در حالي که کارشناسان و صاحب نظران مسائل اجتماعي از رشد سالانه 15 تا 20 درصدي آمار آسيب هاي اجتماعي در کشور خبر مي دهند، کاهش ميانگين سني فرار دختران از خانه به عنوان يکي از سرشاخه هاي آسيب هاي اجتماعي از جمله مسائل حائز اهميت در اين زمينه است.
به گفته مديرکل دفتر امور آسيب ديدگان اجتماعي سازمان بهزيستي، ميانگين سن فرار دختران از خانه در کشور بين 15تا 20 سال رسيده و بيشترين فراواني دختران فراري پذيرش شده در مراکز سازمان بهزيستي نيز که در اين رده سني گزارش شده اند، گوياي اين واقعيت است.
سيدحسن موسوي چلک در گفتگو با خبرنگار ما تاکيد مي کند آمارهايي که سازمان بهزيستي در خصوص تعداد دختران فراري ارائه مي کند، صرفا مربوط به دختراني است که از سوي تيم هاي سيار اين سازمان شناسايي شده يا به صورت خودمعرف به مراکز اورژانس اجتماعي بهزيستي مراجعه کرده اند.
وي معتقد است نه تنها در کشور ما بلکه در هيچ کجاي دنيا امکان ارائه آمار دقيق درباره فرار کودکان و نوجوانان از خانه وجود ندارد، چراکه تمام دختران و پسراني که به هر دليل اقدام به ترک خانه مي کنند، قابل شناسايي نبوده و بخصوص آنهايي که سابقه چندين بار ترک خانه را داشته اند، ممکن است به هر نحو ممکن خود را از ديد ماموران نيروي انتظامي يا اکيپ هاي سيار اورژانس اجتماعي بهزيستي مخفي نگه دارند.
موسوي چلک، تعداد آمار دختران فراري که به مراکز سازمان بهزيستي ارجاع داده شده اند را در سال گذشته 1481 نفر و در 6 ماهه ابتدايي امسال 878 نفر اعلام مي کند.
به گفته مديرکل دفتر امور آسيب ديدگان اجتماعي سازمان بهزيستي، در حال حاضر 12 تيم سيار اين سازمان که يکي از وظايف آنها شناسايي و جمع آوري دختران فراري است، در سطح تهران و تعدادي از مراکز بهزيستي استان ها فعال است که قطعا اين تعداد کافي نبوده و قرار است در صورت تامين اعتبار لازم، 100 دستگاه خودروي ويژه تيم هاي سيار اورژانس اجتماعي تا پايان امسال و يا اوايل سال آينده خريداري و بين بهزيستي مراکز استان ها توزيع شود.
يک آسيب شناس نيز افزايش دوستي هاي اينترنتي، خياباني و عشق هاي کاذب بي سرانجام، فاصله گرفتن والدين و فرزندان از يکديگر، وجود تنش و اختلافات خانوادگي را از دلايل عمده افزايش آمار دختران فراري عنوان کرده و مي گويد: بررسي ها نشان مي دهد که بيش از 70 درصد دختران فراري در بيان دلايل ترک منزل به ترتيب به مواردي همچون تشنج در محيط خانواده، خانواده تک سرپرست، طلاق والدين، پرجمعيت بودن خانواده، دوست و همنشين نامناسب، اعتياد والدين، فقر و بيکاري، بي توجهي به نوجوانان در دوران بلوغ و وجود ناپدري و نامادري اشاره کرده اند.
مجيد ابهري معتقد است: با وجود اقدامات و تلاش هاي نهادهاي انتظامي و قضايي از آنجا که نهادهاي تربيتي و تشکل هاي متولي آسيب هاي اجتماعي در زمينه پيشگيري، انسجام و تمرکز لازم را نداشته و سياستگذاري ها داراي تعدد و تنوع است، همين ضعف آموزش و پيشگيري، زمينه رشد تصاعدي آسيب هاي اجتماعي در جامعه را فراهم مي آورد.
ابهري با تاکيد بر اين که کودکان خياباني، بزهکاران نوجوان و جوان آينده هستند؛ در صورتي که مراکز سياستگذاري در امور پيشگيري و آموزش به طور منسجم و متمرکز فعاليت نکنند، دختران فراري نيز در صورت عدم شناسايي، ساماندهي و رسيدگي بموقع، قطعا در آينده اي نه چندان دور در باتلاق عميق آسيب هاي اجتماعي سقوط خواهند کرد.
اين آسيب شناس معتقد است: بررسي ها نشان مي دهد دختري که به هر دليل خانه را ترک مي کند؛ در صورتي که بموقع تحت کنترل قرار نگيرد، از روي سرگرداني، بي هدفي و مشکلات عديده در تامين غذا و جاي خواب قطعا در کمتر از 72 ساعت، ناچار به ارتکاب بزهکاري مي شود و در چرخه آسيب هاي اجتماعي گرفتار خواهد شد.
بيشتر دختران فراري در پرونده خود، بيش از يک بار سابقه فرار از منزل را دارند که شايد عمده ترين دليل آن را بتوان در عدم آمادگي و تمايل نداشتن خانواده به پذيرش اين دختران پس از بازگشت به محيط خانه يا برطرف نشدن عوامل زمينه ساز فرار دختران از خانه، جستجو کرد.
بر اين اساس، طبقه بندي اين دختران بر مبناي ميزان آسيب ديدگي، نوع آسيب، دفعات فرار، جدا کردن آنها از بزهکاران حرفه اي، بازسازي روحي و شخصيتي اين دختران با مشاوره هاي مددکاري و روان شناسي و نيز مشاوره مددکاري با خانواده مددجو از جمله عواملي است که مي تواند از ترک مجدد خانه از سوي اين دختران، جلوگيري کند.