«شیعه نیوز»: ترس از دست دادن عزیزان احساسی عادی و نرمال است که تمامی ما آن را تجربه می کنیم. این ترس ممکن است وقتی درباره آنها فکر می کنیم یا با مبتلا شدن انها به بیماری و... شدیدتر شود اما در صورتی که به صورت منطقی و درست با آن مقابله نکنیم ممکن است به ترسی ناسالم تبدیل شود که زندگی مان را تغییر میدهد. در ادامه جهت آشنایی با دلایل، عوامل بروز و مقابله با این حس همراه ما باشید.
ترس از دست دادن عزیزان چیست؟
در جوامع مدرن و امروزی صحبت در رابطه با مرگ بسیار کم است و عده زیادی سعی می کنند درباره آن فکر نکنند. از دید فروید تاناتوفوبیا (thanatophobia) یا اضطراب مرگ در روانشناسی یکی از دلایل این اتفاق هستند زیرا بسیاری از افراد از مرگ میترسند اما مرگ نیز باید به عنوان بخشی از روند کار این دنیا پذیرفته شود زیرا نمی توانیم آن را تغییر دهیم؛ اگر منطقی به این موضوع نگاه کنید متوجه میشوید که بدون مرگ، زندگی نیز بی معنی میشد اما با دانستن اینکه تمامی ما زمان محدودی داریم سعی می کنیم به درستی از آن استفاده کنیم و از دنیا رفتن شخصی، فرصتی برای پا گذاشتن انسانی دیگر به این دنیا است.
ترس از مرگ عزیزان و از دست دادن آنها به دو نوع مختلف تبدیل می شود که عبارتند از:
● ترس سالم
طبیعی است که با فکر کردن به عزیزان دچار ترس از دست دادن آنها نیز شویم. ما ثانیه های خوشی را با آنها گذرانده ایم و بودنشان در زندگی و آینده امان نیز مهم است و می دانیم که زندگی بدون آنها کاملا متفاوت خواهد بود. به طور کلی هنگامی دچار ترس سالم می شویم که به دنبال درک مرگ به عنوان یک واقعیت غیرقابل اجتناب هستیم اما این ترس مداوم نیست و زندگی فرد را مختل نمی کند.
● ترس ناسالم
ترس ناسالم بیشتر شبیه به احساس اضطراب است و همواره بیشتر می شود یا با تفکر شدید همراه است. در این مدل فرد فکر می کند که زندگی بدون شخص دیگر غیر ممکن است و هرچه بیشتر درباره آن فکر کند این ترس نیز افزایش می یابد. ترس ناسالم باعث ایجاد مشکلات بسیاری در سلامت و زندگی فرد می شوند. ممکن این عوارض آن با علائم اضطراب شروع شوند که شامل افکار غیر منطقی، احساس ترس درحال رشد، علائم فیزیولوژیک مانند عرق کردن، افزایش ضربان قلب، ناراحتی معده یا فشار عضلانی و تغییراتی در الگوهای خواب و خوردن می باشد.
این ترس می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که یکی از مهم ترین آنها همبستگی و وابستگی متقابل است. وابستگی متقابل وقتی اتفاق می افتد که احساس شخصی و ارزش های شما با شخصی دیگر مرتبط هستند اما وابستگی به هر شخص یا چیزی در زندگی باید کنترل شده باشد؛ یعنی بدون آنها نیز بتوانید به زندگی ادامه دهید. شاید فکر کنید این احساس به دلیل واقعی بودن احساس دوست داشتن دچار وابستگی می شوید اما این راه برای برقراری ارتباط سالم مناسب نیست. با وابستگی بیش از حد شما نمیتوانید تمام منابع درونی و قدرت شخصی خود را ببینید و ترس از دست دادن و گمراهی بدون حضور دیگران در شما افزایش می یابد.
عوامل دیگری نیز مانند سن، جنسیت، مسائل مربوط به سلامت و... در بروز این احساس تاثیر گذار هستند. همچنین ممکن است افرادی که از شخصی بیمار مراقبت می کنند که مشخصا زمان محدود تری دارد ترس از دست دادن در آنها بسیار شدیدتر شود.
تاناتوفوبیا که معمولا به عنوان ترس از مرگ شناخته می شود به عنوان یک بیماری شناخته نمی شود اما ممکن است باعث به وجود آمدن اختلالاتی مانند اضطراب، وحشت، پریشانی، سرگیجه، نامنظم شدن ضربان قلب و... شود. thanatophobia یک بیماری بالینی شناخته شده نیست که بتوان با استفاده از آزمایش آن را تشخیص داد و ممکن است فردی ماه ها دچار ترس از دست دادن عزیزان شده باشد اما هنوز آن را تشخیص نداده باشد. جهت پیشگیری از تاناتوفوبیا و درمان ترس از دست دادن عزیزان می توانید از روش های زیر استفاده کنید:
پذیرش اتفاقات غیرقابل کنترل
در قدم اول مرگ را به عنوان یک اتفاق که قادر به کنترل آن نیستیم قبول کنید. سعی کنید زیبایی را در «تولد» و «مرگ» ببینید چرا که بدون مرگ زندگی نیز پوچ و بی ارزش میشد. واقع بینانه به این اتفاق نگاه کنید؛ حتی با وجود محدود بودن زمان ممکن است از آن به درستی استفاده نکنیم پس مرگ به نوعی معنا بخش زندگی است.
