آن‌طور که اطلاعات سازمان هواشناسی نشان می‌دهد روز گذشته ۱۶ استان کشور با پدیده گرد و خاک و ریزگرد مواجه بودند که این شرایط هشدار سطح نارنجی را در این استان‌ها رقم زد؛ خوزستان، ایلام، بوشهر، کرمانشاه، کردستان، نیمه جنوبی آذربایجان غربی، لرستان، همدان، مرکزی، قم، یزد، اصفهان، خراسان شمالی، سمنان، البرز و تهران سه‌شنبه (۲۷ اردیبهشت) شاهد بروز گردوغبار بودند. امروز (چهارشنبه ۲۸ اردیبهشت) هم هشدار سطح نارنجی در استان‌های خوزستان، بوشهر، ایلام و کرمانشاه برقرار است.
تعطیلی مدارس و اداره‌ها
توده گردوغباری که آسمان اغلب استان‌های کشور را تیره کرده، از روز یکشنبه هفته جاری (۲۵ اردیبهشت) وارد کشور شد. شرایط بحرانی ایجاد شده در پی فعالیت این توده و افزایش شاخص آلایندگی در بسیاری از شهر‌ها به‌ویژه در غرب و جنوب غرب کشور موجب شد کارگروه‌های اضطرار آلودگی هوا در استان‌ها جلسه برگزار کنند. با توجه به تصمیم‌های صورت‌گرفته کارگروه‌ها روز گذشته مدارس و اداره‌های بسیاری از شهر‌های کشور در نتیجه گردوخاک تعطیل اعلام شدند؛ بنابراین تصمیم، مدارس، دانشگاه‌ها و اداره‌های تهران، بوشهر، خوزستان، همدان، لرستان، ایلام، کردستان، البرز، آذربایجان غربی، اصفهان، قم، کرمانشاه و مرکزی تعطیل شدند و یا کار خود را با تأخیر آغاز کردند یا به‌صورت مجازی فعالیت کردند.
ادامه هشدار نارنجی برای ۴ استان
کارشناس سازمان هواشناسی کشور با بیان اینکه گرد و خاک همچنان در هوای استان‌های مرزی و مرکزی تداوم دارد از ادامه هشدار سطح نارنجی در ۴ استان خبر می‌دهد و به همشهری می‌گوید: امروز گرد و خاک در خوزستان، بوشهر، ایلام و کرمانشاه ادامه دارد و با وجود تداوم شاخص آلودگی در کل کشور، اما کیفیت هوا در استان‌های مرزی بسیار ناسالم خواهد بود. کبری رفیعی با بیان اینکه برای روز پنجشنبه با کاهش گرد و خاک اوضاع در استان‌های مختلف بهبود می‌یابد، می‌افزاید: با وجود این برای روز پنجشنبه هم در استان‌های بوشهر، آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، یزد، سمنان، خراسان جنوبی، شمال سیستان و بلوچستان و بخش‌های شرقی کرمان هشدار سطح زرد صادر شده است و شاهد تداوم گرد و خاک خواهیم بود.
گرد و خاک در خوزستان ۲۲برابر حدمجاز
خوزستان که به‌دلیل هم‌مرز بودن با عراق و وجود کانون‌های داخلی ریزگرد بسیاری از روز‌ها را با این پدیده دست‌وپنجه نرم می‌کند، در روز‌های اخیر هم اوضاع بحرانی‌ای داشت. میزان گرد و خاک در خوزستان صبح روز سه‌شنبه به بیش از ۲۲برابر حد مجاز رسید؛ شرایطی که امروز هم در این استان پایدار است و فردا با شدت کمتری ادامه خواهد داشت.
محمد جواد اشرفی، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خوزستان میزان گرد و خاک روز گذشته را در شوشتر۳۳۳۳، امیدیه۳۱۴۰، بهبهان۲۸۸۶، هندیجان۲۷۷۷، اندیمشک۲۴۳۹، اهواز۲۷۳۷، بندر امام‌خمینی۲۶۰۱، ماهشهر۲۴۶۹، شوش۲۲۴۰، مسجدسلیمان۲۱۱۹ و شادگان ۲۱۱۰میکروگرم بر مترمکعب اعلام کرد.
به‌گفته او، این میزان در آبادان۱۹۰۰، گتوند۱۶۸۰، دشت آزادگان۱۶۵۸و حمیدیه۱۵۸۶ میکروگرم بر مترمکعب ثبت شد درحالی‌که حد مجاز و استاندارد گرد و خاک ۱۵۰میکروگرم بر مترمکعب است.
