شیعه نیوز: تولد و ظهور حضرت حجت بن الحسن (عج) یکی از مهم‌ترین و البته پر سوال‌ترین باور‌های شیعه است. بزرگان مذهب ما در طول ۱۴۰۰ سال تلاش کرده اند به بسیاری از این شبهات پاسخ دهند. در این گزارش سعی داریم به برخی از این پرسش‌ها و پاسخ مربوطشان از زبان بزرگان دین اشاره داشته باشیم.
آیا در قرآن کریم آیه‌اى در رابطه با ظهور امام زمان (عج) وجود دارد؟
علامه طباطبایی (ره) معتقدند چندین آیه در این رابطه وجود دارد. ایشان می‌فرمایند که یکى از آیاتى که بر رجعت دلالت دارد، آیه زیر است که خداوند متعال مى‌فرماید:
"و یوم نحشر من کل امة فوجا ممن یکذب بآیاتنا فهم یوزعون. " (نمل/ ۸۳)
و روزى که در آن از هر امتى، گروهى از کسانى را که آیات ما را تکذیب مى‌کردند. محشور مى‌گردانیم، و نگاه داشته مى‌شوند تا همه به هم بپیوندند.
مقصود از این آیه شریفه، قیامت نیست، چون با کلمه من تبعیضیه مى‌فرماید: من کل امة فوجا. یعنى از هر امتى، دسته‌اى را محشور مى‌گردانیم. در حالى که قرآن کریم در رابطه با حشر روز قیامت مى‌فرماید:
و حشرنا هم فلم نغادر منهم احدا. (کهف/ ۴۷) و همه را گرد مى‌آوریم و هیچ یک را فرو گذار نمى‌کنیم.
چه کسانی در عصر غیبت امام زمان (عج) را می‌بینند؟
احمد بن حسن بن ابی‌صالح خجندی که از بزرگان بوده است، مدتی در جست‌وجوی امام زمان (عج) شهر‌ها را می‌گشت و بسیار جدی بود و اصرار داشت که به حضور آن حضرت مشرف شود. او عاقبت نامه‌ای از طریق حسین‌بن روح به این مضمون برای حضرت مهدی (عج) نوشت: دل من، شیفته جمال تو گشته و همواره در فحص و طلب تو می‌کوشم، تمنا دارم جوابی مرحمت فرمایید که قلب من ساکن شود و دستوری در این باره فرمایید.
جواب آمد: هر کس در خصوص من جست‌وجو و تجسس کند، مرا می‌طلبد و هر کس مرا بیابد، به دیگران بنماید و هر کس مرا به دیگران بنماید، مرا به کشتن دهد و هر کس مرا به کشتن دهد، مشرک شود.
این روایت نشان می‌دهد که همه آن حضرت را زیارت نمی‌کنند و شاید به صلاح ما نباشد آن حضرت را ملاقات کنیم، چه بسا دیدار حضرت مایه عجب، تکبر و خودپسندی ما شود که خود مایه هلاکت انسان است.
آیت‌آلله بهجت (ره) نیز در این باره فرموده‌اند: اگر بفرمایید چرا به آن حضرت دسترسی نداریم، جواب شما این است که چرا به انجام واجبات و ترک محرمات ملتزم نیستند؟ او به همین از ما راضی است؛ زیرا «اورع الناس من تورّع عن المحرمات»؛ پرهیزکارترین مردم کسی است که از کار‌های حرام بپرهیزد، ترک واجبات و ارتکاب محرمات، حجاب و نقاب دیدار ما از آن حضرت است.
