«شیعه نیوز»: طلاق به معنای زایل کردن و از میان بردن قید نکاح است. ایقاعی تشریفاتی است که نیاز به صیغه طلاق و دو شاهد مرد عادل دارد وگرنه باطل می شود. طلاق مختص نکاح دائم است و طلاق در نکاح منقطع وجود ندارد بلکه بذل مدت است.
طلاق چیست؟
طلاق به معنی پایان قانونی ازدواج و جدا شدن همسران از یکدیگر است و در پی آن حقوق و تکالیف متقابلی که بین زوجین در هنگام ازدواج وجود داشته از میان می‌رود. طلاق معمولاً وقتی اتفاق می‌افتد که استحکام رابطه زناشویی از بین می‌رود و میان زوجین ناسازگاری و تنش وجود دارد. طلاق اجتماعی، تغییرات در دوستی‌ها و سایر روابط اجتماعی است که مرد یا زن طلاق گرفته با آنها سر و کار دارد. طلاق روانی، موقعیتی است که از طریق آن فرد پیوندهای وابستگی عاطفی به همسرش را قطع کند و به تنها زیستن تن دردهد.
احادیث طلاق:
در رابطه با طلاق احادیثی از ائمه آمده است که در زیر به چند نمونه از آن ها اشاره می کنیم.
امام صادق (ع) می فرمایند: هیچ حلالی منفورتر از طلاق نیست.
مشکلات در هر خانواده ای با هر پست و مقام و جایگاه و طبقه ای به صورت کم و زیاد وجود دارد. گاهی این مشکلات به قدری بزرگ می شود که از حد توان و تحمل زوجین خارج است و منجر به طلاق آن ها می شود. طلاق آسیب های زیادی به اشخاص وارد می کند و بی خود نیست که امام صادق (ع) حدیثی به این زیبایی در رابطه با آن گفته اند.
گاهی زوجین در یک خانه و کاشانه زندگی می کنند، ولی رابطه بسیار سرد هستند و همانند دو غریبه در کنار یکدیگر زندگی می کنند، در واقع احساسات آن ها مرده است و طلاق عاطفی بین آن ها صورت گرفته است.
زوجین باید برای بهبود رابطه و افزایش عشق و علاقه و رسیدگی به خواسته ها و نیازهای هم بکوشند و کمتر تن به طلاق بدهند زیرا طلاق آخرین راه است. پیامبران و امامان ما توصیه و سخنان گوهر باری راجع به طلاق گفته اند که در هر کدام نکته ای نهفته است در اینجا به برخی از آن ها اشاره می کنیم.
امام صادق (ع) علت تنفر خود از طلاق را این گونه در احادیث زیر بیان می کند :
امام صادق (ع) (الكافي : ۶/۵۴/۲) :
ما مِن شَيءٍ مِمّا أحَلَّهُ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ أبغَضَ إلَيهِ مِن الطلاقِ، و إنَّ اللّه َ يُبغِضُ المِطلاقَ الذَّوّاقَ .
از چيزهايى كه خداوند عز و جل حلال فرموده هيچ چيز نزد او منفورتر از طلاق نيست. خداوند مردى را كه زن زياد طلاق مى دهد و پيوسته تغيير همسر مى دهد دشمن دارد.
از امام صادق (ع) نقل شده است که رسول خدا (ع) فرمودند (الكافي : ۵/۳۲۸/۱):
ما مِن شَيءٍ أبغَضَ إلى اللّه ِ عَزَّ و جلَّ مِن بَيتٍ يَخرَبُ في الإسلامِ بالفُرقَةِ ··· ثُمّ قالَ أبو عبدِ اللّه ِ عليه السلام : إنَّ اللّه َ عَزَّ و جلَّ إنّما وَكَّدَ في الطَّلاقِ و كَرَّرَ فيهِ القَولَ مِن بُغضِهِ الفُرقَةَ .
در اسلام هيچ چيز نزد خداوند عز و جل منفورتر از خانه اى نيست كه با جدايى ويران شود ··· سپس امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند عز و جل از آن رو نسبت به طلاق [ندادن] تأكيد کرده و بارها از آن سخن گفته است، كه از جدايى و تفرقه نفرت دارد.
امام صادق (ع) (الكافی : ۶/۵۴/۳) :
إنَّ اللّه َ عَزَّ و جلَّ يُحِبُّ البيتَ الذي فيهِ العُرسُ، و يُبغِضُ البيتَ الذي فيهِ الطلاقُ، و ما مِن شَيءٍ أبغَضَ إلى اللّه ِ عَزَّ و جلَّ مِن الطلاقِ .
