اعمال مستحب برای شب و روز اول ماه شعبان

«شیعه نیوز»: شعبان یکی از ماه‌های قمری و پرفضیلت است که جایگاه بسیار والایی نزد مسلمانان دارد چرا که این ماه بسیار شریف منسوب به پیامبر گرامی اسلام است و ایشان این ماه را به عنوان ماه خودش معرفی نموده است.

ولادت امامان حسین، حضرت ابوالفضل (ع)، حضرت سجاد (ع) و مهدی موعود در ماه شعبان بوده است، بنابراین ماه شعبان ماه پر خیر و برکتی برای مسلمین است. با آغاز ماه شعبان شما را با اعمال روز و شب اول ماه شعبان آشنا خواهیم نمود.

اعمال مستحب برای شب و روز اول ماه شعبان
خداوند در روز اول شعبان به در‌های بهشت امر می‌کند که باز شوید و به شاخه‌های درخت طوبی امر می‌کند که شاخه هایش را نزدیک این دنیا بیاورد، هر کس دری از خیر و نیکی را در این روز فرا گیرد، هر که نماز مستحبی در این روز ادا کند، هرکه در این روز، روزه بگیرد، هر که میان زن و شوهرش یا پدر و فرزندش یا خویشاوندانش یا مرد و زن همسایه اش یا مرد و زن بیگانه صلح برقرار کند، کسی که طلبی از کسی دارد از او کم کند، کسی که قرضی را که صاحبش از بازگشت آن مأیوس شده به یادآورد و آنرا ادا کند، کسیکه کفالت یتیمی را بر عهده بگیرد، کسیکه قرآن یا چیزی از آنرا بخواند، کسیکه خدا را به یاد آورد و نعمت‌های او را بشمارد و او را شکر کند، کسیکه مریضی را عیادت کند، کسی که به پدر و مادر یا یکی از آن‌ها نیکی کند، کسی که جنازه‌ای تشییع کند، کسی که مصیبت زده را تسلیت گوید، کسی که کار خیر انجام دهد. حتماً به شاخه‌ای از درخت طوبی آویخته می‌شود.

همچنین اگر دری از شرّ و گناه را در این روز فرا گیرد، کسی که در ادای نمازش کوتاهی کند و آنرا ضایع کند، کسی که فقیری در نزد او بیاید و او قادر بر تغییر حالش باشد و به وی نرسد، ولی او را کمک نکند، کسی که بدکاری از او عذرخواهی نماید، امّا او عذر او را نپذیرد بلکه او را بیشتر از بدی او عقوبت کند، کسی که میان زن و شوهرش، پدر با فرزندش یا میان دو همسایه جدایی اندازد، کسی که بر تنگدستی سختگیری بگیرد، کسی که بر یتیمی جفا کند و به او آزار رساند و همچنین مال او را تباه نماید، کسی که خوانندگی کند و در آن خواندن بر معاصی و گناهان برانگیزند، کسی که کار‌های قبیح خود را در جنگ‌ها و انواع ستم‌های خود را بر بندگان بشمارد و بر آن‌ها افتخار کند، کسی که به عیادت مریض خود نرود، کسی که جنازه‌ای را تشییع نکند به دلیل خوار و پست بودن آن فرد در نظرش، کسی که از مصیبت زده دوری نماید و به او به خاطر حقارت و کوچکی جفا کند، کسیکه پدر و مادر خود یا یکی از این دو را عاق کند، حتماً به شاخ‌های درخت زقّوم آویخته می‌شود البته منافقین، بیشتر به شاخه‌های او آویخته می‌شوند. (مفاتیح الجنان، ص ۲۶۷؛ بحارالانوار، ج ۷۳، ص ۳۵۷، باب ۶۷ و ج ۹۴، ص ۶۱)

روزه گرفتن

از اولین اعمال توصیه شده در ماه شعبان، روزه گرفتن است. تأکید بسیاری برای روزۀ روز نخست ماه شعبان شده است و پاداش بسیار بزرگی برای عمل کنندگان به آن وعده داده شده است.

دربارۀ ثواب روزۀ اولین روزه ماه شعبان، عبدالله بن مرحوم ازدی نقل کرده که از امام صادق (ع) شنیدم که فرمود:

مَنْ صَامَ أَوَّلَ یَوْمٍ مِنْ شَعْبَانَ وَجَبَتْ لَهُ اَلْجَنَّةُ وَ مَنْ صَامَ یَوْمَیْنِ نَظَرَ اَللَّهُ إِلَیْهِ فِی کُلِّ یَوْمٍ وَ لَیْلَةٍ فِی دَارِ اَلدُّنْیَا وَ دَامَ نَظَرُهُ إِلَیْهِ فِی اَلْجَنَّةِ وَ مَنْ صَامَ ثَلاَثَةَ أَیَّامٍ زَارَ اَللَّهَ فِی عَرْشِهِ مِنْ جَنَّتِهِ کُلَّ یَوْمٍ. (المراقبات، ص ۱۷۷، مفاتیح الجنان؛ فصل دوم. در اعمال ماه شعبان)

هر کس روز اول ماه شعبان را روزه بگیرد، حتماً بهشت بر او واجب می‌شود؛ و هر کس دو روز (از ماه شعبان) را روزه بگیرد خداوند متعال در عالم دنیا در هر روز و هر شب به او نظر می‌کند و نظر خداوند به او تا در بهشت نیز ادامه می‌یابد و هر کس سه روز روزه بگیرد هر روز از بهشت، خدا را در عرش خود زیارت می‌کند.

