به گزارش «شیعه نیوز»، از جمله مواد غذایی بسیار مفید برای سلامتی بدن انسان لبنیات ها هستند که کمک فراوانی برای رشد و تامین مواد غذایی مورد نیاز ما دارند. فرآورده های مواد لبنی مثل کشک همه مانند خود شیر بسیار مفید اند. کشک یکی از فرآورده‌های شیر است که به روش سنتی از جوشاندن،تغلیظ یا خشک کردن دوغی که پس از کره گیری باقی می‌ماند یا از ماست بدون چربی تهیه می‌شود.ماده اولیه کشک عبارت است از شیر میش،بز،گاو یا مخلوطی از آنها.کشک با حجم کم خود،یک ماده غذایی معجزه آساست که در بردارنده تمامی خواص شیر و حاوی کلسیم،چربی،نمک، پروتئین و ویتامین است.
ارزش غذایی کشک:
کشک بسیار مغذی و دربردارنده کلسیم، چربی، نمک، پروتئین و نیاسین (ویتامین ب3) است. این خوراکی خوش طعم می تواند به تامین انرژی مورد نیاز بدن کمک کند، چرا که هر صد گرم کشک حدود 105 تا 120 کیلو کالری انرژی تولید می کند. مقدار مواد مغذی موجود در کشک به نحوه فرآوری و همچنین شیر یا ماده اولیه آن بستگی دارد و هر چه کشک بافت متراکم تری داشته باشد، دارای پروتئین بیشتری است. همچنین هر چه کشک دارای درصد رطوبت پایین‌تری باشد و فراوری کمتری روی آن صورت گرفته باشد، موادمغذی مخصوصا کلسیم بیشتری دارد.
فواید و خواص کشک:
لاغری:
یکی از خواص کشک، لاغری می باشد. در کشک هیچ گونه مواد قندی وجود ندارد؛ بنابراین مصرف این ماده برای رژیم لاغری مفید است. استفاده از مقداری کشک قبل از غذا، موجب کاهش اشتها می‌شود و از آنجا که محتوای مواد سفید کلسیم دار آن نیرو بخش است و هیچ گونه مواد قندی در آن نیست، از اضافه وزن و چاقی مفرط جلوگیری می‌کند. در واقع کشک با دارابودن مقدار زیادی پروتئین به افزایش سوخت و ساز بدن و کاهش احساس گرسنگی کمک می کند و از این طریق سبب کاهش وزن و تناسب اندام می شود.
زیبایی و سلامت پوست و مو:
از کشک نه فقط به صورت خوراکی بلکه به عنوان ضماد هم می توان استفاده کرد. مصرف ضماد کشک و مالش کشکاب برای درمان ریزش مو و پیشگیری از طاسی و کچلی بسیار مفید است.
ضد آفتاب طبیعی:کشک به عنوان یک ضد آفتاب طبیعی هم بکار می رود . برای این منظور آبلیمو و کشک یا زرد چوبه و کشک را با هم مخلوط کنید. برای درمان آفتاب سوختگی و بر طرف کردن لکه های قهوه ای رنگ پوست، از این ترکیب روی نقاط آسیب‌دیده بمالید و خودتان معجزه آن را ببینید.
از بین بردن تیرگی دور چشم:کشک می تواند تیرگی دور چشم را از بین ببرد.برای این کار می توانید یک پنبه آغشته به کشک را به مدت ۱۰ دقیقه زیر چشم بگذارید وتیرگی دور چشم را کاهش دهید.
جوان سازی پوست:یکی دیگر از خواص کشک برای پوست جوان سازی آن است. برای جوان سازی پوست خود می توانید از ماسک کشک استفاده کنید. برای تهیه این ماسک یک قاشق کشک، یک قاشق ویتامین ث، برگ چای سبز و کمی عسل است و به کاهش چین و چروک های پوست و جوان سازی پوست کمک می کند.
درمان عفونت پوستی:برای بهره بردن از این خاصیت کشک، کافی است یک دستمال را در کشک خیس کنید و استفاده کنید. این دستمال خیسانده شده در کشک قادر است خاصیت ضد عفونی کننده برای پوستتان داشته باشد.