خوزستان حدود یک میلیون و ۲۴۰ هزار هکتار بیابان دارد که از این میزان، ۳۵۰ هزار هکتار کانون گردوغبار با پراکنش در ۷ نقطه هستند؛ ۵۰ هزار هکتار در هورالعظیم، ۲۸ هزارو ۱۸۴ هکتار شمال خرمشهر، ۱۵ هزارو ۶۲۰ هکتار در شرق اهواز، ۱۱۲ هزار هکتار در جنوب و جنوب شرق اهواز، ۸۶ هزار هکتار از بندر امام تا امیدیه، ۳۱ هزار هکتار در ماهشهر و هندیجان و ۱۸ هزار هکتار شرق هندیجان که تبعات سوء خود را بر زندگی مردم گذاشته‌اند. این در شرایطی است که ریزگرد‌های خارجی هم بر این کانون‌ها اضافه شده‌اند و کام خوزستانی‌ها را بیش از پیش تلخ کرده‌اند.
این استان از ابتدای سال تا روز گذشته، ۴۰ روز خطرناک، ۲۱ روز بسیار ناسالم و ۸۰ روز ناسالم را در ایستگاه‌های پایش شهرستان‌های خود ثبت کرده است درحالی‌که در مدت مشابه سال گذشته فقط ۲ روز هوای خطرناک در دشت‌آزادگان و گتوند ثبت شده بود. (هر ایستگاه در یک شهرستان قرار دارد و ممکن است هوای خطرناک همزمان در چند ایستگاه برای یک روز ثبت شده باشد.)
اهواز بیشترین درگیری را با ریزگرد‌ها در این استان دارد به‌طوری که با ثبت ۷ روز آلودگی هوا در حد خطرناک، در رده بالای جدول قرار گرفته و بعد از آن بهبهان و ماهشهر با ۶ روز هوای خطرناک قرار دارند. این در حالی است که هر ۳ شهر سال گذشته در مدت مشابه هیچ روزی هوای آلوده در حد خطرناک نداشته‌اند.
به‌گفته معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، این شرایط موجب شده است ۶۵۳بیمار دارای علائم تنفسی روز گذشته به مراکز درمانی خوزستان مراجعه کنند.
حبیب حی‌بر توضیح می‌دهد که از این تعداد، ۵۹۱نفر به‌صورت سرپایی درمان شده و ۵۴نفر در بخش‌های عادی بیمارستان‌ها بستری شدند. ۱۶نفر نیز در بخش‌های ویژه بستری شده‌اند.
بوشهری‌ها تا پنجشنبه نفس‌تنگی دارند
بوشهر از استان‌هایی است که امسال بیشتر از سال‌های گذشته در معرض تهدید ریزگرد‌ها قرار گرفته. با وجود اینکه این استان جنوبی ۱۶ کانون داخلی ریزگرد دارد، اما وزش باد‌های شدید در عراق و هجوم ریزگرد‌های خارجی از نوار غربی و جنوبی به کشور این استان را در همسایگی خوزستان بیشتر از همیشه درگیر کرده است.
کارشناس اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان بوشهر با بیان اینکه غلظت ریزگرد‌ها در بوشهر، گناوه، کنگان و دیلم شرایط جوی این شهرستان‌ها را در شرایط خطرناک قرار داده است، می‌گوید: براساس داده‌های آماری ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا میزان ریزگرد‌ها در شهر بوشهر دیروز ۱۰۷۰، گناوه ۲۸۳۹، دیلم ۲۰۰۶ و کنگان ۵۶۴ میکروگرم بر مترمکعب گزارش شد. همچنین در شهر برازجان نیز با توجه به غلظت ۳۶۶میکروگرم بر مترمکعب شرایط جوی در این شهرستان نیز بسیار ناسالم گزارش شده است.
علیرضا مصلحیان با بیان اینکه میزان ریزگرد‌ها در بوشهر۱۱، گناوه۱۹، دیلم۱۳ و برازجان ۲برابر استاندارد جهانی اعلام شده است، می‌افزاید: کانون گردوغبار فرامرزی و از کشور‌های عراق و عربستان و در استان بوشهر از طرف خوزستان گزارش شده است.
به‌گفته وی، گرد وخاک تا بعدازظهر روز پنجشنبه در استان برقرار است و به همین دلیل هشدار سطح زرد در این روز صادر شده. کورش دهقان، مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری بوشهر هم با بیان اینکه مدارس، دانشگاه‌ها و اداره‌های حوزه ستادی ۹شهرستان روز گذشته تعطیل شدند، می‌گوید: براساس اعلام اداره کل هواشناسی استان بوشهر جهت وزش باد غالب به‌گونه‌ای است که انتظار می‌رود به مرور غلظت گردوغبار در این استان کاهش یابد. بوشهر در سال‌های گذشته هم کمابیش با پدیده ریزگرد دست و پنجه نرم می‌کرد به‌طوری که طبق اعلام مسئولان این استان، ۷۰درصد از عوامل روز‌های غبارآلود این استان کانون‌های داخلی و مابقی از خوزستان و کشور عراق هستند. کانون‌های گردوغبار بوشهر واقع در جنوب، مرکز و شمال این استان است که مهم‌ترین و تأثیرگذارترین آن‌ها در بحث کانون‌های گردوغباری واقع در منطقه حله است که شهر بوشهر را متاثر می‌کند.
