به گزارش «شیعه نیوز»، پوتین از ابتدا می خواست دیاسپورای روسیه را تحت کنترل خود درآورد. کلیسای ارتدکس روسیه ممکن است حتی بیش تر از آن چه بسیاری از ناظران تصور می کنند با رژیم پوتین مرتبط باشد. جوامع ارتدوکس در خارج از کشور از زمان شروع جنگ در اوکراین تا حد زیادی به مسکو وفادار مانده اند.
آندری سولوداتوف؛ روزنامه نگار تحقیقی روس و کارشناس سرویس‌های امنیتی روسیه است. او به همراه روزنامه نگار همکارش "ایرینا بوروگان" یکی از بنیانگذاران و سردبیر وب سایت Agentura.Ru بوده است. سولداتوف مرتبا به عنوان مفسر درباره تروریسم و مسائل اطلاعاتی در رسانه‌های مختلف داخل روسیه و هم چنین رسانه‌های خارجی از جمله بی بی سی و رادیو اروپای آزاد شرکت کرده است. از ژوئیه ۲۰۰۸ میلادی او ستون نویس "تایمز مسکو" بوده است. در ۶ ژوئن ۲۰۲۲ میلادی وزارت امور داخلی روسیه آندری سولداتوف را در فهرست افراد تحت تعقیب قرار داد. سولداتوف در حساب‌های خود در رسانه‌های اجتماعی نوشت که در ۱۷ مارس یک پرونده جنایی علیه او باز شد و اکنون تمام حساب هایش در بانک‌های روسیه توقیف شده اند. او نویسنده چندین کتاب درباره مسائل امنیتی روسیه است.
فارین افرز نوشت: مسکو علیه یک جمعیت همسایه با جمعیتی که مانند خودش عمدتا از مسیحیان ارتدوکس تشکیل شده، وارد جنگ شده است. با این وجود، اعضای جامعه روحانی ارتدوکس روسیه کماکان یکی از سرسخت‌ترین حامیان جنگ روسیه علیه اوکراین بوده اند و انتقادات رهبران ارتدوکس در بسیاری از کشور‌ها از اقدامات روسیه نسبتا کمرنگ بوده است.
کلیسا از سال‌های اولیه زمامداری پوتین نفوذ فزاینده‌ای در جامعه روسیه به دست آورده و از تقویت پیوند‌های تاریخی خود با دولت روسیه و ارتش روسیه برخوردار بوده است. کلیسا در یک سال و نیم پس از آغاز جنگ نقش مهمی در حمایت از جنگ ایفا کرده به طوری که پاتریارک کریل رئیس کلیسای ارتدکس روسیه به سخنوری برجسته برای اهداف نظامی کرملین تبدیل شد.
در دهه‌های پایانی جنگ سرد علیرغم موضع رسمی الحادی دولت شوروی، کلیسا به دولت نزدیک بود. پدربزرگ من در اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی یک مقام عالی رتبه نظامی مسکو بود و افتخار می‌کرد که به مراسم عید پاک در کلیسای جامع ارتدکس در مسکو دعوت شده بود. در آن زمان، آن مکان کلیسای اصلی کشور بود. کا گ ب از نزدیک فعالیت‌های کلیسا را زیر نظر داشت. ماموران کا گ ب به روحانیون به مثابه منابع بالقوه برای بهره برداری در مواقع ضروری می‌نگریستند.
این تا حدی بدان خاطر بود که کا گ ب و کلیسا بر این باور بودند که کشور در معرض تهدید دائمی از سوی غرب قرار دارد و توسط دشمنان متعددی که به دنبال تضعیف مسکو بودند محاصره شده است. علاوه بر این، از قرن سیزدهم میلادی به این سو کلیسای ارتدکس روسیه نسبت به گسترش کلیسای کاتولیک به سمت شرق اروپا با دیده تردید نگاه می‌کرد و آن را تلاشی از سوی غرب برای تحمیل دین خود با تمدن اسلاو می‌دانست.
رابطه تنگاتنگ بین کلیسا و دستگاه امنیتی با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی خاتمه نیافت. تغییرات دموکراتیک دهه ۱۹۹۰ میلادی بسیاری از بخش‌های جامعه روسیه را تحت تأثیر قرار داد، اما دو نهاد تقریبا کاملا دست نخورده باقی ماندند: کا گ ب علیرغم آن که به چندین بخش تقسیم شده بود مانند گذشته به فعالیت خود ادامه داد و نهاد کلیسا نیز دست نخورده باقی ماند. اگرچه اصلاح طلبان دموکراتیک و کشیش‌های لیبرال خواستار اصلاحات گسترده در کلیسای ارتدکس روسیه بودند، اما تلاش‌های شان به جایی نرسید. در عوض، در زمان زمامداری پوتین کلیسا حامی و محافظ جدیدی پیدا کرد.
پوتین در ازای حمایت از کلیسای ارتدکس روسیه انتظار پاسخی متقابل از آن کلیسا داشت. او انتظار داشت که کلیسا از طریق فعالیت در روسیه و خارج از کشور به ثبات رژیم او کمک کند. او از همان ابتدا می‌خواست دیاسپورای روسیه در غرب را تحت کنترل خود درآورد.
پس از به قدرت رسیدن پوتین او تصمیم گرفت که کلیسای ارتدکس روسیه را در خارج از کشور را تحت سلطه مسکو درآورد. پوتین نمادی عظیم از الکساندرا همسر تزار نیکلای دوم آخرین امپراتور روسیه و سایر اعضای خاندان امپراتوری که در سال ۱۹۱۸ میلادی توسط انقلابیون بلشویک ترور شدند را برای رئیس کلیسای سفید به عنوان هدیه ارسال کرد. به نظر می‌رسد پوتین در ارسال نماد نشان می‌دهد که زمان بازسازی خاطره نظم امپراتوری فرا رسیده است. در ماه مه ۲۰۰۷ میلادی دو کلیسا در مراسمی مفصل در کلیسای جامع مسیح منجی در مسکو قراردادی را امضا کردند که به عنوان قانون اشتراک متعارف شناخته می‌شود.