خداوند عز و جل خانه اى را كه در آن عروسى باشد دوست دارد و خانه اى را كه در آن طلاق باشد، دشمن دارد و نزد خداوند عز و جل چيزى منفورتر از طلاق نيست.
در ادامه به چند ی از احادیث امام باقر (ع) در رابطه با این موضوع می پردازیم :
امام باقر (ع) فرمود :
مَرَّ رسولُ اللّه ِ برَجُلٍ فقالَ : ما فَعَلَتِ امرَأتُكَ ؟ قالَ : طَلَّقتُها يا رسولَ اللّه ِ، قالَ : مِن غَيرِ سُوءٍ؟! قالَ : مِن غَيرِ سُوءٍثُمّ قالَ : إنَّ الرجُلَ تَزَوَّجَ فَمَرَّ بهِ النبيُّ صلى الله عليه و آله فقالَ : تَزَوَّجتَ ؟ قالَ : نَعَم، ثُمّ قالَ لَهُ بعدَ ذلكَ : ما فَعَلَتِ امرَأتُكَ؟ قالَ : طَلَّقتُها، قالَ : مِن غَيرِ سُوءٍ ؟! قالَ : مِن غَيرِ سُوءٍثُمّ إنّ الرجُلَ تَزَوَّجَ فَمَرَّ بهِ النبيُّ صلى الله عليه و آله ، فقالَ : تَزَوَّجتَ ؟ فقالَ : نَعَم، ثُمّ قالَ لَهُ بَعدَ ذلكَ : ما فَعَلَتِ امرَأتُكَ ؟ قالَ : طَلَّقتُها، قالَ : مِن غَيرِ سُوءٍ ؟! قالَ : مِن غَيرِ سُوءٍفقالَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إنَّ اللّه َ عَزَّ و جلَّ يُبغِضُ أو يَلعَنُ كُلَّ ذَوّاقٍ مِنَ الرِّجالِ، و كُلَّ ذَوّاقَةٍ مِن النِّساءِ .
رسول خدا به مردى برخورد و از او پرسيد: همسرت چه مى كند؟ عرض كرد: يا رسول اللّه! طلاقش دادم؛ حضرت پرسيد: بى هيچ ايرادى؟! عرض كرد: بى هيچ ايرادى آن مرد دوباره، ازدواج كرد: پس، پيامبر (ص) به او برخورد و پرسيد: ازدواج كردى؟ عرض كرد: آرى. بعد از مدتى از او پرسيد: همسرت چه مى كند؟ عرض كرد: طلاقش دادم؛ فرمود: بى هيچ ايرادى؟! عرض كرد: بى هيچ ايرادى. آن مرد بار ديگر هم ازدواج كرد و باز پيامبر (ص) او را ديد و پرسيد: ازدواج كردى؟ عرض كرد: آرى. پس از مدتى به او فرمود: همسرت چه مى كند؟ عرض كرد: او را طلاق دادم. حضرت پرسيد: بى هيچ ايرادى؟! عرض كرد: بى هيچ ايرادى. رسول خدا (ص) فرمود : خداوند عز و جل مردان و زنانى را كه همواره تغيير همسر مى دهند دشمن دارد، يا آنها را لعنت مى كند.
امام باقر (ع) (الكافي : ۶/۵۵/۴ ) :
إنّ اللّه َ عَزَّ و جلَّ يُبغِضُ كُلَّ مِطلاقٍ ذَوّاقٍ .
خداوند عزّ و جلّ از مردانى كه زن زياد طلاق مى دهند و هر از چند گاهى زنى اختيار مى كنند، نفرت دارد.
پیامبر خدا (ص) در رابطه با موضوع طلاق احادیثی دارند که به برخی از آن اشاره کرده ایم:
پيامبر خدا (ص) (كنز العمّال : ۲۷۸۷۱) :
ما أحَلَّ اللّه ُ شيئا أبغَضَ إلَيهِ مِن الطَّلاقِ .
خداوند چيزى را كه نزد او منفورتر از طلاق باشد، حلال نكرده است.
پيامبر خدا (ص) (كنز العمّال : ۲۷۸۷۰) :
إنَّ اللّه َ يُبغِضُ الطلاقَ و يُحِبُّ العَتاقَ .
خداوند طلاق دادن را دشمن و آزاد كردن بنده را دوست دارد.
پيامبر خدا (ص) (كنز العمّال : ۲۷۸۷۶) :
إنَّ اللّه َ لا يُحِبُّ الذَّوّاقِينَ و لا الذَّوّاقاتِ .
