مثلث ناتو-اتحادیه عرب- ترکیه برای سوریه

 

به گزارش «شیعه نیوز» به نقل از خبرآنلاین ، اتحادیه عرب یا جامعة الدول العربیه نام مجموعه‌ای از کشورهای جنوب غربی آسیا، شمال و شمال غربی آفریقاست. این اتحادیه در ۲۲ مارس سال ۱۹۴۵ و در مصر با حضور ۷ کشور مصر، عربستان، عراق، سوریه،لبنان، اردن و یمن تأسیس شد و در حال حاضر ۲۲ کشور عربی در آن عضویت دارند. بعد از جنگ های اعراب و اسراییل و عقد معاهدۀ کمپ دیوید، مقر اتحادیه از قاهره به تونس انتقال یافت و مصر در نزد جهان عرب تاحدی جایگاهش را از دست داد.

اتحادیه عرب غالباً در سطح سران و وزرای خارجه نشست های منظمی برگزار می کند، اما این نهاد تاکنون نتوانسته در مناقشات و مسائل مهم و حیاتی نقشی موثر و ماندگار به جای بگذارد. دبیرکل این اتحادیه معمولا از مصر انتخاب می شده و نبیل العربی، دبیر کل جدید نیز از مصر است. عمرو موسی و نبیل العربی هر دو تصدی وزارت خارجه مصر را عهده دار بوده اند و همین مسئله نشان دهندۀ نقش محوری و تعیین کنندۀ مصر در این اتحادیه است.

تا پیش از بیانیۀ اتحادیه در خصوص سوریه، مهمترین و آخرین موضع گیری این نهاد که شاید مهمترین تصمیم نیز بود، ورود به بحران لیبی بود که سرکوب اعتراضات عمومی مردم از سوی معمر قذافی محکوم شده و همین مسئله به نوعی سبب تسریع در روند تصمیمات جامعه بین الملل نیز شد و متعاقب آن نیز قطعنامۀ ۱۹۷۳ شورای امنیت صادر شد.

در خصوص مصوبۀ شورای امنیت میان چین و روسیه از یک سو و آمریکا و متحدینش از سوی دیگر اختلافاتی وجود داشت اما موضع گیری اتحادیه عرب سبب به انزوا راندن موضع گیری روسیه و چین شد و زمینۀ همراهی آنها با مواضع غرب را فراهم ساخت.

قطعنامۀ شورای امنیت سبب دخالت ناتو و مشخصاٌ آمریکا در رابطه با ایجاد منطقه پرواز ممنوعه در لیبی شد که با محوریت فرانسه، ایتالیا، انگلستان و قطر و امارات (از اتحادیه عرب به شکل سمبولیک) زمینه دخالت نیروهای نظامی غرب در لیبی و همچنین حمایت از انقلابیون در مناطق شرقی و بنغازی را فراهم کرد.

ایجاد منطقۀ پرواز ممنوعه و محاصره بنادر مهم لیبی از سوی دیگر زمینه حمایت از انقلابیون لیبی برای آزادسازی شرق لیبی در ابتدا و سپس تضعیف نیروهای نظامی وفادار به قذافی و نهایتا سقوط طرابلس را فراهم کرد. به نظر می رسد این موضع گیری اخیر اتحادیه عرب و تشکیل کمیته وزارتی متشکل از تونس، اردن، مصر، عمان و قطر که از منظر سیاسی عموماً از متحدین طبیعی غرب محسوب می شوند، پس از موضع گیریهای یک جانبه کشورهای حوزه خلیج فارس از جمله عربستان و کویت در فراخواندن سفرای خود از دمشق نشان دهندۀ فشاری سیاسی است که خود آغازی مهم محسوب می شود و به نوعی در آینده باید آمادۀ رفتارهای بعدی و واکنش های بیشتری از سوی کشورهای اتحادیه عرب که مواضع شان با موضع کشورهای غربی نزدیک تر است و همین طور پیاده شدن سناریویی مشابه سناریوی اتحادیه عرب برای لیبی باشیم. به نظر می رسد مثلث اتحادیه عرب، ترکیه و ناتو از روزهای آینده در خصوص مسائل مربوط به سوریه، تحرکات بیشتری از خود نشان دهند به ویژه آنکه از مسائل لیبی فراغت جسته و بحران مربوط به حذف دیکتاتور را با موفقیت نسبی پشت سر گذاشته اند. در همین راستا واکنش شدید اللحن سوریه، واکنشی طبیعی است که بر اثر نگرانی، ریشه در حوادث موسوم به بهار عربی دارد.