به گزارش «شیعه نیوز»، در سال‌های اخیر تعداد فرزندان خارج از ازدواج در جمهوری آذربایجان رو به افزایش بوده است. اگر در سال ۲۰۲۱، ۱۷ هزار و ۵۶۶ کودک از این دست متولد شده‌اند، این رقم در سال گذشته میلادی افزایش یافته و به ۱۸ هزار و ۸۱۴ نفر رسیده است.
کمیته دولتی آمار جمهوری آذربایجان (DSK) گزارش خود را در مورد وضعیت جمعیتی آذربایجان منتشر کرد. از جمله اطلاعات منتشر شده، میانگین سنی مادرانی است که زایمان کرده‌اند.
بر اساس آمار رسمی، سال گذشته میلادی ۱۲۲ هزار و ۸۴۶ کودک در آذربایجان به دنیا آمدند. مادران ۲ هزار و ۱۱ نفر (حدود ۲ درصد کل تولدها) دختران ۱۵ تا ۱۷ ساله هستند.
طبق قوانین جمهوری آذربایجان، سن ازدواج در این کشور ۱۸ سال است. اما در قانون خانواده استثنایی وجود دارد: در صورت وجود دلایل موجه، مقام اجرایی مربوطه حوزه‌ای که افراد زیر سن ازدواج در آنجا زندگی می‌کنند و مایل به ازدواج هستند، می‌تواند بنا به درخواست آن‌ها اجازه دهد. سن ازدواج نباید بیش از یک سال کاهش یابد.
برخی از فعالان حقوق زنان در این کشور این استثنا را درست نمی‌دانند و معتقدند: در کشوری مانند آذربایجان که پرونده‌های فساد در آن گسترده است، این رویکرد می‌تواند منجر به موارد سوءاستفاده شود.
سال گذشته ازدواج رسمی ۲۷۰ نفر در آذربایجان زیر ۱۸ سال ثبت شد. یک نکته قابل ذکر است: سال گذشته میلادی ۱۲۰ مادر ۱۵ تا ۱۷ ساله برای دومین بار صاحب فرزند شدند. در این سن ۱۱ نفر دیگر برای سومین بار مادر شدند. ۳۲ درصد از کسانی که در سنین پایین مادر شده‌اند در شهرها و ۶۸ درصد در روستاها زندگی می‌کنند.
طبق قوانین جمهوری آذربایجان، ازدواج زودهنگام، ازدواج و زندگی مشترک دختر و پسر زیر ۱۸ سال ممنوع است.
علل ازدواج‌های زودهنگام در آذربایجان در تحقیقی که چند سال پیش توسط کمیته دولتی مشکلات خانواده، زنان و کودکان با همکاری صندوق کودکان سازمان ملل انجام شد، بررسی شد.
مشخص شد که ۳۷.۴ درصد از زنانی که در آذربایجان زود ازدواج کرده‌اند به میل خود، ۲۵.۹ درصد تحت فشار والدین، ۱۰.۷ درصد به دلیل مشکلات مالی در خانواده و ۷.۹ درصد به دلیل ثروتمند بودن همسرشان ازدواج کرده‌اند. ۶.۴ درصد ربوده شده و ۱.۶ درصد باردار بودند.
کسانی که در سنین پایین به میل خود ازدواج می‌کنند، بیشتر ۱۶ سال سن دارند و کسانی که به دلیل بارداری ازدواج می‌کنند ۱۵ سال سن دارند. آدم‌ربایی بیشتر در بین نوجوانان ۱۵ و ۱۷ ساله رخ داده است.
افزایش تعداد زنان بالای ۵۰ ساله برای فرزندآوری
از شاخص‌های مربوط به سن تولد مشخص است که بیشتر زنان بین ۲۰ تا ۲۴ سال در کشور آذربایجان زایمان می‌کنند. ۴۰ هزار و ۵۸۰ کودک متولد سال گذشته میلادی (تقریباً یک‌سوم کل فرزندان متولد شده) از مادران در محدوده سنی ۲۰ تا ۲۴ سال متولد شده‌اند.
نکته قابل توجه دیگر در میان اطلاعات اعلام شده رسمی، افزایش تعداد زنانی است که بعد از ۵۰ سالگی زایمان می‌کنند. سال گذشته میلادی ۶۳ زن بالای ۵۰ سال بچه به دنیا آوردند. در سه سال گذشته (۲۰۲۰-۲۰۲۲)، ۱۷۰ زن بالای ۵۰ سال زایمان کردند. در سه سال قبل (۲۰۱۷-۲۰۱۹) این شاخص ۷۲ نفر بود.
افزایش تعداد موالید در سال‌های اخیر نیز قابل توجه است (۱۲۲ هزار و ۸۴۶ کودک). بدون احتساب سال ۲۰۲۱ که مراسم عروسی به دلیل همه‌گیری کرونا ممنوع بود، این پایین‌ترین نرخ تولد ثبت شده در جمهوری آذربایجان از سال ۲۰۰۳ است.
