به گزارش «شیعه نیوز»، دبیرکل سازمان ملل متحد در تازه‌ترین گزارش مربوط به عملکرد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، کشورهای جهان را تشویق کرد با جمهوری اسلامی ایران همکاری اقتصادی داشته باشند.
«آنتونیو گوترش» روز سه‌شنبه 10 تیر 1399 در نشست شورای امنیت که با موضوع منع اشاعه تسلیحات اتمی برگزار شد، نهمین گزارش خود را از روند اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ مربوط به توافق هسته‌ای ایران ارائه داد.
این گزارش توسط رزماری دیکارلو معاون سیاسی وی قرائت شد.
وی در این گزارش اظهار کرد: برنامه جامع اقدام مشترک که در ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵ به جمع بندی رسید، نتیجه ۱۲ سال گفت‌وگو و دیپلماسی شدید بود. این طرح متعاقبا در قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) توسط شورای امنیت تایید شد که از همه کشورهای عضو، سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی می‌خواهد برای اجرای آن حمایت کنند.
دبیرکل سازمان ملل متحد افزود: از آن زمان، جامعه بین‌المللی حمایت جدی خود را از این طرح ابراز کرده است. این برنامه اثبات اثربخشی چندجانبه‌گرایی و موفقیت در منع گسترش سلاح‌های اتمی و همچنان بهترین راه برای اطمینان از ماهیت صلح آمیز برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و تامین منافع اقتصادی ملموس برای مردم ایران است.
گوترش ادامه داد: ضروری است که این طرح برای همه شرکت‌کنندگان آن ادامه یابد و موضوعاتی که مستقیما مربوط به برنامه نیستند، بدون هیچ گونه پیشداوری در حفظ توافق و دستاوردهای آن دنبال شود.
وی اضافه کرد: من از خروج ماه مه آمریکا از این برنامه، همچنین گام‌های جمهوری اسلامی ایران از ژوئیه ۲۰۱۹ در توقف اجرای تعهدات مربوط به هسته‌ای خود تحت برجام متاسف هستم. نگران هستم که این اقدامات از سوی آمریکا و ایران اهداف مقرر شده در این برنامه و قطعنامه ۲۲۳۱ را پیش نبرد.
دبیرکل سازمان ملل متحد اظهار کرد: من از همه کشورهای عضو می‌خواهم که از الفاظ و اقدامات تحریک‌آمیزی که ممکن است تاثیر منفی بر ثبات منطقه‌ای داشته باشد، خودداری کنند.
گوترش به اقدامات منفی آمریکا علیه برجام اشاره کرد و گفت: از ماه مه ۲۰۱۸، آمریکا همه تحریم‌های ملی خود را که به موجب برجام لغو یا تعلیق شده بودند، بازگرداند و تصمیم خود را با تمدید نکردن معافیت‌ها برای تجارت نفت با جمهوری اسلامی ایران و طرح‌های هسته‌ای غیر اشاعه‌ای در چارچوب برجام، ادامه داده است.
وی تاکید کرد: این اقدامات، بر خلاف اهداف پیش‌بینی شده در برنامه و قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) ادامه دارد و همچنین ممکن است مانع از توانایی جمهوری اسلامی ایران در اجرای برخی از مفاد برنامه و قطعنامه شود.
دبیرکل سازمان ملل متحد خاطرنشان کرد: من به نگرانی‌های مطرح شده از سوی جمهوری اسلامی ایران در نامه نوزدهم اردیبهشت امسال، روسیه در نامه هفتم خردادماه و چین در نامه نوزدهم خردادماه، توجه دارم.
گوترش در ادامه این گزارش به پنج گام کاهش تعهدات ایران تحت برجام اشاره کرد و یادآور شد: از ژوئیه ۲۰۱۹، جمهوری اسلامی ایران گام‌هایی را در توقف اجرای تعهدات هسته‌ای خود تحت برجام برداشته است که البته تحت نظارت و تایید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد.
وی ادامه داد: در پنجم ژانویه ۲۰۲۰، جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که پنجمین و آخرین گام کنار گذاشتن آخرین محدودیت اعمال شده در برجام را برداشته است که به عبارتی دیگر، کنار گذاشتن محدودیت‌های تعداد سانتریفیوژها است.در ادامه این بیانیه آمده است "از این پس، برنامه هسته‌ای ایران فقط مطابق با الزامات فنی خود پیشرفت خواهد کرد"، اما "همکاری ایران با آژانس انرژی اتمی همچون گذشته ادامه خواهد یافت".
