به گزارش «شیعه نیوز»، نشست علمی «تحولات، سیاست‌ها و برنامه‌های جمعیتی ایران» روز دوشنبه ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۱ در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.
مسعود عالمی نیسی سرپرست مؤسسه تحقیقات جمعیت در این نشست درباره «نجات ایران از پیری جمعیت، امکان یا امتناع؟» سخنرانی کرد و گفت: وقتی از وادی پیش بینی به وادی سیاست گذاری وارد می‌شویم، اراده و امکان تغییر در جامعه مطرح می‌شود. لذا امکان‌ها و پتانسیل‌های وجود دارد که ما بتوانیم مسأله جمعیت را تا حدی حل کنیم.
وی ادامه داد: ماهیت مسئله جمعیت ایران به تجرد، ناباروری، سقط جنین و عدم فرزند آوری خانواده‌های موجود وابسته است.
عالمی افزود: در بحث تجرد طبق آخرین آمار ۱۱.۶ میلیون مجرد در سن ازدواج داریم. این عدد بسیار بزرگ است و همین بازه سنی انباشت عدم ازدواج‌هایی است که در سال‌های گذشته اتفاق افتاده است. اما ۸۸ درصد جوانان در سن ازدواج، تمایل به ازدواج دارند و ما با مسأله عدم تمایل به ازدواج مواجه نیستیم. ما یکسری موانع اقتصادی مثل شغل و مسکن داریم که ناشی از سو مدیریت است.
وی ادامه داد: در بحث ناباروری بر اساس تخمین‌ها بین ۳ تا ۳.۵ میلیون زوج نابارور داریم که هر سال حدود ۲۰ درصد ازدواج‌ها را شامل می‌شود. ما در این سال‌ها با فقدان امکانات درمان ناباروری مواجه بوده‌ایم. ما ۸۰ مرکز درمان ناباروری داریم که اگر این تعداد بخواهند به این مراکز مراجعه کنند ۶ سال باید منتظر بمانند.
عالمی گفت: سالانه ۸۸ هزار زوج نابارور به این میزان اضافه می‌شوند. که ۹۲۴۰۰ سیکل نیازمند هستند که الان فقط ۳۳ هزار سیکل در کشور انجام می‌شود.
وی ادامه داد: از سال ۷۱ که فلوشیپ نازایی تشکیل شده فقط ۱۵۰ فارغ‌التحصیل داشته‌ایم که به نوعی انحصار ایجاد کرده و ضرورت افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو را نشان می‌دهد.
از عوامل عدم فرزندآوری در ایران موضوع مسکن است
وی افزود: در بحث سقط جنین تخمین وزارت بهداشت این است که ۲۲۰ هزار سقط قانونی و غیر قانونی داریم که به طور کلی ۱۹ درصد سقط جنین صورت می‌گیرد.
عالمی تاکید کرد: وضعیت فرزند آوری نیز نامطلوب است که ۱۴ درصد خانواده‌ها فرزند ندارند و ۲۱ درصد هم یک فرزند دارند.
وی ادامه داد: شرایط ایران بیشتر به سوءمدیریت باز می‌گردد و ما مثل دیگر کشورها نیستیم که عدم ازدواج و یا عدم فرزند آوری دلایل عمیق فرهنگی داشته باشد. مثلاً یکی از عوامل عدم فرزندآوری در ایران موضوع مسکن است. مسکن سهم بالایی در سبد هزینه خانواده دارد. عرضه زمین ما محدود است ولی تقاضا مرتب زیاد می شودو قیمت زمین و مسکن افزایش پیدا می‌کند.
وی افزود: چون انباشت عدم ازدواج و عدم فرزندآوری ناشی از سو مدیریت است، فرصتی وجود دارد که این سو مدیریت‌ها تغییر کند و بخشی از مسأله را حل کند.
عالمی با بیان اینکه نرخ باروری کل ۱.۷ و نرخ باروری نکاحی ۲.۷ است گفت: این آمار یعنی اگر ازدواج صورت بگیرد وضعیت به مراتب بهتر خواهد شد. اگر آمار ۸۸ درصدی تمایل به ازدواج در میان مجردها را در نظر بگیریم، اگر فرض کنیم ۵۰ درصد ازدواج کنند، می‌توان تخمین‌هایی در مورد موالید زد که عددهای معناداری به دست می‌دهد.
وی درباره تأثیر مؤلفه‌های اقتصادی بر موضوع جمعیت گفت: بخش خصوصی می‌تواند نقش بسزایی در اشتغال ایجاد کند. اما باید گفت ناپایداری در مقررات عامل اصلی کاهش صادرات غیر نفتی ایران است. بیشترین صادرات غیر نفتی ایران مربوط به سال ۹۹ است که به میزان ۶۰ میلیارد دلار بوده است و این در حالی است که امارات سهم ۲۵۰ میلیارد دلاری از صادرات غیر نفتی دارد.
وی ادامه داد: در حوزه کشاورزی هم اراضی به مردم واگذار نمی‌شود که بتوانند کشاورزی کنند. ۱۶ میلیون هکتار زمین وجود دارد که سهم اندکی از آن یعنی ۱.۶ میلیون هکتار از سال ۵۹ تاکنون برای کشاورزی واگذار شده است.
عالمی در پایان گفت: در بحث مسکن، راهبرد اول الغای قوانینی است که گسترش افقی شهرها را مانع می‌شوند و راهبرد دوم توسعه محورهای مواصلاتی بین شهرهای بزرگ و شهرهای کوچک است.
انتهای پیام