«شیعه نیوز»: در جوامع امروزی، مشکلات باروری به دلیل بالا رفتن سن ازدواج یا تمایل زوج به بچه‌دار شدن در سنین بالاتر، افزایش یافته است چرا که با افزایش سن زنان، به تدریج قدرت باروری کم می‌شود و ۵ تا ۱۰ سال قبل از یائسگی، به شدت نزول می‌کند.
مشکلات اقتصادی، سیاست‌های ضعیف جمعیتی دولت برای تشویق جوان‌ها به ازدواج و فرزندآوری و تغییر در نگرش فرهنگی نسل جوان، باعث شده است جوانان ایرانی دیگر مانند گذشته یا تمایل به ازدواج نداشته باشند یا فرزندآوری را مانعی برای رسیدن به اهدافشان بدانند، مسئله‌ای که به طور مستقیم پیامد‌های منفی نظیر بالارفتن سن ازدواج، تجرد‌های اجباری، افزایش نرخ طلاق و رواج پدیده تک فرزندی را درجامعه به دنبال داشته است.
کشور‌هایی که به لحاظ پزشکی پیشرفته محسوب می‌شوند، زنان بالای ۴۰ سال را هم به فرزندآوری تشویق می‌کنند. در ایران، اما فرزندآوری در سنین بالا با اما و اگر‌های زیادی ازسوی مسئولان بهداشتی روبه‌رو است و بر استرس مادران ایرانی افزوده است.
خطرات بارداری در سن بالا
بارداری در سن بالا می‌تواند با خطرات مختلفی برای مادر و فرزند همراه باشد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. دچار شدن به فشار خون بالا
باردار شدن در سنین بالا احتمال دچار شدن به فشار خون را افزایش می‌دهد. همراه شدن فشار خون بالا با کاهش عملکرد ارگان‌هایی نظیر کبد و کلیه می‌تواند وضعیت پزشکی خطرناکی را ایجاد کند که به آن پره اکلامپسی گفته می‌شود. برای پیشگیری از این وضعیت هنگام تجربه بارداری در سنین بالا به طور منظم فشار خون خود را تحت نظر داشته باشید و در صورت تجربه علائمی نظیر ورم ناگهانی بدن، ایجاد مشکلاتی در بینایی و دچار شدن به سردرد‌های شدید فوراً به پزشک مراجعه نمایید.
۲. زایمان زودرس
بررسی نشان می‌دهد مادرانی که در سن بالا بارداری را تجربه می‌کنند بیش از دیگران دچار زایمان زودرس می‌شوند. زایمان زودرس به شرایطی که گفته می‌شود که نوزاد زودتر از هفته ۳۷ ام به دنیا می‌آید. کودکانی که زودتر از موعد و به طور نارس متولد می‌شوند نسبت به سایر کودکان در طول عمر خود بیشتر با مشکلات سلامتی رو به رو می‌شوند. مشاوره کودک می‌تواند اطلاعات بیشتری در این زمینه به شما بدهد. برای آگاهی بیشتر در زمینه مشاوره کودک کلیک کنید.
۳. دیابت دوران بارداری
سن یکی از عوامل خطر برای دچار شدن به دیابت دوران بارداری است. از همین رو باید میزان قند خون را قبل از اقدام به بارداری و در طول آن پایش کنید و در صورت بروز هرگونه تغییر در وضعیت آن با پزشک مشورت نمایید. بالا بودن قند خون و عدم اقدام برای بهبود آن در این دوران می‌تواند به ارگان‌های مختلف بدن شما نظیر رگ‌های خونی، سیستم اعصاب و بینایی آسیب برساند و عوارض ناخوشایندی را به بار بیاورد.
۴. بروز نقایص مادرزادی
یکی از خطرات بسیار مهم بارداری در سن بالا، افزایش احتمال به دنیا آمدن نوزاد با نقایص مادرزادی است. از جمله مهم‌ترین نواقص مرتبط با این شرایط می‌توان به سندرم داون اشاره کرد. کودکانی که با مشکلات مادرزادی به دنیا می‌آیند در جنبه‌های مختلف ذهنی و جسمانی دچار اختلالات عملکردی می‌شوند و مشکلات رشدی متعددی را تجربه می‌کنند.
۵. سقط جنین و مرده‌زایی
آمار و ارقام نشان می‌دهند سقط جنین یا به دنیا آوردن نوزادان مرده با افزایش سن مادران رابطه مستقیمی دارند و از جمله مهم‌ترین پیامد‌های منفی بارداری در سن بالا محسوب می‌شوند.
اقدامات مؤثر برای کاهش خطر بارداری در سن بالا
بسیاری از بانوان بعد از ۳۵ سالگی و حتی بعد از ۴۰ سالگی باردار می‌شوند و با این حال حاملگی رضایت بخش و عاری از مشکلی را تجربه می‌کنند. این امر می‌تواند بازتابی از انجام اقدامات مراقبتی مناسب پیش از بارداری و در حین آن باشد. توصیه‌های زیر از جمله مواردی است که در این باره به شما کمک می‌کند:
۱. مراقبت در زمینه افزایش وزن
بالا بودن وزن از جمله عوامل بسیار مهمی است که در سنین بالا می‌تواند سلامت مادر و جنین را تحت تأثیر قرار دهد. در نتیجه تلاش کنید تا قبل از اقدام برای بارداری تا حد ممکن وزن خود را به محدوده سالم نزدیک کرده و در طول حاملگی نیز زیر نظر پزشک اقدامات لازم برای کنترل وزن را انجام دهید.
