‌اند.

تفاوت دوم؛ مدت‌زمان
استرس به نسبت اضطراب مدت‌زمان کوتاه‌تری تجربه می‌شود، اما اضطراب در مدت‌زمان طولانی‌تری با ما می‌ماند.

تفاوت سوم؛ توانایی حل مسئله
با توجه به اینکه استرس منبع مشخصی دارد، همین باعث می‌شود که فرد بخواهد از مهارت‌های حل مسئله استفاده و آن را برطرف کند، اما در اضطراب چنین نیست.

اضطراب تمام افکار ما را درگیر خود می‌کند، اما منجر به پیدا کردن راه‌حل نمی‌شود.

تفاوت چهارم؛ واقعی و غیرواقعی بودن منبع
منبعی که باعث ایجاد استرس می‌شود، منطقی‌تر است. در اضطراب افراد بیشتر اوقات به خاطر افکار خود دچار اضطراب می‌شوند که می‌تواند غیرمنطقی باشد.

تفاوت پنجم؛ میزان کنترل‌پذیری
استرس به این دلیل که با مهارت‌های حل مسئله همراه است، نسبت به اضطراب کنترل‌پذیرتر است، اما اضطراب قابل کنترل نیست و گاه ممکن است شما مجبور شوید به متخصص مراجعه و دارو درمانی را شروع کنید.

تفاوت ششم؛ اختلال در عملکرد
عملکرد و فعالیت‌های روزانه ما زمانی که اضطراب داریم، در مقایسه با زمانی که استرس داریم بیشتر مختل می‌شود. اضطراب می‌تواند زندگی روزانه فرد را مختل و زمام امور را از دست او خارج کند.