تجسم و تصویر سازی
استفاده از این روش برای کنترل ترس ها، درد و استرس توسط روانشناسان بسیاری توصیه می شود. برای مثال می توانید ترس هایتان را تصور کنید که در رودخانه ای رها می کنید و دور شدن آنها را تماشا می کنید.
تمرکز روی لحظه به جای آینده
از جمله دلایلی که باعث ایجاد احساس ترس از مرگ می شوند نا آگاهی ما از آینده است. به جای اینکه ذهن خود را مشغول اتفاقات غیر قابل پیشبینی آینده کنید و دچار استرس شوید، روی لحظه تمرکز و از آن لذت ببرید. اگر یکی از عزیزان شما دچار بیماری غیرقابل درمان شده اند به جای حسرت یا غم و اندوه از ثانیه های باقی مانده استفاده کنید تا خاطراتی خوب کنار یکدیگر بسازید.
مراقبت از خود و عزیزان در شرایط سخت
در صورتی که مشغول مراقبت از فردی نزدیک هستید که بیمار شده است یا زمان محدودی دارد خودتان را فراموش نکنید. خودتان را دوست داشته باشید و بخشی از وقت خود را صرف مراقبت از خودتان کنید تا دچار مشکل نشوید.
مثبت اندیشی
تحقیقات ثابت کرده اند افرادی که دید مثبت تری به جهان دارند در مواجه شدن با مرگ عزیزان نیز راحت تر کنار می آیند. همواره به این نکته توجه کنید که زندگی و مرگ در کنار یکدگیر معنا دار می شوند. همچنین قدر دان لحظه های خود باشید و به جای سرزنش خود، دیگران یا... از فرصت هایتان استفاده کنید. شما می توانید همین لحظه با عزیزان خود ارتباط برقرار کرده و حتی با یک مکالمه ساده نیز آنها را خوشحال کنید و لبخندی زیبا برایشان بیافرینید.
همچنین به این فکر کنید که شرایط سخت نیز ماندگار نیست و با گذشت زمان یاد می گیرید چگونه با درد و سختی هایتان کنار بیاید.
استفاده از منابع مقابله ای
به طور کلی منابع مقابله ای روش هایی هستند که هر فرد در مواجه شدن با احساساتی مانند غم یا درد از آنها جهت تسکین خود استفاده می کند. برای مثال ممکن است نقاشی کشیدن، نوشتن، قدم زدن یا هر کار دیگری که دوست دارید انجام دهید تا احساس آرامش کنید و راحت تر با شرایط سخت کنار بیاید.
درک معنای زندگی و هدف
همواره به هدفی بزرگ پایبند باشید و سعی کنید زندگی را برای خود معنا کنید. بدین ترتیب با مواجه شدن با شرایط سخت و مشکلات می دانید که باید برای رسیدن به اهداف اصلی و معنای زندگی از دلبستگی های بسیاری جدا شوید و همواره برای پیمودن مسیر تلاش کنید.
کمک از قدرت بالاتر
کمک گرفتن از قدرتی بالاتر همیشه می تواند موثر واقع شود. برای مثال در صورتی که دین دار هستید می توانید به عبادت مشغول شوید یا در غیر این صورت به طبیعت رفته و از آن استفاده کنید. همچنین شرکت در گروه های اجتماعی نیز موثرند و به عنوان قدرتی بزرگتر (از یک نفر) شناخته می شوند.
افزایش استقلال و عزت نفس
همانطور که متوجه شدید وابستگی از عوامل بروز این احساس هستند. اما در صورتی که عزت نفس و استقلال بالایی داشته باشید می فهمید که می توانید از پس شرایط سخت بسیاری بر بیاید و به زندگی خود ادامه دهید.
تعامل با خانواده یا دوستان
صحبت کردن با سایر اعضای خانواده و دوستان در این مواقع می تواند مفید واقع شود زیرا اکثر افراد این ترس ها یا شرایط را تجربه کرده اند.
بیان احساسات
احساسات خود را بیان کنید؛ این کار مخصوصا وقتی بدانید شخصی در روزهای پایانی عمر خود است سخت تر است اما باعث می شود حس بهتری نسبت به خود داشته باشید و از اینکه او را از احساس خود آگاه کردید نیز خوشحال میشوید.
تمرین های تنفسی
تمرین های تنفسی بسیاری وجود دارند که در کنترل استرس و افکار تاثیر گذارند. از این روش نیز در کنار سایر راه ها برای مقابله با احساس ترس از دست دادن عزیزان استفاده کنید.
مراجعه به درمان گر
در صورت شدید تر شدن این احساس (به گونه ای که باعث ایجاد مشکلاتی در زندگی و اختلال هایی مانند استرس شود) حتما به یک روانشناس مراجعه کنید.
منبع: بیتوته