به گزارش «شیعه نیوز»، استقبال مسلمانان روسیه از محصولات غذایی حلال افزایش چشمگیری داشته و صنایع تولیدکننده این فرآورده‌ها در این کشور رونق زیادی یافته است. اکنون تولیدکنندگان روسی قصد دارند محصولات خود را بیش از پیش به کشورهای مسلمان صادر کنند اما در این راه چالش‌هایی هم پیش روی آنهاست.
حدود ۲۰ میلیون مسلمان در روسیه زندگی می‌کنند که ۲ میلیون نفر از آنها در مسکو سکونت دارند. با چنین جمعیتی از مسلمانان، می‌توان انتظار داشت که صنعت تولید غذای حلال، شامل گوشت، محصولات لبنی و سایر اقلامی که طبق اصول اسلام برای مصرف انسان مناسب است، صنعتی بزرگ و رو به رشد در این کشور باشد.
چشم‌انداز روشن بازار داخلی محصولات حلال
بیش از ۲۰۰ تولیدکننده تأیید شده در روسیه وجود دارد که گواهینامه آنها از سوی مرکز بین‌المللی استانداردسازی حلال و گواهی شورای افتای روسیه صادر شده است. اکنون بسیاری از تولیدکنندگان مواد غذایی روسی که در محصولات حلال تخصص ندارند، کارخانه‌های خود را برای پاسخ به افزایش مداوم تقاضا برای غذای حلال طراحی می‌کنند.
در مناطقی با جمعیت حداکثری مسلمانان مانند چچن، اینگوشتیا و داغستان، بسیاری از تولیدات مواد غذایی در حال حاضر حلال است. به عنوان مثال، چلنی برویلر یک کارخانه تولید مرغ حلال، واقع در تاتارستان، بیش از ۱۳ درصد از تولید سالانه خود را به محصولات حلال اختصاص می‌دهد.
صنعت تولید و فراوری گوشت، مانند بسیاری از کشورهای اسلامی، یکی از محرک‌های اصلی بازار حلال است. گلوبال میت نیوز نشان می‌دهد که فروش گوشت حلال با نرخ متوسط ۱۵ تا ۲۰ درصد در سال حداقل تا سال ۲۰۲۶ رشد خواهد کرد. تا این تاریخ، این بخش باید ارزشی در حدود ۱,۱ میلیارد دلار داشته باشد. سالانه ۱.۳ میلیون تن گوشت حلال در روسیه تولید می‌شود.
برچسب‌گذاری مواد غذایی، اولویت اصلی سازمان امنیت غذایی روسیه (Rosselkhoznadzor)، است. توضیحی که در پشت این روند وجود دارد این واقعیت است که تولیدکنندگان حلال باید دستورالعمل‌های دقیقی را در مورد نحوه ذبح، آماده‌سازی و بسته‌بندی حیوانات قبل از مصرف رعایت کنند.
محصولاتی با برچسب حلال، قاعدتاً باید در یک محیط خاص و با شرایط ویژه تولید شوند. با این حال، کسب مجوز و تولید حلال بدون هزینه نیست و می‌تواند هزینه‌های تولید را تا ۴۰ درصد برای تولیدکنندگان افزایش دهد.
این به نوبه خود قیمت‌های خرده‌فروشی را افزایش می‌دهد. در حالی که ممکن است این خبر بدی برای مصرف کننده متوسط روسی باشد، اما برای صادرکنندگان خبر خوبی است. کسب‌وکارهای بین‌المللی با ارائه محصولات حلال با قیمت پایین‌تر، پتانسیل موفقیت بیشتری دارند.
بازار داخلی حلال در روسیه دارای رشدی پیوسته است. اسلام دومین دین در کشور روسیه است و تخمین زده می‌شود ۲۰ میلیون مسلمان در این کشور زندگی می‌کنند که بیشتر آنها در مناطق مسلمان‌نشین اینگوشتیا، چچن، داغستان، کاباردینو بالکاریا، کاراچائوو چرکسیا، باشکورتستان و تاتارستان زندگی می‌کنند.
