به گزارش «شیعه نیوز»، گرمازدگی به حالتی گفته می‌شود که دمای بدن به‌مدت طولانی و به دلایل محیطی و استعداد فردی به بیش از 35 درجه افزایش یابد. وقتی انسان در گرمای محیط بیش از 40درجه سانتی‌گراد، نور شدید آفتاب یا محیط گرم قرار می‌گیرد بدن شروع به تعریق می‌کند. تعریق زیاد باعث می‌شود مقدار زیادی از پتاسیم، سدیم و املاح بدن از طریق عرق دفع شود.
در نتیجه بدن با کمبود آب مواجه می‌شود که ابتدا علائمی مانند خشکی دهان، خشکی اشک و احساس تنگی‌نفس برای فرد گرمازده به‌وجود می‌آید و کم‌کم نشانه‌ها با افزایش یافتن ضربان قلب و بی‌حالی ادامه پیدا می‌کند. در نتیجه این افراد به شدت به آب نیاز پیدا می‌کنند و به اصطلاح گرمازده می‌شوند.
علائم گرمازدگی
پوست رنگ پریده و چسبناک، دمای بالای بدن، گرفتگی عضلات، سرگیجه، ضعف و غش، ادرار زرد تیره یا نارنجی، ضعف و خستگی، کشیدگی و درد عضلات، استفراغ و تهوع، سردرد و اسهال “علائم گرمازدگی” هستند. در صورتی که فردی این نشانه ها را مشاهده کرد باید شروع به نوشیدن مایعات خنک کرده و درصورت داشتن اسهال، ضعف و بی‌حالی به پزشک مراجعه کند؛ چرا که بیشتر افراد به علت دیر مراجعه کردن به پزشک دچار عوارضی می‌شوند که مهم‌ترین آنها از بین رفتن کلیه‌هاست که در پی آن کاهش حجم ادرار ایجاد شده و در نهایت منجر به دیالیز می‌شود بنابراین درمان باید در همان دقایق اولیه انجام شود.
نکته : علائم در همه سنین یکسان است اما کودکان، سالمندان، زنان باردار و افرادی که بیماری‌های جدی دارند آسیب‌پذیرتر هستند.
راههای جلوگیری از گرمازدگی
کودکان، افراد مسن، کسانی که سابقه بیماری‌های مزمنی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی، کبدی، ریوی و کلیوی دارند بیشتر در معرض خطر هستند. افراد مسن، کودکان و کسانی که به یک بیماری مزمن دچارند از بیرون آمدن در ساعات گرم روز به طور مثال ساعت 10صبح تا 5 بعدازظهر که گرمای هوا محسوس‌تر است خودداری کنند و اگر مجبور هستند در این ساعات از خانه خارج شوند، سعی کنند در سایه راه بروند و به‌مدت طولانی در معرض آفتاب قرار نگیرند.
یا اینکه اگر افراد کارشان در محیط‌های بیرونی است باید به مقدار کافی آب با خود به همراه داشته باشند و هر از گاهی حتی اگر تشنه هم نیستند مقداری از آن بنوشند. ضمن اینکه باید از لباس‌های نخی، با رنگ‌های روشن، که از بالا رفتن گرمای درونی بدن جلوگیری می‌کند استفاده کنند. رانندگان تاکسی و افرادی که شغل‌شان به‌گونه‌ای است که مجبورند در ساعات گرم روز کار کنند حتما لباس روشن بپوشند، ازکلاه نقاب‌دار استفاده کنند و مایعات بیشتری هم بنوشند.
همچنین اگر ماه رمضان در فصل گرما بود به روزه داران توصیه می‌شود در وعده افطار کمی آبلیموی تازه را در یک لیوان آب مخلوط کنند و مقداری دانه از قبیل تخم‌شربتی، خاکشیر و مقدار اندکی شکر به آن اضافه کنند و بنوشند تا بدن به‌دلیل افزایش دما دچار کم‌آبی و گرمازدگی نشود.
همچنین به افرادی که دچار چاقی و اضافه وزن هستند توصیه می‌شود این شربت را بدون شکر استفاده کنند. مصرف آب میوه در کاهش احساس تشنگی تاثیر ندارد، میوه‌ها دارای مقدار فراوانی فیبر هستند به همین دلیل مصرف میوه به مقدار فراوان می‌تواند از احساس تشنگی در ساعات روزه‌داری بکاهد. وقتی افراد اقدام به تهیه آب‌میوه طبیعی می‌کنند فیبر موجود در میوه از بین می‌رود و افراد تنها قند موجود در آن را مصرف می‌کنند که این امر موجب چاقی و اضافه وزن در افراد می‌شود.
پیشگیری از گرمازدگی
1- برای پایین آوردن دمای بدن می‌توانید از دادن مایعات خنک (نه خیلی یخ) استفاده کنید. اگر فرد دچار گرمازدگی با علائم گیجی، هذیان یا کاهش هوشیاری بود، به سرعت او را به مراکز درمانی منتقل کنید.