نرم کننده‌ی طبیعی مو: برای داشتن موهایی درخشان و نرم، می‌توانید کشک را قبل از شامپو کردن به موهای‌تان بمالید یا می‌توانید برای حصول نتایج بهتر تخم مرغ زده شده را به آن اضافه و از آنها به عنوان ماسک مو استفاده کنید و به مدت ۴۵ دقیقه آن را روی موهای‌تان قرار دهید و سپس با آب سرد آن را شامپو کنید.
کشک به عنوان یک ضد آفتاب طبیعی هم بکار می رود . برای این منظور آبلیمو و کشک یا زرد چوبه و کشک را با هم مخلوط کنید. برای درمان آفتاب سوختگی و بر طرف کردن لکه های قهوه ای رنگ پوست، از این ترکیب روی نقاط آسیب‌دیده بمالید و خودتان معجزه آن را ببینید.
درمان شوره سر:شوره وقتی اتفاق می‌افتد که تولید سبوم (چربی) در پوست سر غیر قابل کنترل می‌شود. به همین خاطر است که جهت حل مشکل شوره باید ابتدا چربی اضافی را از بین ببرید و بعد پوست سر را کاملا تمیز کنید. به این کار ادامه دهید تا از بازگشت مجدد شوره به موهای‌تان جلوگیری شود. برای رفع شوره، می‌توانید کشک و پودر فلفل سیاه را با هم مخلوط کنید و آن را روی پوست سرتان بمالید و بگذارید مدتی بماند؛ سپس آن را کاملا بشویید. برای دستیابی به نتایج بهتر، این کار را حداقل دو بار در هفته انجام دهید.
ترمیم و پاکسازی پوست: ماسک کشک که دارای کشک، آبلیمو و عسل است، می تواند سلول‌های مرده پوست را نابود کند و پوست را پاکسازی کند. هر از چند گاهی از این ماسک برای پوست خود استفاده کنید.
درمان پوکی استخوان:
یکی دیگر از خواص کشک، درمان پوکی استخوان می باشد. کشک با کلسیم فراوانش با شیر برابری می‌کند؛ مهمترین مصرف درمانی کشک، پیشگیری از بروز یا پیشرفت بیماری پوکی استخوان است؛ میزان مناسب کلسیم، فسفر و نسبت این دو ماده مغذی در ترکیب کشک موجب پیشگیری از پوکی استخوان می‌شود.
پیشگیری از بروز فشار خون بارداری:
حفظ فشار خون طبیعی نیز یکی دیگر از خواص کشک در بارداری است. کشک حاوی پتاسیم، ماده‌ای معدنی، است که انقباضات ماهیچه‌ها را در بدن کنترل می‌کند؛ از جمله ماهیچه‌ی قلب. مصرف کافی پتاسیم به قلب کمک می‌کند بتواند خون را به طور موثر و با ریتم صحیح در بدن به گردش در آورد؛ و به این ترتیب، کشک فشار خون را در سطوح طبیعی حفظ می‌کند.
ضد عفونی کننده طبیعی دستگاه گوارش:
کشک اسید های آلی سرشاری دارد؛ از این رو می‌‌توان به عنوان یک ضد عفونی‌‌کننده برای دستگاه هاضمه و همچنین سلامت روده کوچک و بزرگ از آن استفاده کرد.
حفظ سلامت جنین:
در صورتی که از نوع کم نمک کشک استفاده شود، دارای فواید و مزایای زیادی است. برای خانم های باردار مفید است که به منظور حفظ سلامت جنین خود از کشک در حجم کم و میزان نمک کم استفاده کنند. به علاوه مصرف کشک به همراه بادمجان تا حد زیادی سبب دورماندن جنین از نقص های حین تولد می شود.
بدنسازی و تناسب اندام:
کشک علاوه بر کلسیم حاوی تمام اسید آمینه های مورد نیاز بدن است و به میزان قابل توجهی پروتئین دارد .قطعا می‌دانید که مهم ترین نقش پروتئین ها در بدن حفظ بافت ها و تولید آنها است؛ چون بدنسازان به پرورش اندام و تقویت عضلات خود علاقه دارند؛ باید بدانند که با ورزش های سنگین نیاز به پروتئین در بدن آن ها افزایش پیدا می‌کند؛ در نتیجه ورزشکاران و بدنسازان باید کشک را در وعده غذایی یا میان وعده های خود همراه آجیل و تخم مرغ میل کنند.
