«شیعه نیوز»: در منابع حدیثی و ادعیه دعاها و ذکرهای فراوانی وجود دارد که در آنها توصیه شده است، هر فردی می‌تواند برای سلامتی مادی و معنوی خود و اعضای خانواده‌اش و نیز حفظ اموال از بلاها به خواندن آنها اقدام کند. در این‌جا به نمونه‌هایی اشاره می‌شود و برای آگاهی از سایر دعاها و اذکار به منابع ادعیه مراجعه شود.
1. امام صادق(ع) فرمود: هر کس این دعا را بعد از هر نماز واجب بخواند خودش، خانه‌اش، مالش و فرزندانش محفوظ خواهند بود:
«اجیرُ نَفْسى وَ مالى وَ وُلْدى وَ اهْلى وَ دارى، وَ کُلَّ ما هُوَ مِنّى، باللهِ الْواحِدِ الْأَحَدِ الصَّمَدِ، الَّذى لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ، وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً احَدٌ، وَ اجیرُ نَفْسى وَ مالى وَ وُلْدى، وَ کُلَّ ما هُوَ مِنّى، بِرَبِّ الْفَلَقِ مِنْ شَرِّ ما خَلَقَ، وَ مِنْ شَرِّ غاسِقٍ اذا وَقَبَ، وَ مِنْ شَرِّ النَّفَّاثاتِ فِى الْعُقَدِ، وَ مِنْ شَر حاسِدٍ اذا حَسَدَ، وَ اجیرُ نَفْسى وَ مالى وَ وُلْدى، وَ کُلَّ ما هُوَ مِنّى بِرَب النَّاسِ، مَلِکِ النَّاسِ، الهِ النَّاسِ، مِنْ شَرِّ الْوَسْواسِ الْخَنَّاسِ، الَّذى یُوَسْوِس فی صُدُورِ النَّاسِ، مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ، وَ اجیرُ نَفْسى وَ مالى وَ وُلْدى، وَ کُلَّ ما هُوَ مِنّى، باللهِ لا الهَ الَّا هُوَ الْحَىُّ الْقَیُّومُ، لا تَاْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لانَوْمٌ، لَهُ ما فِى السَّمَواتِ وَ ما فِى الْارْضِ، مَنْ ذَا الَّذى یَشْفَعُ عِنْدَهُ الَّا بِاذْنِهِ، یَعْلَمُ ما بَیْنَ ایْدیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ، وَ لایُحیطُونَ بِشَىْءٍ مِنْ عِلْمِهِ الَّا بِماشاءَ،
وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَواتِ وَ الْأرْضَ، وَ لایَؤُودُهُ حِفْظُهُما وَ هُوَ الْعَلِىُّ الْعَظیم».[1]
ترجمه: خود، مال، فرزند، خانواده، خانه‌ام و هر آنچه را که از من است به خداى یگانه یکتاى بی‌نیاز می‌سپارم، که نزاده و زاده نشده و براى او هیچ‌گاه شبیه و مانندى نبوده است. خود، مال، فرزندم و هر آنچه از آن من است به پروردگار سپیده‌دم می‌سپارم، از شرّ تمام آنچه آفریده و از شرّ هر موجود شرور، هنگامى که شبانه وارد می‌شود، و از شرّ آنها که با افسون در گره‌ها می‌دمند [و هر تصمیمى را سست می‌کنند] و از شرّ هر حسود هنگامى که حسد می‌ورزد. خود، مال، فرزندم و هر آنچه از آن من است به پروردگار مردم، به مالک و حاکم مردم، به [خدا و] معبود مردم می‌سپارم، از شرّ وسوسه‌گر پنهان کار که درون سینه انسان‌ها وسوسه می‌کند خواه از جنّ باشد یا انسان. خود، مال، فرزند و هر آنچه از من است به خدا می‌سپارم که هیچ معبودى نیست جز خداوند یگانه جاودان، هیچ‌گاه خواب سبک و سنگینى او را فرا نمی‌گیرد، آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است از آن او است، کیست که در نزد او جز به فرمان او شفاعت کند؟! آنچه در پیش روى آنها (بندگان) و پشت سرشان است می‌داند، و کسى از علم او آگاه نمی‌گردد جز به مقدارى که او بخواهد، تخت (حکومت) او آسمان‌ها و زمین را در برگرفته و نگاه‌دارى آن‌دو، او را خسته نمی‌کند و بلندى مقام و عظمت از آن او است.