در سال ۲۰۱۹ تعداد ۴۲۶ کارخانه تولید محصولات حلال در روسیه وجود داشته است. در سال ۲۰۲۰ این تعداد به ۶۰۲ خط تولید رسید. همچنین بسته‌بندی محصولات غذایی حلال در این کشور شاهد رشد چشمگیری بوده و از ۲۳۴ مورد به ۴۰۹ فرآورده غذایی حلال رسیده است.
نمونه‌های زیادی از این رشد چشمگیر در سراسر روسیه قابل مشاهده است. به عنوان مثال، یک مزرعه جدید بوقلمون حلال قرار است در اینگوشتیا راه‌اندازی شود. سرمایه‌گذاری در این سایت حدود ۶۱ میلیون دلار تعیین شده است و ظرفیت تولید ۱۰ هزار و ۲۴۰ تن گوشت در سال را نوید می‌دهد.
شرکت Chelny-Broiler در نوامبر ۲۰۱۶ یک کارخانه فرآوری گوشت جدید را در تاتارستان با ظرفیت ۴۹ هزار و ۵۰۰ تن در سال افتتاح کرد. سرمایه‌گذاری در این کارخانه حدود ۵۰ میلیون دلار بوده است. این سطح عظیم سرمایه‌گذاری نمادی از رشد محصولات حلال در سراسر روسیه است.
از سوی دیگر تقاضای محصولات حلال در مناطق مسلمان‌نشین افزایش چشمگیری داشته مثلا در فروشگاه‌های تاتارستان تا نیمه نخست سال ۲۰۲۱ حدود ۵۰ درصد افزایش داشته است.
رستم مینیخانوف، رئیس جمهور تاتارستان تولید محصولات حلال را از اولویت‌ها و مزیت‌های اقتصادی این جمهوری اعلام و بر توسعه گردشگری حلال در این جمهوری تأکید کرد.
در سال ۲۰۲۰ ارزش محصولات حلال تولیدی در تاتارستان به ۱۳۷ میلیون دلار رسید که معادل ۳ درصد از ارزش خالص تولید کشاورزی این جمهوری است. تاتارستان در سال ۲۰۱۹، حدود ۳۰۰ هزار دلار محصول حلال به سایر جمهوری‌های مسلمان‌نشین روسیه و خارج از این کشور صادر کرد.
استقبال غیرمسلمانان از محصولات حلال
نکته جالب این است که تقاضای محصولات حلال فقط محدود به مسلمانان نیست بلکه پیروان سایر ادیان نیز به خرید محصولات حلال علاقه دارند زیرا معتقدند این محصولات سالم‌تر و نسبت به محصولات غیرحلال با محیط زیست سازگارتر و در ضمن خوشمزه‌ترند.
کرستوفر اسپنک، مدیر تحقیقات بازار اشنایدر گروپ در مسکو می‌گوید: محصولات غذایی حلال در حال تبدیل شدن به تقاضای اصلی مردم است زیرا مردم این غذاها را سالم‌تر می‌دانند چون معتقدند روش تولید آنها قانونمند و فاقد برخی افزودنی‌های مضر است. این باور باعث می‌شود افراد به دلایل غیر دینی این محصولات را بخرند و به تدریج این نوع محصولات به جریان اصلی بازار تبدیل شود.
به گفته آندری ژورالف از مسئولان سوپرمارکت‌های زنجیره‌ای محلی باهلت که منحصراً در تاتارستان فعالیت دارد، ۷۰ درصد مشتریانی که گوشت حلال را از فروشگاه‌های او خریداری می‌کنند مسلمان هستند و بقیه از پیروان ادیان دیگر روسیه‌اند.
علاقه شرکت‌های روسی به گسترش صادرات محصولات حلال
تولیدکنندگان محصولات غذایی حلال در روسیه با خوش‌بینی به آینده می‌نگرند و اهداف بلندپروازانه‌ای در سر دارند. آنها علاوه بر گسترش بازار داخلی خود در تدارک صادرات محصولات خود به خاورمیانه به‌ویژه کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس هستند.