کاهش احساس گرسنگی:
همان طور که گفته شد، کشک به مقدار قابل توجهی کلسیم و پروتئین دارد. بنابراین بهتر است که افراد به جای مصرف خوراکی های غیرمغذی و غیر مفید از این خوراکی مفید و خوش طعم استفاده کنند. این خوراکی علاوه بر اینکه حجم کمی از معده را اشغال می کند، سبب کاهش احساس گرسنگی در افراد می شود.
ضد پیری و افزایش طول عمر:
نتایج بدست آمده از تحقیقات نشان داده است که کشک دارای مقادیر فراوان پیش ساز گلوتاتیون است. این مواد به خوبی از دستگاه گوارش جذب می شوند. خواص مهم گلوتاتیون در کنترل رادیکالهای آزاد موجب پیشگیری از سرطانها ،کند شدن روند پیری و افزایش طول عمر سلولها می شود. به بیماران سرطانی بعد از هر وعده غذا 2تا 3 قاشق کشک پاستوریزه بخورانید.
انواع مختلف کشک:
هر چند که ماست همیشه به رنگ سفید است اما انواع مختلفی کشک در رنگ های گوناگون وجود دارد.
کشک خاکستری:
این نوع کشک که بسیار مغذی و مفید است، بومی خراسان جنوبی می باشد. برای تهیه کشک خاکستری، دوغ را در ظرف های چدنی می جوشانند تا خمیری شکل شود، سپس در آفتاب قرار می دهند تا خشک شود.
کشک زرد:
این نوع کشک که به صورت پودر زرد رنگی است، بومی خراسان می باشد. کشک زرد ماده اصلی بسیاری از غذا ها نظیر کاله جوش محسوب می شود. علاوه بر این به عنوان ادویه یا نمک هم در تهیه برخی غذاها کاربرد دارد.
لور:
این نوع کشک، کشکی تازه و بی نمک می باشد که چربی کمتری در مقایسه با خامه دارد. بنابراین مصرف آن برای افرادی که دچار چربی بالا هستند و یا پرهیز غذایی دارند، مناسب است.
خشکو:
این نوع کشک، همان کشک کوبیده و الک شده می باشد که به شکل گلوله هایی به اندازه توپ پینگ پنگ درست می شود و یا به صورت رشته ای تهیه و بسته بندی می شود.
سویا کشک:
امروزه می توان به شکل صنعتی با استفاده از سویا نوعی کشک بدست آورد که به نام سویا کشک یا کشک سویا شناخته می شود. این نوع کشک خواصی مانند سویا دارد و آنچنان از خواص کشک سنتی برخوردار نیست و بیشتر برای تقویت عصلانی و کمبود پروتئین کاربرد دارد.
در صورتی که از نوع کم نمک کشک استفاده شود، دارای فواید و مزایای زیادی است. برای خانم های باردار مفید است که به منظور حفظ سلامت جنین خود از کشک در حجم کم و میزان نمک کم استفاده کنند. به علاوه مصرف کشک به همراه بادمجان تا حد زیادی سبب دورماندن جنین از نقص های حین تولد می شود.
طرز تهیه کشک:
برای تهیه کشک به مقداری ماست ترش و نمک نیاز دارید و بهتر است از ماست محلی استفاده کنید. ماست را در دمای محیط قرار دهید تا ترش شود. برای اینکه ماست زودتر ترش شود می‌توانید یک قاشق فلزی در آن بگذارید. پس از اینکه، ماست ترش شد، مقداری آب به آن اضافه کنید. ماست و آب را خوب هم بزنید تا کاملا یکدست شوند و دوغ غلیظی حاصل شود. در این مرحله باید کره‌ی دوغ را جدا کنید، برای این منظور دوغ را در ظرف استوانه‌ای درداری ریخته و به شدت تکان دهید تا چربی آن جدا شود. برای اینکه کره زودتر از دوغ جدا شود، می‌توانید به جای آب مقداری یخ به ماست اضافه کنید و سپس آن را به شدت تکان دهید تا کره آن جدا شود.