2- درصورت امکان در ساعات گرم روز از منزل بیرون نروید و در مکان‌های بسته و مجهز به وسایل خنک‌کننده باشید. سعی کنید از ورزش‌کردن در هوای گرم و در حال روزه‌داری پرهیز کنید و ورزش را به بعد از افطار موکول کنید.
3- به‌دلیل از دست رفتن کلسیم، فسفر، منیزیم، سدیم و پتاسیم ممکن است گرفتگی عضلات یا اسپاسم رخ دهد. درمان اسپاسم، خوردن مایعات و غذای مناسب است. عضلات درگیر، اغلب عضلات ساق پا و عضلاتی هستند که بیش از بقیه حرکت می‌کنند.
4- هنگام روزه‌داری، نوشیدن مایعات را حدود یک ساعت بعد از افطار شروع کنید و بدون اینکه منتظر بروز احساس تشنگی باشید، به‌طور منظم مایعات مصرف کنید.
5- آب و مایعات زیاد بنوشید. البته منظور از مایعات چای پررنگ، نوشابه‌های کافئین‌دار و شربت‌ها و آبمیوه‌هایی با شکر زیاد نیست، چون این ترکیبات خودشان می‌توانند هم باعث تشنگی بیشتر و هم باعث دفع آب بدن بشوند؛ بلکه منظور خود آب ساده (به‌عنوان سالم‌ترین نوشیدنی) و ترکیباتی مثل شربت آبلیموی کم شکر (ترجیحا با لیموی تازه و عسل)، شربت سکنجبین (و یا ترکیب سکنجبین و خیار رنده‌شده)، دوغ کم‌نمک، چای خیلی کم‌رنگ و ولرم، شربت خاکشیر سرد و آبمیوه‌هایی مثل آب هندوانه (به خاطر محتوای آب زیاد و طبیعت خنک آن) است.
نکته : نوشیدن این مایعات در فاصله بین افطار و سحر برای جبران کم‌آبی ناشی از روزه‌داری در روزهای بلند تابستان بسیار مفید است.
6- اگر فردی دچار علائم گرمازدگی شد، سریعا او را به سایه و یک مکان خنک منتقل کنید و لباس‌های اضافی‌اش را بیرون بیاورید و دست و صورت و پاهایش را با آب سرد بشویید یا یک ملحفه خیس دور بدنش بپیچید. فرد را به آهستگی باد بزنید یا با فاصله در معرض باد ملایم پنکه قرار بدهید.
7- از ورزش‌کردن در ساعات گرم روز و زیر نور شدید آفتاب خودداری کنید. ورزش باید در ساعات خنک روز یا در سالن‌های سرپوشیده و خنک انجام شود.
8- افرادی که در محیط‌های گرم کار می‌کنند، بهتر است سیستم تهویه مناسبی در محل کار خود نصب کنند.
9- باید از وسایلی همچون کلاه، عینک آفتابی مناسب و دستکش برای بیرون رفتن از منزل استفاده شود، همچنین کارهای خود را باید در ساعات ابتدایی روز انجام دهید تا کمتر در معرض گرما قرار بگیرید.
نکته : گرمازدگی براحتی قابل پیشگیری است. در صورت بروز افزایش دمای شدید و درمان فوری برای جلوگیری از آسیب‌های جدی و حتی مرگ، به فوریت های پزشکی نیاز است.
عوارض گرمازدگی
کرامپهای عضلانی ناشی از گرما
خستگی مفرط ناشی از گرما
هیپوترمی در گرمازدگی
درمان گرمازدگی
جایگزینی آب و املاح
مهم‌ترین قسمت درمان جایگزینی مناسب آب و املاح است که در مراحل خفیف گرمازدگی به تنهایی می‌تواند درمان مناسبی باشد. اگر مصدوم هوشیاراست به او محلول ORS بدهید. این محلول بهترین جایگزین آب و املاح از دست رفته بدن است.
خنک کردن فرد گرمازده
بهترین راه برای خنک کردن بیمار استفاده از آب و باد است. با استفاده از پارچه‌های خیس در روی شکم، زیربغل، کشاله‌های ران، سروگردن و باد زدن بیمار اقدام به خنک کردن او کنید. البته این خنک‌کردن باید به آهستگی انجام شود و اگر بیمار در زمان خنک کردن دچار لرز شد باید خنک‌کردن را متوقف و بعد به آرامی ادامه داد.
استراحت و پناه‌دادن از گرما
ابتدا مصدوم را از برابر آفتاب و گرما خارج کنید و در یک محیط سایه و خنک درحالی که پاهایش را 20درجه بالا آورده‌اید، بخوابانید.
استراحت
بیمار را به استراحت وادارید و از ادامه حضور و فعالیت او در هوای گرم جلوگیری کنید.