به نظر می‌رسد آینده صنعت غذای حلال روسیه به صادرات بستگی دارد. مراد گالییو، مدیر یک مرکز بین‌المللی صدور گواهینامه حلال می‌گوید شرکت‌های روسی به ورود در بازارهای بین‌المللی علاقه‌مند هستند. آنها گواهی حلال دریافت و سعی می‌کنند در کشورهای حاشیه خلیج فارس و خاورمیانه جای پای خود را باز و تولیدات خود را صادر کنند.
با استقبال از محصولات حلال، تولیدکنندگان بیشتری مایلند گواهی حلال را برای تولیدات خود دریافت کنند. کسب گواهی حلال به شرکت‌ها کمک می‌کند تا محصولات خود را راحت‌تر به خارج صادر کنند زیرا بر خلاف روسیه که گواهی حلال اختیاری است در برخی از کشورها وجود گواهی حلال برای این محصولات لازم است. این علاقه در صادرات به کشورهای خلیج فارس دیده می‌شود. در سال‌های اخیر شرکت‌های روسی بیشتری در نمایشگاه‌های حلال کشورهای خلیج فارس از جمله نمایشگاه (Gulfood) در دبی شرکت کرده‌اند.
گالییو می‌گوید با افزایش آگاهی مردم روسیه درباره مفهوم حلال، تقاضای آنها نیز برای خرید محصولات دارای گواهینامه حلال افزایش یافته است.
برخی از بزرگترین سوپرمارکت‌های زنجیره‌ای روسیه به اندازه کافی محصولات غذایی حلال را ذخیره نمی‌کنند که باعث ایجاد نگرانی در بین مصرف‌کنندگان شده است. با این حال، به نظر می‌رسد تولیدکنندگان حلال روسیه بیشتر به دنبال فروش محصولات خود در خارج از کشور هستند.
کاهش ارزش روبل تا حدی عامل تشویق صادرکنندگان روسی به صادرات است و به آنها امکان می‌دهد تا سهم بازار خود را در خاورمیانه و شمال آفریقا افزایش دهند. آسیای جنوب شرقی که بیش از ۲۳۰ میلیون مسلمان در آن زندگی می‌کنند نیز در رادار صادرات روسیه قرار دارد. پیش‌بینی می‌شود که عرضه مرغ حلال روسیه به جهان عرب در آینده به ۲۰ هزار تن در سال برسد.
روسیه در سال ۲۰۱۵ حدود ۲۰ هزار تن مرغ حلال به این بازارها صادر کرد. اکنون کارخانه‌های بیشتری به دنبال گواهی حلال هستند.
با توجه به اینکه صادرات به سرعت نقش اصلی را در فعالیت این بخش به عهده می‌گیرد، کارخانه‌ها، کشتارگاه‌ها و سایر مراکز تولیدی باید با تجهیزات و ماشین آلات پیشرفته به‌روز شوند. آنها برای موفقیت در بازار باید شرکای مناسب بین‌المللی پیدا کنند.
گواهینامه‌های جعلی؛ آفت گسترش صنعت حلال روسیه
با این حال گواهینامه‌های جعلی حلال در این کشور به یک معضل تبدیل شده است. گالییو می‌گوید: ما در سطح دولتی با این مشکل مبارزه می‌کنیم زیرا برای حل آن نیاز به اراده دولت داریم که در فرآیند صدور مجوز دخیل است. در حال حاضر شرکت‌هایی هستند که گواهی حلال را بدون توجه به جزئیات لازم جعل می‌کنند و رفتاری ناصادقانه دارند و این معضل باید حل شود.
به عنوان نمونه شورای جهانی حلال(WHC) پروانه فعالیت یک شرکت خصوصی روسی را که مجوز حلال برای محصولات غذایی صادر می‌کرد، به دلیل اینکه محصولات آلوده به گوشت خوک را تأیید کرده بود به مدت سه سال به حالت تعلیق درآورد.
انتهای پیام