به گزارش «شیعه نیوز»، ظهور اسلام در روسيه با گسترش مسيحيت در اين کشور همزمان بود و اين دين براي نخستين بار در نيمه دوم قرن هفتم ميلادي به شمال قفقاز که امروزه کشورهاي مشترک المنافع و روسيه ناميده مي‌شوند راه يافت و مردم آن به اسلام گرويدند.
توسعه طلبي روسيه در مناطقي که اکثريت ساکنان آن مسلمانان بودند، از قرن شانزدهم آغاز شد و تا پايان قرن نوزدهم ميلادي ادامه يافت و نتيجه آن ورود 18 ميليون مسلمان از منطقه هاي درياچه ولگا، کريمه، آسياي مرکزي و قفقاز به امپراطوري روس بود.
بر همين اساس، با رشد چشمگير جمعيت مسلمانان دولت مجبور شد براي همگرايي آنها با ساختار دولت ارتدوکس راهي بيابد و کاترين دوم يا کاترين کبير 22 سپتامبر سال 1788 ميلادي اولين طرح قانوني تنظيم کننده امور ديني مسلمانان در قلمروي امپراطوري را تهيه کرد و بر طبق آن شورايي متشکل از تاتارهاي قازان با رياست يک مفتي به منظور نظارت بر تعيين ائمه مساجد و امتحان نامزدهايي براي به عهده گرفتن پست هاي ديني در شهر اوفاي اين کشور تأسيس شد.
بررسي وضعيت مسلمين در دوران اتحاد جماهير شوروي نشان مي دهد هيچ گفتگويي ميان مذاهب و دولت نبود و حتي براي انجام مناسک ديني تشويقي صورت نمي گرفت بلکه برعکس هر کسي که به انجام مناسک خود مي پرداخت مورد تعقيب و پيگرد قرار مي گرفت.
اما اواخر قرن بيستم و اوايل قرن بيست و يکم در روسيه را مي توان دوران ديني و بيداري اسلامي ناميد.
امپراطوري روسيه در آغاز قرن بيستم نزديک به 12 هزار مسجد ساخت که در نيمه دهه هشتاد تنها 343 باب مسجد که بيشتر آن در منطقه آسياي مرکزي بود، باقي مانده بود.
با آغاز دوره پروتريکا در سال 1985 عمليات بازسازي مساجد قديمي و ساخت مساجد جديد آغاز شد و تا سال 2000 ميلادي به طور رسمي چهار هزار و 750 باب مسجد به ثبت رسيده اند ولي تعداد اين مساجد بايد بيشتر باشد زيرا تعداد مساجد در داغستان بين يک هزار و 600 تا سه هزار باب است. همچنين در قفقاز شمالي نيز در هر نقطه اي يک يا چند مسجد وجود دارد.
تاتارستان طي ده سال اخير تعداد مساجد آن از مرز هزار فراتر رفته است. در روسيه پنج باب مسجد وجود دارد و بر اساس ارزيابي کارشناسان روسي حداقل هفت هزار باب مسجد در روسيه به چشم مي خورد.
دين اسلام در اين سرزمين به همبستگي قومي ميان ملت هاي روسيه، باشقير، چچن، اينگوش، کاباردنيا، داغستان و ساير ملت ها و حفظ هويت ملي آنها کمک کرده است و امروز مسلمانان روسيه متعلق به 40 قوميت هستند و بزرگ ترين آن تاتارها با بيش از پنج ميليون جمعيت پس از روس ها جايگاه دوم اين کشور را تشکيل مي دهند.
مسلمانان سه سازمان اسلامي دارند يکي شوراي مفتيان روسيه است که مرکز آن در مسکو قرار دارد و رياست آن را مفتي راوي عين الدين به عهده دارد و بيش از يک هزار و 500 گروه مذهبي با آن ارتباط دارند. ديگري اداره ديني مرکزي مسلمانان است که مرکز آن در شهر اوفا است و رياست آن را مفتي طلعت تاج الدين بر عهده دارد و نزديک به 500 گروه مذهبي با آن مرتبط هستند و مرکز هماهنگي مسلمانان شمال قفقاز که به رياست مفتي به کاراچايو واچر کيسيا و اسماعيل برديف اداره مي شود و نزديک به 800 گروه مذهبي ارتباط دارند، سومين سازمان اسلامي روسيه است.
همچنين در روسيه سال 2005 ميلادي جنبش اجتماعي اسلامي الحق به ثبت رسيد و جنبش ميراث اسلامي نيز هم اکنون مراحل ثبت را مي گذراند. اين جنبش هاي اجتماعي به منظور رفع مشکلات موجود در امت اسلامي تأسيس شده است.
دين مبين اسلام از نظر تعداد پيروان دومين مذهب در روسيه به شمار مي آيد و در حالي که تعداد دقيقي از تعداد مسلمانان در دست نيست ولي بر اساس نظرهاي کارشناسان در اين سه دهه تعداد مسلمانان بايد به 30 تا 40 ميليون رسيده باشد و بيشتر مسلمانان روسيه اهل تسنن هستند و قفقاز شمالي شافعيان و ساير منطقه ها حنفيان زندگي مي کنند.