از صفوان جمال روایت شده که می‌گفت امام صادق (ع) به من فرمود:

«وادار کن کسانی را که در اطراف تو هستند به روزه ماه شعبان». گفتم فدایتان شوم. مگر در فضیلت آن چیزی می‌بینید؟، فرمودند:بلی، به درستی که رسول خدا (ص) هر گاه می‌دید هلال ماه شعبان را، امر می‌فرمود به منادی که در مدینه ندا می‌کرد:ای اهل مدینه من از جانب خداوند به سوی شما مبعوث شدم آگه باشید که شعبان ماه من است. پس خدا رحمت کند کسی را که مرا بر ماه من یاری کند یعنی روزه بدارد. (بحارالانوار، ج ۹۴ و ۷۹ باب ۵۶)

نماز ۱۲ رکعتی شب اول ماه شعبان

در ارتباط با دوازده رکعت نماز شب اول ماه شعبان، از رسول گرامی اسلام (ص) چنین نقل شده است:

هر کس در شب اول ماه شعبان دوازده رکعت به این کیفیت بجا آورد که در هر رکعت پس از سوره «حمد»، پانزده مرتبه سوره «قل هو الله» بخواند. خداوند ثواب ۱۲ هزار شهید و عبادت ۱۲ سال را به او عطا می‌کند و از گناهانش بیرون می‌رود، مانند روزی که متولد شده و به تعداد آیات قرآن، قصری در بهشت به او می‌دهد. (إقبال الأعمال، ج ۲، ص ۶۸۳)

بنابراین، دوازده رکعت نماز شب اول ماه شعبان، به صورت شش نماز دو رکعتی است که بعد از هر حمد، پانزده بار سوره توحید خوانده می‌شود.

نماز مستحبی دو رکعتی در شب اول شعبان (اقبال الاعمال)

در جلد دوم؛ باب نهم اقبال الاعمال و در کنار فضیلت ماه شعبان و مزایا و اعمال ماه و نماز‌های شب اول ماه شعبان، نماز دیگری در شب اول ماه شعبان به این شرح ذکر شده است:

در برخی کتاب‌های دربردارنده‌ی سرچشمه‌های جود و اکرام به واردشوندگان بر درگاه خداوند، به نقل از پیامبر اکرم-صلّی اللّه علیه و آله و سلّم-آمده است هرکس در شب اول ماه شعبان  دو  رکعت نماز-در هر رکعت «فاتحه الکتاب»  یک  بار و سوره‌ی «قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ» سی  بار بخواند و پس از سلام نماز بگوید:

اللَّهُمَّ هَذَا عَهْدِی عِنْدَکَ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهِ

خداوندا، این نماز سپرده‌ی من به تو تا روز قیامت است

حُفِظَ مِنْ إِبْلِیسَ وَ جُنُودِهِ وَ أَعْطَاهُ اللَّهُ ثَوَابَ الصِّدِّیقِینَ‌

از شر ابلیس و لشکریان او محفوظ مانده و خداوند ثواب صدیقان را به او عطا می‌کند.

بهترین دعا‌ها و ذکر‌ها در ماه شعبان استغفار است.

از امام رضا (علیه السلام) سوال می‌شد کدام دعا در ماه شعبان جایگاه بالایی دارد؟ ایشان در جواب پاسخ می‌هند:

فَقَالَ الِاسْتِغْفَارُ إِنَّ مَنِ اسْتَغْفَرَ فِی شَعْبَانَ کُلَّ یَوْمٍ سَبْعِینَ مَرَّةً کَانَ کَمَنِ اسْتَغْفَرَ فِی غَیْرِهِ مِنَ الشُّهُورِ سَبْعِینَ أَلْفَ مَرَّةٍ قُلْتُ فَکَیْفَ أَقُولُ قَالَ قُلْ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ (فضائل الأشهر الثلاثة، ص:۵۶)

استغفار، همانا کسی که در ماه شعبان هر روز ۷۰ مرتبه استغفار نماید همانند کسی است که در سایر ماه‌ها ۷۰ هزار بار این ذکر را گفته باشد.

صدقه

امام صادق (علیه السلام):

مَنْ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ فِی شَعْبَانَ رَبَّاهَا اللَّهُ جَلَّ وَ عَزَّ لَهُ کَمَا یُرَبِّی أَحَدُکُمْ فَصِیلَهُ حَتَّی یُوَافِیَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ قَدْ صَارَتْ لَهُ مِثْلُ أُحُد. (امالی شیخ صدوق، صفحه ۶۲۸)

هر کس در ماه شعبان صدقه دهد، خداوند آن صدقه را رشد دهد، همچنان که یکی از شما شتر تازه متولد شده‌ای را تربیت می‌کند تا آن که در روز قیامت به صدقه دهنده برسد در حالتی که به اندازه کوه اُحُد شده باشد.

مناجات شعبانیه

شعبان المعظم از بهترین ماه‌ها برای دعا به درگاه الهی است. در این ماه خواندن «مناجات شعبانیه» حضرت امیر (ع) شاهراه دعا و درخواست و عمل به آیه شریفه «ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ» است.

این مناجات تکان دهنده با این مفاهیم عظیم از برکات حضرت محمّد (ص) و خاندان اوست که قدر و عظمت آن را کسی نمی‌داند که صاحب دل آگاه و قلبی آکنده از محبت کوی دوست باشد، چون در قرآن به صراحت بیان شده است برای کسی که قلبی آگاه و گوشی شنوای از حقیقت دارد شهادت و گواهی را به همراه می‌آورد «إنَّ فی ذلک لَذکری لِمَن کان له قَلْبٌ أوْ ألْقی السَّمع و هو شهید». (سوره ق، آیه ۳۷)

انتهای پیام