۲. فعال بودن در حین بارداری
بسیار اهمیت دارد که در طول بارداری سطح متناسبی از فعالیت بدنی را حفظ کنید. انجام ورزش‌های ملایم و مناسب با دوران حاملگی به شما کمک می‌کند تا سطح انرژی خود را بالا ببرید، شاخص‌های کلی سلامت را ارتقا ببخشید و برای زایمان به موقع و سالم آماده‌تر باشید.
۳. خودداری از مصرف مواد مضر
در دوران بارداری از مصرف الکل، سیگار، قلیان و مواد مخدر بپرهیزید. همچنین استفاده از بسیاری از دارو‌ها در دوران حاملگی ممنوعیت دارند و می‌توانند احتمال بروز نقایص مادرزادی را افزایش دهند. در نتیجه پیش از مصرف هرگونه دارو و مکمل نیز ابتلا با پزشک خود مشورت نمایید.
۴. انجام تست‌های ژنتیکی
انجام تست‌هایی نظیر آزمایش DNA به شما کمک می‌کند تا بتوانید در مورد بروز مشکلات مادرزادی و کروموزومی اطلاعات بیشتری به دست بیاورید. برای اینکه در مورد لزوم انجام این تست‌ها اطلاعات بیشتری به دست بیاورید با پزشک متخصص مشورت نمایید.
۵. داشتن وعده‌های غذایی سالم
در حین بارداری شما به مقادیر بیشتری فولیک اسید، ویتامین دی، کلسیم و سایر مواد معدنی نیاز دارید. مطالعات نشان می‌دهد مصرف مقادیر مناسبی از فولیک اسید در دوران بارداری با کاهش خطر ابتلای جنین به نقایص مادرزادی همبستگی دارد. پس در این دوران غذا‌های مغذی تری مصرف کنید و از دریافت مواد معدنی کافی اطینان حاصل نمایید.
زمان‌خریدن از طریق حفظ باروری
مرز ۳۵ سالگی برای کاهش ذخیره تخمدان در نظر گرفته شده است و معمولا بین ۳۸ تا ۴۲ سالگی ذخیره تخمدان به حداقل می‌رسد؛ بنابراین خانم‌هایی که هنوز ازدواج نکرده‌اند یا به هر دلیلی فعلا قصد یا امکان بچه‌دار شدن ندارند، بهتر است پیش از ۳۵ سالگی برای حفظ باروری اقدام کنند.
حفظ باروری از طریق فریز یا منجمد کردن تخمک یا جنین امکان‌پذیر است و خانم‌ها یا زوج‌ها می‌توانند به مراکز درمان ناباروری مراجعه کنند، تخمک یا جنین خود را فریز و ذخیره کنند و با این کار به‌نوعی زمان را برای خود ذخیره کنند.
توصیه پزشکان برای بارداری در سنین بالا
اگر فعلا تصمیم ندارید بچه‌دار شوید، حداقل بهتر است با پزشک یا متخصص باروری صحبت کنید تا روی شما معاینات و آزمایش‌های لازم را انجام دهد. با این کار می‌توانید مطمئن شوید که مشکلات خاص بهداشتی یا سلامتی در بدن شما وجود ندارد و ازاین‌جهت تا زمان آمادگی برای بچه‌دارشدن به دردسر نخواهید افتاد. اگر واقعا قصد دارید در آینده فرزندی داشته باشید، بهتر است از همان دوران ۲۰سالگی برایش برنامه ریزی کنید.
پزشک‌تان ازنظر فیزیکی شما را ارزیابی خواهد کرد و آزمایش هورمون آنتی مولرین (AMH) از شما خواهد گرفت تا وضعیت ذخیرهٔ تخمدان شما را بررسی کند. با این کار متوجه می‌شوید که برای باردار شدن به‌شکل طبیعی تا چه زمانی فرصت دارید.
ناباروری، رهاورد ازدواج در سن بالا
هیچ پزشکی به شما توصیه نخواهد کرد که همین حالا یا فردا یا یک ماه بعد برای شما بهترین زمان ممکن است که باردار شوید. معمولا باردار شدن برای زنان یکی از تغییرات بسیار مهم در زندگی‌شان است. همه‌چیز به احساس شما و اینکه چه زمانی آمادگی کامل دارید بستگی دارد. بااین‌حال، به یاد داشته باشید روش‌های لقاح آزمایشگاهی یا استفاده از تخمک‌های اهدایی بسیار گران تمام می‌شوند و ممکن است اوضاع مالی شما اجازه این کار را ندهد. همچنین با افزایش سن احتمال دستیابی به بارداری سالم و موفقیت‌آمیز، حتی با همین روش‌ها هم کمتر می‌شود.
خوب فکر کنید و تصمیم عاقلانه بگیرید
قبل از اینکه به بارداری بعداز ۴۰ سالگی فکر کنیم، باید مشکلات دیگری را علاوه بر عوارض احتمالی که برای سلامت جسمی مادر و جنین وجود دارد مدنظر قرار دهیم: معمولا بعد از ۴۰ سالگی، انرژی و توان ما برای نگهداری و تربیت یک کودک، کمتر و تطبیق رفتار با کودک دشوارتر است.
آیا شما از نظر روحی، جسمی و مالی آمادگی بارداری و بزرگ کردن یک کودک را دارید؟ آیا به تغییرات زندگی آینده خود اندیشیده اید؟ قبل از بارداری با پزشک خود مشورت کند، او احتمالا یک سری آزمایشات و بررسی‌های لازم را به شما توصیه خواهدکرد.