خداوند مردان و زنانى را كه مرتّبا تغيير همسر مى دهند دوست ندارد.
احادیثی در رابطه با سه بار طلاق گرفتن :
سه طلاقه کردن زن به این معنی است که زنی سه بار از همسر خودش طلاق گرفته باشد که دیگر آن زن نمی تواند با همسر قبلی خود ازدواج مجدد بکند مگر اینکه زن با مرد دیگری به عنوان محلل ازدواج کرده و آن مرد فوت کند و یا آن زن را طلاق دهد.
امام رضا (ع) در رابطه با این موضوع می فرمایند (عيون أخبار الرِّضا : ۲/۸۵/۲۷ ) :
إنَّ اللّه َ تباركَ و تعالى إنّما أذِنَ في الطلاقِ مَرَّتَينِ، فقالَ عَزَّ و جلَّ : «الطَّلاقُ مَرَّتانِ فَإِمْساكٌ بِمَعْروفٍ أَوْ تَسْريحٌ بِإِحْسانٍ»(بقره،229) .يَعنِي في التَّطليقَةِ الثالثةِ، و لِدُخُولِهِ فيما كَرِهَ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ لَهُ مِن الطلاقِ الثالثِ حَرَّمَها اللّه ُ علَيهِ، فلا تَحِلُّ لَهُ مِن بعدُ حتّى تَنكِحَ زَوجا غَيرَهُ؛ لئلاّ يُوقِعَ الناسُ الاستِخفافَ بِالطلاقِ و لا تُضارَّ النِّساءُ
خداوند تبارك و تعالى تا دوبار اجازه طلاق داده است و فرموده : «طلاق، دو بار است، آن گاه به شايستگى نگهداشتن يا به نيكى رها كردن» كه همان طلاق سوم است. از آن جا كه مرد با سومين طلاق، كارى كرده كه خداوند عز و جل خوش ندارد؛ پس خداوند، آن زن را بر وى حرام كرد و ديگر بر او حلال نيست، مگر اين كه با مرد ديگرى ازدواج كند، تا مردم طلاق را سبک نگيرند و زنان زيان و لطمه نبينند.
همچنین امام رضا (ع) ـ به محمّد بن سنان درباره علت سه بار طلاق ـ نوشت (علل الشرائع : ۵۰۷/۱ ) :
و عِلَّةُ الطلاقِ ثلاثا لِما فيهِ مِن المُهلَةِ فيما بينَ الواحِدَةِ إلى الثلاثِ؛ لرَغبَةٍ تَحدُثُ أو سُكونِ غَضَبٍ إن كانَ، و لِيَكُونَ ذلكَ تَخويفا و تَأديبا للنِّساءِ و زَجِرا لهُنَّ عن مَعصيَةِ أزواجِهِنَّ فَاستَحَقَّتِ المرأةُ الفُرقَةَ و المُبايَنَةَ لدُخُولِها فيما لا يَنبَغي مِن مَعصيَةِ زَوجِها، و عِلَّةُ تَحريمِ المرأةِ بعدَ تِسعِ تَطليقاتٍ فلا تَحِلُّ لَهُ أبدا عُقوبَةً؛ لئلاّ يُتَلاعَبَ بِالطلاقِ، و لا تُستَضعَفَ المرأةُ، و لِيَكُونَ ناظِرا في اُمورِهِ مُتَيَقِّظا مُعتَبِرا، و لِيَكونَ يائسا لَها مِن الاجتِماعِ بعدَ تِسعِ تَطلِيقاتٍ .
علت مقرر شدن سه بار طلاق اين است كه از طلاق اوّل تا سوم فرصتى است براى آن كه ميل و رغبتى به از سر گرفتن زندگى زناشويى پيش آيد يا اگر عصبانيت و خشمى در كار بوده فروكش كند و هم براى آن كه زنان ترسان و متنبّه شوند و از نافرمانى شوهرانشان باز ايستند؛ زيرا زن از اين رو مستحق جدايى و طلاق شده است كه مرتكب عمل ناشايستِ نافرمانى از شوهرش شده است. علت حرمت ابدى زن بر مرد بعد از نُه طلاق اين است كه مرد، طلاق را بازيچه قرار ندهد و به زن زورگويى نكند و در كارهاى خود با چشم باز عبرت آموز بنگرد و بداند كه بعد از نُه طلاق از زندگى كردن با او براى هميشه محروم خواهد شد.
منبع: بیتوته