دبیرکل سازمان ملل متحد اضافه کرد: در صورت برداشته شدن تحریم‌ها و منتفع شدن ایران از مزایایی که در برجام در نظر گرفته شده است، این کشور آماده اجرای تعهدات خود است. من یادآور می‌شوم که جمهوری اسلامی ایران تاکید کرده است می‌خواهد در این برنامه بماند و همه اقدامات انجام شده از یکم ژوئیه ۲۰۱۹ برگشت‌پذیر هستند.
گوترش از جمهوری اسلامی ایران درخواست کرد تا به اجرای کامل این برنامه بازگردد و گفت: همچنین از جمهوری اسلامی ایران می‌خواهم که نگرانی‌های دیگر شرکت‌کنندگان در برنامه جامع اقدام مشترک و کشورهای عضو در رابطه با قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) را با دقت مورد توجه قرار داده و فوری رسیدگی کند.
وی یادآور شد: در ۶ ژانویه سال ۲۰۲۰ ، فرانسه ، آلمان و انگلیس به طور مشترک بیانیه‌ای صادر کردند و از جمهوری اسلامی ایران خواسته بودند تا کلیه اقدامات ناسازگار با برنامه جامع اقدام مشترک را بازگرداند. در چهاردهم ژانویه، این سه کشور اعلام کردند که موضوع را تحت عنوان مکانیسم حل اختلاف مطابق با بند ۳۶ برنامه جامع اقدام مشترک، به کمیسیون مشترک ارجاع داده‌اند.
دبیرکل سازمان ملل متحد تصریح کرد: در طول جلسه کمیسیون مشترک که در تاریخ ۲۶ فوریه در وین که برای رسیدگی به گام جمهوری اسلامی ایران نسبت به تعهدات هسته‌ای تحت برجام و نگرانی‌های دیرینه درباره تاثیر خروج آمریکا از برنامه جامع مشترک کنش و اعمال مجدد تحریم‌های ملی آن برگزار شد، همه شرکت‌کنندگان بار دیگر بر اهمیت حفظ برنامه جامع اقدام مشترک به عنوان "عنصر اصلی معماری منع گسترش سلاح‌های اتمی جهانی" تاکید کردند. من از آنها می‌خواهم که همه اختلافات را در قالب مکانیزم حل اختلاف برجام حل کنند.
گوترش به سازوکار مالی موسوم به اینستکس هم اشاره کرد و گفت: من از پیشرفت‌های مثبت سازوکار مالی اینستکس (INSTEX) که اولین روند معاملات خود را آغاز کرده است، خوشحالم. مهم است که این ابتکار عمل برای حمایت از روابط تجاری و اقتصادی با جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک فوریت ، به ویژه در جریان مشکلات اقتصادی و بهداشتی فعلی ناشی از بیماری همه گیر کووید-۱۹ ادامه یابد و به طور کامل تامین شود.
وی تاکید کرد: من همچنین بر سهم مهم سایر کشورهای عضو در حفظ این برنامه تاکید می‌کنم و همچنان به تشویق آنها برای همکاری موثر با شرکت‌کنندگان در این برنامه جهت ایجاد شرایط لازم برای بهره‌برداران اقتصادی خود در تجارت با جمهوری اسلامی ایران مطابق با قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) ادامه می‌دهم.
دبیرکل سازمان ملل متحد به نقش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در اجرای این قطعنامه اشاره کرد و گفت: آژانس نقش مهمی در حمایت از اجرای کامل برجام ایفا می‌کند. گزارش‌های تایید و نظارت بر فعالیت‌ها در جمهوری اسلامی ایران در راستای قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵)، شفافیت را فراهم می‌کند و از اقدامات مهم اعتمادسازی است.
گوترش افزود: از اول ژوئیه سال ۲۰۱۹ ، آژانس فعالیت‌های اعلام و انجام شده جمهوری اسلامی ایران را برای متوقف کردن تعهدات خود طبق این برنامه تایید کرد. آژانس در ۲ گزارش اخیر خود اعلام کرد که همچنان به بررسی عدم انحراف مواد هسته‌ای اعلام شده در تاسیسات هسته‌ای و مکان‌های خارج از اماکنی که به طور معمول از مواد هسته‌ای استفاده می‌شود، ادامه می‌دهد که توسط جمهوری اسلامی ایران طبق توافقنامه پادمان، اعلام شده است.
وی خاطرنشان کرد: آژانس همچنین گزارش داد که جمهوری اسلامی ایران تا زمان لازم الاجرا شدن آن، پروتکل الحاقی را به طور موقت اعمال می‌کند و همچنان به بررسی موارد اعلامی ایران تحت پروتکل الحاقی ادامه می‌دهد. من از کار بی‌طرفانه ، واقعی و حرفه‌ای آژانس تقدیر می‌کنم.