2. پیامبر اکرم(ص) فرمود: «هر کس از شما پس از نماز سى مرتبه بگوید: "سُبْحانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ للهِ وَ لا الهَ الَّا اللهُ وَ اللهُ اکْبَرُ"، از وى دفع می‌شود: سوختن، غرق شدن، فرود آمدن خانه، افتادن در چاه، حمله درندگان، مرگ‌هاى فجیع و هر بلاى دیگرى که در آن روز از آسمان فرود آید».[2]
3. امام صادق(ع) فرمودند: «کسى که به بستر خواب رود و یازده بار سوره توحید را بخواند، خداوند او را در خانه‌اش و خانه‌هاى اطرافش حفظ می‌نماید».[3]
4. در «صحیفه سجادیه» نیز درباره موضوع مطرح شده آمده است: دعای بیستم و چهارم برای پدر و مادر، دعای بیست و پنجم برای فرزندان.
5. همچنین خواندن دعاهایی که در قرآن آمده، و از جهت محتوایی با اعضای خانواده مرتبط است، پسندیده است؛ مانند: «رَبِّ نَجِّنی وَ أَهْلی مِمَّا یَعْمَلُون»؛[4] پروردگارا! مرا و اهل مرا از آنچه انجام می‌دهند رهایى بخش.
گفتنی است؛ خواندن دعا براى سلامتی و رفع بیماری‌ها و خطرات و بلاها هرگاه از روى خلوص نیّت و ایمان انجام شود به یقین مؤثّر است؛ ولى این به آن معنا نیست که از مراجعه به طبیب و مصرف دارو و برنامه‌ریزی و محکم‌کاری در امور زندگی خوددارى کنیم، بلکه علاوه بر راه‌هاى معمول در میان عقلا، از دعا نیز کمک بگیریم.
دعای دفع بلا حرز امام جواد (ع):
خود را به این دعا حرز کن که اگر لشکر‌های روم و ترک را ملاقات کنی و همگی به همراه جمیع اهل زمین علیه تو قیام کنند، از ایشان به تو بدی نرسد و از همه آنها ایمن باشی.
“بسم الله الرحمن الرحیم”
یا نُورُ یا بُرْهانُ یا مُبینُ یا مُنیرُ یا رَبِّ اِکْفِنی الْشُّرُورَ وَ افاتِ الدُّهُورِ وَ اَسْئَلُکَ النَّجاهَ یَوْمَ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ
معنی :
ای نور و‌ای دلیل روشن و‌ای آشکارکننده‌ای نوربخش پروردگارا کفایتم کن از شرور و آفات روزگار واز تو خواهم رهایی را در روزی که دمیده شود در صور
دعای رفع گرفتاری به نقل از آقا امام زمان (ع):
حضرت حجت (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، دعایی را به مرحوم آیت الله سید مرتضی کشمیری یاد دادند تا در ایام گرفتاری‌های زندگی خوانده شود. ایشان از وجود نازنین امام زمان یک دعایی را شنیده و نقل می‌کند که حضرت به من فرمودند؛ هر وقت به بن بست رسیدی این دعا را بخوان
امام کاظم (علیه السلام) فرمود:
بلا و گرفتارى بر مؤمنى وارد نمى شود مگر آنکه خداوند جلّ و على بر او الهام مى فرستد که به درگاه بارى تعالى دعا نماید و آن بلا سریع برطرف خواهد شد. و چنانچه از دعا خوددارى نماید، آن بلا و گرفتارى طولانى گردد
پس هرگاه فتنه و بلائى بر شما وارد شود، به درگاه خداوند مهربان دعا و زارى نمائید.