کره‌ی دوغ معمولا روی آن جمع می‌شود. شما می‌توانید با قاشق مقداری از کره را از روی دوغ بردارید و اجازه دهید مقداری از کره در دوغ باقی بماند تا کشک حاصل نرم‌تر و خوشمزه‌تر شود. دوغ را در قابلمه‌ای ریخته و روی حرارت ملایم قرار دهید.
گاهی دوغ را هم بزنید تا حرارت به طور یکنواخت در آن توزیع شود. وقتی دوغ شروع به جوشیدن کند، روی آن کف کرده و بالا می‌آید. در همین زمان بلافاصله حرارت را خاموش کنید و اجازه ندهید دوغ بجوشد.چون اگر دوغ بجوشد ممکن است کشک مرغوبی را به دست نیاید. پس از خاموش کردن حرارت، آب و املاح از هم جدا می‌شوند. اجازه دهید مواد کمی خنک شوند، سپس آن را در کیسه‌ی نخی بریزید و آویزان کنید تا آب کاملا خارج شود و مواد باقی مانده در کیسه، به شکل ماست چکیده درآیند. کشک را در کاسه‌ای ریخته و بسته به ذائقه خود مقداری نمک به آن اضافه کرده و هم بزنید.
کشک را به شکل دلخواه درآورده و در سینی بچینید. سپس در مقابل نور خورشید قرار دهید و گاهی آنها را پشت و رو کنید تا به صورت یکنواخت خشک شوند. کشک‌ها را پس از خشک شدن در ظرف دردار و در یخچال نگهداری کنید. در صورتی که نمک زیادی به کشک اضافه کنید می‌توانید آن را در خارج از یخچال نیز نگهداری کنید، ولی از آنجا که نمک روی جذب مواد مغذی و از جمله کلسیم تاثیر منفی دارد، مصرف زیاد آن برای بسیاری از گروه‌های سنی مناسب نیست و می‌تواند باعث عادت ذائقه افراد به مصرف نمک شود. برای سلامتی بیشتر کشک بهتر است نمک کمتری استفاده کرده و آن را در یخچال نگهداری کنید.
مضرات کشک:
این ماده لبنی به طور کلی، طبع سردی دارد و بهتر است در کنار غذا ها و چاشنی های گرم استفاده شود.
کشک ماده‌ی نفاخی است و افرادی که از بیماری‌های گوارشی رنج می‌برند بهتر است به صورت محدود و همراه با نعناع یا زیره مورد استفاده قرار دهند.
زیاده‌روی در مصرف کشک مضراتی هم دارد؛ یکی از عوارض و مضرات کشک سفت شدن روده است.
مصرف این ماده در کنار سایر غذا های سرد مثل بادمجان ممکن است حساسیت پوستی ایجاد کند.
خوردن کشک زیاد (پی اچ) خون را کاهش می‌دهد و تأثیر منفی روی بدن دارد؛ پس اگر فشار خون دارید؛ در مصرف این ماده بیشتر دقت کنید.
توصیه‌های بهداشتی:
با توجه به اینکه کشک سرشا از منابع پروتئین حیوانی است، بنابراین محیط مناسبی برای رشد میکروارگانیزم‌های مختلف است که اغلب سبب مسمومیت حتی مرگ می‌شود. بنابراین توجه به موارد زیر ضروری است:
از کشک‌‌های بسته بندی (پاستوریزه) شده که دارای برچسب و مجوز بهداشتی هستند، استفاده کنید.
کشک را در یخچال نگهداری کنید و از فروشندگان هم بخواهید همین کار را در مغازه‌های خود انجام دهند.
تا حد امکان از مصرف کشک مایع باز خودداری کنید و در صورت استفاده 10 تا 20 دقیقه قبل از مصرف آن را بجوشانید تا میکروارگانیزم‌های آن کم شود.
بهتر است به مقدار نمک موجود در کشک توجه کنیم. افرادی که به فشار خون بالا مبتلا هستند، کشک بی نمک استفاده کنند.
منبع : تبیان