به گزارش «شیعه نیوز»، مسجد جامع «براثا» معرب واژه آرامی بَرَیثا به معنای «بیرونی» است. مسجد جامع براثا، مسجدی مقدس نزد شیعیان محسوب می شود. این مسجد در منطقه کَرْخ، بخش غربی بغداد در جنوب محله «باب مُحوَّل» واقع شده است.
این مسجد در اصل در روستایی با فاصله حدود ۳ کیلومتری از مرکز بغداد تاریخی واقع شده که با تأسیس و توسعه بغداد، به صورت محله در آمده است.
مسجد جامع براثا از مکان هایی مشهور برای مسلمانان به شمار می رود و علامه مجلسی در ارتباط با فضیلت این مسجد و سابقه تاریخی آن نقل می کند که در این مکان خانه حضرت مریم (ع) و زمین حضرت عیسی (ع) قرار داشت و چشمه ای که خدا برای حضرت مریم جاری ساخت در این مکان بوده و حضرت امیرمؤمنان (ع) آن را مجددا به اعجاز ظاهر ساخت.
پس از تولد حضرت عیسی (ع) در این مکان، حضرت مریم او را روی سنگی قرار داد و امام علی (ع) به اعجاز، این سنگ را آشکار کرده و در قبله مسجد قرار دادند.
در روایات دیگر آمده است که در این مکان قبر پیامبری واقع شده است و مرحوم محدث قمی می‌گوید: شاید آن پیامبر، حضرت یوشع (ع) باشد.
همچنین در روایات آمده است: این مسجد، محل اقامت حضرت علی(ع) بوده است و حضرت علی(ع) هنگام بازگشت از جنگ نهروان در این مکان نماز خوانده است.
در این مسجد، قطعه سنگی قدیمی قرار دارد که نوشته های روی آن به ما قبل تاریخ اسلام باز می گردد و نشان می دهد که این مکان پیش از این معبد بوده است.
تاریخ دقیق ساخت مسجد مشخص نیست، اما در برخی منابع آمده است که این مسجد در سال 37 هجری قمری تاسیس شده و برخی ساخت آن را به حضرت علی(ع) نسبت داده اند.
مسجد جامع براثا بارها مورد مرمت قرار گرفته است. این مسجد یک بار در سال 1070 هجری و یک بار در سال 1352 هجری مرمت شد. این مسجد دارای دو مناره است که در سال 1375 هجری بنا شده است.
در ساختمان این مسجد، گچ و آجر به کار رفته است و سقف آن از چوب ساج است.
مساحت کنونی مسجد جامع براثا پس از توسعه و بازسازی به حدود چهار هزار متر مربع رسید.
این مسجد دارای مراکز، موسسات علمی و فرهنگی است و یک کتابخانه دارد که در دهه 60 قرن گذشته تاسیس شده است و هم اکنون بیش از 21 هزار جلد کتاب در زمینه های مختلف دارد.
یکی از مهم ترین فعالیت های این مسجد، برگزاری مناسبت های دینی، جشن ولادت و مراسم عزاداری ائمه اطهار علیهم السلام است و مراسم نیمه شعبان، مراسم تاسوعا و عاشورای حسینی و مراسم احیای ماه مبارک رمضان نیز در این مسجد برگزار می شود.