امام زمان (عج) چه زمانی قیام می‌کنند؟
جناب عبدالعظیم حسنى (ره) روایت جالبی در رابطه با شرایط ظهور امام (عج) دارند. ایشان در روایتی می‌گویند به امام جواد گفتم: امیدوارم شما قائم اهل‌بیت محمد باشید کسى که زمین را پر از عدل و داد کند همچنان که آکنده از ظلم و جور شده باشد. فرمود: اى أبو القاسم، هیچ یک از ما نیست جز آنکه قائم به امر خداى تعالى و هادى به دین الهى است، اما قائمى که خداى تعالى به توسّط او زمین را از اهل کفر و انکار پاک کند و آن را پر از عدل و داد کند کسى است که ولادتش بر مردم پوشیده و شخصش از ایشان نهان و بردن نامش حرام است و او همنام و هم‌کنیه رسول خدا است و او کسى است که زمین برایش در پیچیده شود و هر دشوارى برایش هموار شود و از اصحابش ۳۱۳ به تعداد اصحاب بدر از دورترین نقاط زمین به گرد او فراهم آیند و این همان قول خداى تعالى است که فرمود:أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللَّهُ جَمِیعاً إِنَّ اللَّهَ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ و، چون این تعداد از اهل اخلاص به گرد او فراهم آیند خداى تعالى امرش را ظاهر سازد و، چون عقد که عبارت از ۱۰ هزار مرد باشد کامل شد به اذن خداى تعالى قیام کند و دشمنان خدا را بکشد تا خداى تعالى خشنود شود.
نباید فراموش کرد که داستان غیبت حضرت مهدی (عج) در سرداب «سامرا» و زندگی کردن آن حضرت در این مکان، دروغ و بهتانی بیش نیست و هیچ یک از بزرگان شیعه، چنین باوری ندارند.
محل غیبت امام زمان (عج) کجا است؟
خانه پدر بزرگوار آن حضرت در سامرا، دو قسمت داشت؛ یک سمت برای مردان و قسمت دیگر برای زنان، یک سرداب هم زیر اتاق‌ها قرار داشت؛ که در روز‌های گرم، اهل خانه در آن سرداب زندگی می‌کردند.
این سرداب، امروز در ضلع شمال غربی صحن‌های عسکریین علیهم‌السلام و در پانزده‌متری بقعه و حرم مطهر قرار دارد. این صحن، به طول شصت و عرض بیست متر و دارای ایوان و شبستان است. روی سرداب، مسجدی وجود دارد که به مسجد صاحب مشهور است. بر فراز سرداب، گنبدی کاشی‌کاری قرار دارد. بر مدخل ورودی سرداب، دری نصب شده که به «باب الغیبة» معروف است و پشت آن، اتاق کوچکی به طول ۲ متر و عرض ۵.۱ متر وجود دارد که به محل غیبت امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف مشهور است.
مسلمانان هم اکنون این خانه و این سرداب را محترم می‌دارند؛ زیرا امامانشان در این خانه زندگی می‌کردند، و در همین خانه، امام هادی (ع)، امام عسکری (ع) و نیز امام مهدی (عج) خداوند سبحان را عبادت می‌کردند.
اما نباید فراموش کرد که داستان غیبت حضرت مهدی (عج) در سرداب «سامرا» و زندگی کردن آن حضرت در این مکان، دروغ و بهتانی بیش نیست و هیچ یک از بزرگان شیعه، چنین باوری ندارند.
امام زمان (عج) در عصر غیبت کجا ساکن هستند؟
اما در دوره غیبت کبری چند مکان را برای امام ذکر کرده‌اند:
اولین جایی که ذکر شده شهر مدینه است.
دومین مکانی که در دوره غیبت کبری به عنوان محل زندگی حضرت نقل می‌شود، کوهی است به نام ذی‌طوی. این ناحیه در یک فرسخی مکه و در محدوده حرم است.
سومین منطقه‌ای که برای محل زندگی حضرت نقل شده رضوی است. این ذی طوی و رضوی دو مکان هستند که در دعای ندبه هم به آن اشاره شده است.
چهارمین منطقه‌ای که بیان می‌کنند، بر اساس این روایت است که امام صادق می‌فرماید برای صاحب امر شباهتی به حضرت عیسی است که این شباهت این است که دائماً در حال سفر هستند.
بر اساس این روایت حضرت در هر منطقه‌ای ورود می‌کنند و منطقه خاصی برای زندگی حضرت ذکر نشده است.
پنجمین منطقه‌ای که ذکر می‌شود، جزیره خضراء است. جزیره خضرا، منطقه‌ای در جنوب اسپانیا نزدیک تنگه جبل الطارق است که در منابع کهن از آن به «باب الأندلس» یاد شده است. جزیره خضرا به عنوان محلّ سکونت و اقامت صاحب الأمر، از دوره صفویه در ادبیات شیعیان مطرح شده است.
با وجود همه این حدس‌ها پاسخ قطعی در مورد مکان حضور امام زمان (عج) وجود ندارد. والله اعلم.
منبع: الکوثر