دبیرکل سازمان ملل متحد ادامه داد: گزارش حاضر، نهمین گزارش من درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) است که ارزیابی عملکرد قطعنامه را از جمله یافته‌ها و توصیه‌ها از زمان آخرین گزارش من در تاریخ ۱۹ آذر ۱۳۹۸ ارائه می‌دهد.
گوترش اضافه کرد: مطابق با گزارش‌های قبلی، تمرکز گزارش حاضر بر مفاد مندرج در ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) است که شامل محدودیت‌های اعمال شده در مورد انتقال هسته‌ای، انتقال موشک‌های بالستیک و انتقال مربوط به تسلیحات به یا از جمهوری اسلامی ایران و همچنین مسدود کردن دارایی و مقررات ممنوعیت مسافرتی است.
دبیرکل سازمان ملل متحد در بخش‌های دیگر این گزارش ۱۴ صفحه‌ای مواردی از ادعاهای آمریکا درباره برنامه موشکی جمهوری اسلامی ایران را مطرح کرده است و با استفاده از تصاویر مندرج در خبرگزاری‌ها و نمایشگاه‌های صنایع دفاعی نتیجه‌گیری کرده است برخی از تسلیحات به کار رفته در حملات انجام شده به تاسیسات نفتی آرامکو، منشأ ایرانی دارد.
این ادعا قویا توسط جمهوری اسلامی ایران رد شده و اساس آن را به دلیل فقدان تخصص و کارشناسی در تیم تهیه کننده این گزارش، غیرفنی و نادرست دانسته است.
* گزارش های شش ماهه دبیرکل
برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بین ایران و اعضای دائم شورای امنیت، اتحادیه اروپا وآلمان درتیرماه ۱۳۹۴با قطعنامه اجماعی شورای امنیت سازمان ملل به شماره ۲۲۳۱ به امضا رسید و موجب شد تا تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه مردم ایران لغو یا تعلیق شوند و ۶ قطعنامه پیشین شورای امنیت که از جهات مختلف، ایران را در تنگنای سخت تحریم قرار داده بود هم برداشته شدند.
به موجب سازوکار تعریف شده در این قطعنامه، دبیرکل سازمان ملل متحد موظف شد هر ۶ ماه گزارشی از نحوه اجرای این قطعنامه به شورای امنیت ارائه دهد و بر این اساس، امروز قرار است این گزارش به طور رسمی در شورا قرائت شود و سایر اعضاء نیز درباره آن تبادل نظر کنند.
در گزارش‌های پیشین تا بعد از آنکه آمریکا به طور رسمی به مشارکت خود در برجام خاتمه داد، دبیرکل به استناد به گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همواره اجرای تعهدات ایران را تایید کرده و گزارش‌هایی با لحن مثبت ارائه می داده است. هرچند که تمرکز اصلی خود را متوجه پیوست "ب" این قطعنامه به ویژه ممنوعیت‌های تسلیحاتی و مسافرتی ایران کرده بود.
قرار است در نشست امروز، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران هم به صورت مجازی مشارکت داشته باشد.
وزیر امورخارجه ایران دیشب در توئیتی ضمن اعلام سخنرانی خود در جلسه امروز شورای امنیت نوشت: آمریکا نه تنها برجام را نقض کرده بلکه دیگران را نیز به نقض آن وادار می کند.
مجید تخت‌روانچی نماینده دائم ایران در سازمان ملل نیز درباره فضای کلی نشست امروز شورای امنیت سازمان ملل گفت: فضای کلی جامعه بین‌المللی در جهت اجرای برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ است.
وی با یادآوری خروج آمریکا از برجام که رئیس جمهوری این کشور به صراحت آن را پایان مشارکت در این برنامه خواند، ادامه داد: سابقه ندارد که یک عضو دائم شورای امنیت علیه قطعنامه‌ای که خود بانی آن بوده است، اقدام کند.
واشنگتن ماه‌هاست که برای جلوگیری از پایان ممنوعیت تسلیحاتی ایران با کشورهای همفکر خود مشغول رایزنی است و کارزارهای دیپلماتیک را در پایتخت های منطقه پیگیری کرده است. اعضای باقی‌مانده برجام به ویژه روسیه و چین با قطعنامه پیشنهادی آمریکا که در تضاد کامل قطعنامه ۲۲۳۱ است، مخالفت کرده‌اند.