«یا مَن إذا تضایقتِ الأمورُ فَتحَ لها باباً لم تَذهَب الیه الأوهامُ صَلِّ على محمد و آل محمد و افتح لأموریَ المتضایقهِ باباً لم یَذهَب الیه وَهمٌ یا ارحم الراحمین».
معنی :
ای خدایی که وقتی حلقه‌های بلا به هم گره می خورد و انسان را در فشار قرار می‌دهد؛ در این زمان دری را به روی بندگان باز می‌کند که فکر و وهم بشر هم به آن جا نمی رسید. خدایا صلوات خود را بر محمد و آل محمد نازل فرما و مرا که در بن بست گیر کرده ام، تو خودت راهی برایم باز کن که به عقل من نمی رسد.
دعای دفع بلا از پیامبر (ص) :
رسول خدا (ص) فرمود هر که این دعا را در هر صبح و شام بخواند، حق تعالی چهار فرشته بر او بگمارد که او را از پیش رو و پشت سر و جانب راست و طرف چپ حفظ کنند و در امان خدای عزوجل باشد و اگر آفریدگان از جنّ و انس بکوشند که بر او زیانی برسانند توفیق نیابند
آن دعا این است :
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ بِسْمِ اللَّهِ خَیْرِ الاْسْماءِ بِسْمِ اللَّهِ رَبِّ الاْرْضِ وَ السَّمآءِ بِسْمِ اللَّهِ الَّذی لایَضُرُّ مَعَ اسْمِهِ سَمُّ وَلا دآءٌ بِسْمِ اللَّهِ اَصْبَحْتُ وَ عَلَی اللَّهِ تَوَکَّلْتُ بِسْمِ اللَّهِ عَلی قَلْبی وَ نَفْسی بِسْمِ اللَّهِ عَلی دینی وَ عَقْلی بِسْمِ اللَّهِ عَلی اَهْلی وَ مالی بِسْمِ اللَّهِ عَلی ما اَعْطانی رَبّی بِسْمِ اللَّهِ الَّذی لایَضُرُّ مَعَ اسْمِهِ شَیْءٌ فِی الاْرْضِ وَ لا فِی السَّماءِ وَ هُوَ السَّمیعُ الْعَلیمُ اَللَّهُ اَللَّهُ رَبّی لا اُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً اَللَّهُ اَکْبَرُ اَللَّهُ اَکْبَرُ وَ اَعَزُّ وَ اَجَلُّ مِمّا اَخافُ وَ اَحْذَرُ عَزَّ جارُکَ وَ جَلَّ ثَناؤُکَ وَلا اِلهَ غَیْرُکَ اَللّهُمَّ اِنّی اَعُوذُ بِکَ مِنْ شَرِّ نَفْسی وَ منْ شَرِّ کُلِّ سُلْطانٍ شَدیدٍ وَ مِنْ شَرِّ کُلِّ شَیْطانٍ مَریدٍ وَ مِنْ شَرِّ کُلِّ جَبّارٍ عَنیدٍ وَ مِنْ شَرِّ قَضآءِ السّوُءِ وَ مِنْ کُلِّ دابَّهٍ اَنْتَ آخِذٌ بِناصِیَتِها اِنَّکَ عَلی صِراطٍ مُسْتَقیمٍ وَ اَنْتَ عَلی کُلِّشَیْءٍ حَفیظٌ اِنَّ وَلِیِّیَ اللَّهُ الَّذی نَزَّلَ الْکِتابَ وَ هُوَ یَتَوَلَّی الصّالِحینَ فَاِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِیَ اللَّهُ لا اِلهَ اِلاّ هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظیمِ»
از رسول خدا (ص) روایت شده است :
هر که در صبح هفت مرتبه بخواند این دعای دفع بلا را در آن روز از بلاها محفوظ باشد.