علاوه بر کاهش تعداد موالید در سال‌های اخیر، افزایش شدید تعداد سقط جنین نیز محسوس است. بر اساس آمار رسمی، در سال گذشته حدود ۵۸ هزار سقط جنین در آذربایجان به ثبت رسیده است. همین شاخص در سال ۲۰۲۱، ۴۷ هزار، در سال ۲۰۲۰، ۳۵ هزار و در سال ۲۰۱۹، ۳۷ هزار بوده است. بنابراین در چهار سال اخیر آمار سقط جنین در این کشور ۵۵ درصد افزایش داشته است.
تعداد فرزندان متولد خارج از ازدواج افزایش یافته است
در سال‌های اخیر تعداد فرزندان خارج از ازدواج در آذربایجان رو به افزایش بوده است. اگر در سال ۲۰۲۱، ۱۷ هزار و ۵۶۶ کودک از این دست متولد شده‌اند، این رقم در سال گذشته میلادی اندکی افزایش یافته و به ۱۸ هزار و ۸۱۴ نفر رسیده است.
در سال ۲۰۲۲، ۱۵ درصد از کودکان متولد شده در آذربایجان از زنانی متولد شده‌اند که به طور رسمی ازدواج نکرده‌اند. از این تعداد ۱۴ هزار و ۴۰۱ کودک (۷۶ درصد) توسط هر دو والدین و ۴ هزار و ۴۱۳ کودک (۲۴ درصد) تنها بر اساس درخواست مادر توسط مراجع قضایی ثبت نام شده‌اند.
۶۲ درصد از فرزندان حاصل از ازدواج زنان غیررسمی در روستاها متولد شده‌اند. این نکته نیز نشان از دسترسی محدود به خدمات نهادهای دولتی در روستاهای آذربایجان دارد.
از آمارهای رسمی مشخص است که تعداد فرزندان خارج از ازدواج در جمهوری آذربایجان در روستاها بیشتر است. به عنوان مثال از ۱۷ هزار و ۵۶۶ کودک خارج از ازدواج در سال ۲۰۲۱، تنها ۶ هزار و ۵۶۶ کودک در مناطق شهری و ۱۱ هزار کودک در مناطق روستایی متولد شده‌اند.
این به این معناست که ۱۲.۲ درصد از فرزندان متولد شده در شهرها از زنان مجرد متولد می‌شوند، در حالی که این شاخص در روستاها ۱۸.۸ درصد است. به عبارت دیگر از هر پنج فرزندی که در روستاها به دنیا می‌آیند، یک نفر از زنانی متولد شده است که ازدواج رسمی ندارند.
وضعیت مرگ‌ومیر مادران و کودکان
شاخص‌های سلامت مادران و کودکان نیز در گزارش کمیته مرکزی گنجانده شد. از آن ارقام مشخص است که در سال گذشته میلادی ۸۴۰ کودک زیر یک سال در کشور جان خود را از دست داده‌اند. این یعنی ۷.۵ مرگ در هر هزار تولد. در دو سال گذشته این شاخص به زیر ۱۰ رسیده است.
در سال‌های گذشته، تعداد مرگ‌ومیر کودکان و نسبت کل تولدها بیشتر بود. تا پایان دهه ۹۰ بیش از ۲۰ مرگ در هر هزار تولد در جمهوری آذربایجان وجود داشت. به عبارت دیگر از هر ۱۰۰ کودک متولد شده در مدت مذکور حداقل دو نفر فوت کرده‌اند.
جالب است که میزان مرگ‌ومیر کودکان زیر یک سال در شهرها بیشتر از روستاها است. سال گذشته میلادی میزان مرگ‌ومیر کودکان زیر یک سال در هر هزار تولد در شهرها ۸.۶ بوده است. در مناطق روستاییاین شاخص از ۶.۵ فراتر نرفت.
۲۱ درصد (۱۷۷ نفر) از ۸۴۰ مرگ‌ومیر کودکان زیر یک سال در جمهوری آذربایجان در سال گذشته میلادی مربوط به باکو پایتخت این کشور بوده است. در این راستا یکی از شاخص‌ترین شاخص‌ها مربوط به منطقه شاماخیاست. بعد از باکو و سومقاییت، شاماخیبیشترین آمار مرگ‌ومیر کودکان زیر یک سال را دارد. سال گذشته میلادی ۲۸ کودک زیر یک سال در شاماخی جان باختند. شاخص ثبت شده در شاماخی بیشتر از کل جمهوری خودمختار نخجوان و شهرهای بزرگی مانند گنجه است.
در رابطه با مرگ مادران، ۲۰ مورد مرگ مادر هنگام زایمان در آذربایجان در سال ۲۰۲۱ ثبت شده است. اگرچه طی دو سال گذشته تغییری در میزان مرگ‌ومیر مادران ثبت شده در آذربایجان صورت نگرفته، اما باید در نظر داشت که در این مدت تعداد ولادت در این کشور کاهش چشمگیری داشته است. بنابراین در سال ۲۰۱۹، ۱۵ مورد مرگ مادر به ازای هر ۱۰۰ هزار تولد ثبت شده است، در حالی که در سال ۲۰۲۱ این شاخص به ۱۸ افزایش یافته است.
انتهای پیام