کرمانشاه، در معرض تهدید کانون‌های داخلی
کرمانشاه در نوار مرزی غرب کشور و در همسایگی عراق هم اوضاع بهتری نسبت به خوزستان یا بوشهر ندارد، این استان با داشتن ۳۷۱کیلومتر مرز با عراق یکی از استان‌های درگیر با گرد و خاک است که بیشتر ایام سال به‌ویژه در شهرستان‌های قصرشیرین، سرپل‌ذهاب و گیلانغرب با این معضل دست و پنجه نرم می‌کند. این استان طی روز‌های گذشته هم شرایط خوبی نداشت به‌طوری که هوای ۵ شهرستان آن بحرانی اعلام شد.
سرپرست اداره کل حفاظت محیط‌زیست کرمانشاه در این‌باره می‌گوید: شاخص ساعتی کیفیت هوا روز گذشته در ایستگاه‌های قصرشیرین، سرپل ذهاب، اسلام‌آباد غرب، کرمانشاه و کنگاور در وضعیت قهوه‌ای (خطرناک بحران) ثبت شد. به‌گفته احد جلیلیان، در همین زمان ایستگاه پاوه عدد شاخص۱۹۶ یعنی وضعیت قرمز، هشدار و ناسالم بود.
بنا بر اعلام مدیر روابط‌عمومی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، روز گذشته به‌دنبال نفوذ گردوغبار به فضای استان ۴۸۴بیمار تنفسی و قلبی را به اورژانس بیمارستان‌های استان کشاند. مهدی محمدی می‌گوید: از این تعداد ۵۴ نفرکودک بوده‌اند که به‌دلیل مشکلات تنفسی غیرعفونی به بیمارستان دکتر محمد کرمانشاهی مراجعه کرده‌اند.
گرچه بیشترین آسیب از ریزگرد‌های خارجی به کرمانشاه می‌رسد، اما همین چند روز پیش بود که معاون محیط‌زیست کرمانشاه در تذکری اعلام کرد ادامه کشت دوم منجر به ایجاد کانون ریزگرد داخلی در این استان خواهد شد.
معاون محیط طبیعی محیط‌زیست کرمانشاه با بیان اینکه در شرایط کنونی کشت دوم محصولات کشاورزی منطقی به‌نظر نمی‌رسد، می‌گوید: ادامه کشت دوم خطر ایجاد کانون‌های ریزگرد را به همراه دارد.
فرشاد فتاحی می‌افزاید: وقتی که اراضی کشور به‌دلیل استفاده نادرست لم یزرع شود و از سوی دیگر منابع آب را هم از دست بدهیم و زمین خشک شود، با وزش باد خاکی که دیگر انسجام ندارد بلند شده و به شکل ریزگرد وارد هوا می‌شود.
گردوغبار در ایلام رقیق می‌شود
ایلام هم در همسایگی کرمانشاه و خوزستان و در مرز با کشور عراق، آسیب زیادی از ریزگرد‌ها دیده است. هرچند در این استان ۴۲۰هزار هکتار اراضی بیابانی مستعد تولید گردوغبار وجود دارد که از این میزان بیش از ۱۴۰هزار هکتار به‌عنوان کانون بحران شناسایی شده‌اند، اما تعطیلی مدارس، کاهش دید افقی و اختلال در پرواز‌های فرودگاهی چند روز گذشته این استان ناشی از ریزگرد‌های عراقی است.
رئیس گروه پیش‌بینی هواشناسی استان ایلام با وجود هشدار سطح نارنجی که برای امروز در این استان صادر شده است، می‌گوید: این گردوغبار از غروب روز گذشته تا حدی رقیق شده است.
مجتبی میهن‌پرست توضیح می‌دهد: توده کنونی که باعث افت کیفی هوا و دید افقی شده یک توده جدید نیست، بلکه ته مانده گردوغبار روز دوشنبه در استان است. به‌علت وزش باد در نوار مرزی، باقیمانده توده گردوغبار سه‌َشنبه وارد استان شد و هوا را تحت‌تأثیر قرار داد و آثار آن تا امروز هم در آسمان وجود دارد، اما نسبت به روز گذشته رقیق‌تر خواهد بود.
گرد و خاک در ایلام، دید افقی در شهرستان‌های مهران و دهلران را تا ۱۰۰متر، دره‌شهر۲۰۰ و سیروان و آبدانان ۳۰۰متر کاهش داد. غلظت گردوغبار در شهرستان مهران به حدی بود که روز دوشنبه به بیش از ۶۷برابر حد مجاز رسید. از ابتدای سال‌جاری تاکنون ۱۹روز آلوده به گردوغبار در استان ایلام ثبت شده است.
صادق ضیائیان، مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سازمان هواشناسی تأکید می‌کند شرایط جوی برای تشکیل مجدد این پدیده در کشور از بین رفته است. با وجود استمرار پدیده گرد و خاک در آسمان ایران، اما هنوز پیش‌بینی دقیقی برای جمعه و هفته آینده نشده است.
انتهای پیام