«فَاللَّهُ خَیْرٌ حافِظاً وَ هُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ. إِنَّ وَلِیِّیَ اللَّهُ الَّذِی نَزَّلَ الْکِتابَ وَ هُوَ یَتَوَلَّی الصَّالِحِینَ. فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِیَ اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ»
در خبر است از حضرت رسول اکرم (ص):
هر کس با ایمان سه آیه از اول سوره مبارکه انعام را در صبح با نیت خالص و توجه به خدا و معنی آن بخواند حق سبحانه و تعالی هفتاد هزار ملک موکل کند که آن را از بلیات نگاه دارند و بنویسند برای او مثل اعمال هفتاد هزار ملک .
«الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَجَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَالنُّورَ ثُمَّ الَّذِینَ کَفَرُواْ بِرَبِّهِم یَعْدِلُونَ. هُوَ الَّذِی خَلَقَکُم مِّن طِینٍ ثُمَّ قَضَی أَجَلًا وَأَجَلٌ مُّسمًّی عِندَهُ ثُمَّ أَنتُمْ تَمْتَرُونَ. وَهُوَ اللّهُ فِی السَّمَاوَاتِ وَفِی الأَرْضِ یَعْلَمُ سِرَّکُمْ وَجَهرَکُمْ وَیَعْلَمُ مَا تَکْسِبُونَ»
دعای دفع بلا از امام علی (ع):
از امام علی (ع) نقل شده است که فرموده اند:
هر کس در هنگامه ظهر ۴ رکعت نماز به جای آورد و در هر رکعت سوره حمد و آیه الکرسی را بخواند خداوند او و خانواده و مال و دین و دنیای او را ایمن می سازد.
دعای دفع بلا از امام صادق (ع):
از حضرت صادق (ع) روایت شده است :
هر که در صبح سه مرتبه این دعای دفع بلا را بخواند تا شام به او بلایی نرسد و اگر در شام بگوید تا صبح به او بلایی نرسد
«بِسْمِ اللَّهِ الَّذِی لَا یَضُرُّ مَعَ اسْمِهِ شَیْءٌ فِی الْأَرْضِ وَ لَا فِی السَّمَاءِ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ»
از حضرت امام جعفر صادق (ع) منقول است:
هر کس با ایمان سوره مبارکه قریش را هر روز هفت بار با نیت خالص و توجه به خدا و معنی آن بخواند از بلاها و آفات محفوظ باشد.
دعای دفع بلا بعد از نمازهای واجب:
در مصباح کفعمى آمده که بعد از نمازها سه مرتبه بگو:
«اُعیذُ نَفْسى وَ دینى وَ اَهْلى وَ مالى وَ وَلَدى وَ اِخْوانى فى دینى وَ ما رَزَقَنى رَبّى وَ خَواتیمَ عَمَلى وَ مَنْ یَعْنینى اَمْرُهُ بِاللّهِ الْواحِدِ الاْحَدِ الصَّمَدِ الَّذى لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً اَحَدٌ وَ بِرَبِّ الْفَلَقِ مِنْ شَرِّ ما خَلَقَ وَ مِنْ شَرِّ غاسِقٍ اِذا وَقَبَ وَ مِنْ شَرِّ النَّفّاثاتِ فِى الْعُقَدِ وَ مِنْ شَرِّ حاسِدٍ اِذا حَسَدَ وَ بِرَبِّ النّاسِ مَلِکِ النّاسِ اِلهِ النّاسِ مِنْ شَرِّ الْوَسْواسِ الْخَنّاسِ الَّذى یُوَسْوِسُ فى صُدُورِ النّاسِ مِنَ الْجِنَّهِ وَ النّاسِ»
[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 2، ص 549، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[2]. طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، ج 2، ص 107، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[3]. شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 128، قم، دار الشریف الرضی للنشر، چاپ دوم، 1406ق.
[4]. شعراء، 169.