از آن زمان به این سو کلیسای ارتدکس روسیه در خارج از کشور از سیاست خارجی کرملین حمایت کرده و در کازار‌های تبلیغاتی آن نقش ایفا کرده است. کلیسای ارتدکس روسیه در خارج از کشور شروع به خدمت رسانی به دستگاه‌های اطلاعاتی روسیه از راه‌های مختلفی کرد و شبکه‌ای از حمایت از کرملین را در سراسر غرب ایجاد نمود.
از زمان آغاز جنگ نماد‌های مذهبی همراه با دعا برای پیروزی ارتش روسیه و دعوت به دعا برای سربازان در میدان نبرد به وفور در رسانه‌های اجتماعی روسیه دیده می‌شوند. پس از اعلام بسیج نسبی نیرو توسط پوتین، کریل اعلام کرد که "فداکاری در طول انجام وظیفه نظامی باعث پاک شدن تمام گناهان شما می‌شود". او همچنین به غرب حمله کرد و مدعی شد که نیرو‌های ناشناس در تلاش هستند تا اوکراینی‌ها را از بخشی از روسیه متحد مقدس به دولتی متخاصم با این روسیه و دشمن روسیه تبدیل کنند". کلیسا هم چنین روحانیونی با لحن و کلام آتشین را برای حمایت از جنگ تعیین کرده از جمله "آندری تکاچف" کشیش اوکراینی الاصل و شخصیت تلویزیونی که در سال ۲۰۱۴ میلادی اوکراین را ترک کرد و به یکی از تهاجمی‌ترین صدا‌های طرفدار جنگ در کلیسا تبدیل شده است.
از زمان آغاز جنگ ویدئو‌های او در یوتیوب به طور گسترده در میان نیرو‌های ویژه روسیه به اشتراک گذاشته شده اند. در همین حال، حرفه ای‌ترین یگان‌های نظامی روسیه از جمله نیرو‌های ویژه، نماد‌های مذهبی را برای درخواست حفاظت الهی پذیرفته اند. گردان‌های روسی به نام مقدسین روس مانند "الکساندر نوسکی" شاهزاده روسی قرن سیزدهمی که به دلیل پیروزی‌های نظامی خود بر صلیبی‌های سوئدی و آلمانی مقدس شناخته شد نامگذاری شده اند.
کلیسای ارتدکس روسیه در خارج از کشور تا حد زیادی به مسکو وفادار مانده است. برای مثال، اسقف اعظم گابریل مونترال و کانادا در مصاحبه‌ای در آگوست ۲۰۲۲ میلادی با یک وب سایت نزدیک به مسکو گفته بود:"روسیه مجبور شد برای محافظت از خود در برابر نئونازی‌هایی که به مدت هشت سال غیرنظامیان را در دونباس گلوله باران می‌کردند اقداماتی انجام دهد و این اقدامات تا امروز ادامه دارد". در لندن اسقف ایرنی رئیس اسقف بریتانیای کبیر و اروپای غربی و تاثیرگذارترین اسقف در کلیسای ارتدکس روسیه در خارج از کشور در مارس ۲۰۲۳ میلادی فراتر رفت و "نامه‌ای سرگشاده درباره آزار و اذیت مسیحیان در اوکراین" منتشر کرد و مقام‌های اوکراینی را مقصر معرفی کرد.
بسیاری از نوادگان اولین موج تبعید روسیه به غرب افرادی که در دهه ۱۹۲۰ میلادی پس از انقلاب بلشویکی روسیه را ترک کردند و حتی کسانی که در دهه ۱۹۴۰ میلادی پس از جنگ جهانی دوم آنجا را ترک کردند کماکان درگیر خاطرات گذشته باشکوه امپراتوری تزاری بوده اند و به طور طبیعی به ایدئولوژی‌های ناسیونالیستی قرن نوزدهمی کشش دارند ایدئولوژی‌ای که پوتین آن را پذیرفته است. از دید آنان اوکراین هرگز یک کشور نبوده است. هنگامی که پوتین حمله خود را به اوکراین آغاز کرد رهبران کلیسا فرصتی را دیدند تا کشور را به رژیمی تمام عیار تبدیل کنند که در آن ارتدکس روسیه به نقش تاریخی خود به عنوان لنگرگاه دولت روسیه باز می‌گردد.
پذیرش این رویکرد نشان می‌دهد همکاری نزدیک تری بین کلیسا، ارتش و سرویس‌های اطلاعاتی وجود خواهد داشت و در نتیجه کلیسا به طور قابل توجهی کارزار‌های انتشار اطلاعات دولت روسیه در خارج کشور و تلاش برای نفوذ به غرب به ویژه از طریق روابط با جامعه مهاجر روسیه را افزایش خواهد داد.
هم چنین، در حال حاضر که بسیاری از دیپلمات‌های روس از کشور‌های غربی اخراج شده از دید کرملین کلیسای ارتدکس با شبکه وسیعی از کلیسا‌ها در کشور‌های غربی می‌تواند جایگزین بهتری باشد. تمرکز فزاینده دولت روسیه بر ارزش‌های سنتی، امپراتوری و نظامی گری باعث تقویت چشمگیر کلیسای ارتدکس روسیه و وابستگان آن در خارج از کشور شده است. این تجدید حیات مذهبی، مشروعیت و دوام رژیم پوتین را افزایش می‌دهد.
انتهای پیام
منبع: فرارو