به بیان دیگر، دستیابی به آب آشامیدنی سالم، کاهش مرگ و میر، دسترسی به امکانات بهداشتی و درمانی و نیز ریزمغذی‌ها ازجمله شاخص‌هایی است که باعث بالا رفتن سن امید به زندگی و بالا رفتن درصد جمعیت سالمندان در هرم جمعیت کشور می‌شود.دکتر فربد فدایی، متخصص اعصاب و روان با تاکید بر این که طول عمر انسان بیش از آن که تحت تاثیر بهداشت و سلامت جسمانی باشد، به عوامل روانی وابسته است، می‌گوید: همه رفتارهای خطرآفرینی که به مرگ منجر می‌شوند، به صورت حوادث یا بیماری‌های جسمی بروز می‌کنند؛ در حالی که همین عوامل تحت تاثیر عوامل روانی و اجتماعی شکل می‌گیرد.
نمونه بارز آن، ریشه‌یابی مهم‌ترین علل مرگ و میر در همه جوامع یعنی بیماری‌های قلبی ـ عروقی است که به زندگی بی‌تحرک، رژیم‌های غذایی غلط و مصرف سیگار بازمی‌گردد که همه جزو رفتارهای افراد است. به بیان دیگر، درمان بیماری‌های روانی در افزایش طول عمر و ارتقای کیفیت زندگی در کنار کمیت آن نقش اساسی دارد، کمااین که بسیاری از رفتارهای پرخطر در تمام جوامع دنیا، ریشه در افسردگی‌ها دارند. به بیان دیگر، با درمان مشکلات روانی جامعه می‌توان کیفیت زندگی مردم را اعم از بیماران و خانواده‌هایشان افزایش داد.
تندرستی سالمندان به چه عواملی وابسته است؟
متغیرهای بیولوژیک، روانی و اجتماعی مهم‌ترین عوامل موثر بر سلامت افراد است. وقتی از سن امید به زندگی صحبت می‌شود، میانگین سن شروع ناتوانی در رابطه با میانگین سن و مرگ و میر اهمیت بیشتری می‌یابد. براساس مطالعات انجام گرفته افرادی که بیشتر با عوامل خطرزایی چون سیگار کشیدن و عدم بهره‌گیری از یک الگوی ورزشی مناسب روبه‌رو هستند، در 60 سالگی بیشتر در معرض خطر بیماری‌ها قرار دارند، به طوری که هم دوران ناتوانی عمومی آنها زودتر شروع می‌شود و هم سال‌های وابستگی آنان به دیگران افزایش می‌یابد.
فعالیت‌های جسمانی منظم، یعنی حرکات جسمانی منظمی که با افزایش انرژی مصرفی همراه است، می‌تواند احتمال خطر بیماری قلبی ـ عروقی، دیابت، سرطان روده بزرگ و چندین بیماری شدید دیگر را در میان سالمندان کاهش دهد. در عین حال دکتر فدایی، از ابعاد روان‌شناختی نیز جامعه سالمندان را مورد بررسی قرار داده و می‌گوید: در همه جوامع از چند دهه پیش، میزان جمعیت سالمندشان چه به صورت نسبی و چه مطلق افزایش یافته است، اما این افزایش با برخی بیماری‌ها که به سالمندی بستگی دارد، ارتباط دارد که مهم‌ترین نمونه آن، بیماری آلزایمر است.
وی می‌افزاید: روش‌های روانپزشکی، موثرترین راه برای پیشگیری از این بیماری‌ها هستند که با آنها می‌توان کمیت و کیفیت زندگی را برای این گروه از جامعه ارتقا داد.
زنان در کشور ما آسیب‌پذیرترند
این مساله که زنان نسبت به مردان طول عمر بیشتری دارند یا این‌که مردان زودتر از زنان می‌میرند شاید یک واقعیت کلی باشد که ریشه در مجموعه‌ای پیچیده از عوامل زیستی، اجتماعی و رفتاری دارد، ازجمله آن که مردان به دلایل ژنتیک و نیز استرس‌های بیشتر شغلی و نیز توجه کمتری که نسبت به سلامت و تغذیه‌شان دارند، طول عمر کمتری نسبت به خانم‌ها دارند. به‌رغم این مساله به گفته دکتر فدایی زنان همچنان در جامعه ما آسیب‌پذیرتر هستند.
وی می‌گوید: خوشبختانه در سال‌های اخیر به سلامت جسمی، روانی و اجتماعی زنان در جامعه ما توجه بیشتری شده، ولی واقعیت آن است که هنوز هم در کشور ما این فرزندان پسران هستند که مورد توجه بیشتر خانواده‌ها قرار دارند. حتی بسیاری از مادران به فرزندان پسر خود بیشتر شیر می‌دهند و سهم غذای بهتری را برای پدران و پسران در نظر می‌گیرند؛ در حالی که دختران و زنان به لحاظ بیولوژیک به غذاهای پروتئینی بیشتر نیاز دارند. از سوی دیگر، فرصت‌های شغلی بهتر و حقوق بالاتر همچنان متعلق به مردان است.
مجردها کمتر عمر می‌کنند
پژوهش‌ها نشان می‌دهد متاهل‌ها از سلامت جسمی و روانی بیشتری نسبت به مجردها برخوردارند.
دکتر فدایی تاکید می‌کند: تاثیر این امر بخصوص در آقایانی که همسرشان را از دست می‌دهند، بیش از خانم‌هاست. این افراد 2 برابر بیشتر از مردان همسن خود که متاهل هستند، می‌میرند. چراکه آقایان برخلاف خانم‌ها، از توانایی رسیدگی به امور شخصی‌شان قاصرند، اما به هر حال برای زنان نیززندگی زناشویی تاثیر انکارناپذیری بر طول عمر آنها دارد.
منبع : جام جم