به گزارش «شیعه نیوز»، دور‌همی‌های پر جنب و جوش از عناصر اصلی روابط اجتماعی در افغانستان است. از مهمانی تا مسجد. علیرغم اینکه شیوع ویروس کرونا این تجمعات را مختصر و در مواردی از هم پاشیده اما هنوز هم سرپیچی از امر حفظ فاصله اجتماعی به وضوح در سطح شهر کابل و شماری از ولایت‌های دیگر دیده می‌شود.
در پی شیوع و افزایش واقعات ابتلا به ویروس کرونا در افغانستان دولت این کشور در چندین ولایت محدودیت تردد و قرنطینه وضع کرده است. محدودیتی که پس از گذشت حدود دو ماه هنوز هم به گونه درست آن عملی نشده است.
در روزهای گذشته وزارت حج و اوقاف افغانستان نیز فتوا صادر کرد که مردم تمامی نمازها را “تا زمانی که این ویروس شایع است در خانه بخوانند.” فتوایی که شماری از مردم در عمل آن را جدی نگرفته‌اند.
رفت و آمد مردم به مساجد به ویژه در ماه رمضان در افغانستان معمولا پر رنگ بوده است. چیزی که امسال و با شناسایی رد پای کرونا اندکی رنگ باخته و برای شماری به چهار دیواری خانه‌ها محدود شده است.
“مسلمانی که از اثر ابتلا به ویروس کرونا بمیرد، شهید می‌شود “
باوجود وضع محدودیت تردد و تجمعات در روزهای گذشته ویدیوهایی از سخنرانی مجیب‌الرحمان انصاری، امام مسجد جامع گازرگاه ولایت هرات در گردهمایی هزاران نفری دست به دست می‌شود.
او در این گردهمایی با اشاره به شیوع کرونا در افغانستان می‌گوید که مسلمانان نباید از این ویروس ترسی داشته باشند زیرا “مرگ مسلمانان در اثر این بیماری شهادت و مرگ کفار هلاکت است.”
آقای انصاری با وجود حضور در جمع هزاران نفری تاکید می‌کند که براساس قوانین اسلامی افرادی که معذور هستند می‌‌توانند در خانه نماز بخوانند و در جماعت حاضر نشوند.
در هرات که کانون ویروس کرونا در افغانستان خوانده می‌شود و نخستین واقعه مثبت کرونا نیز در همین ولایت به ثبت رسید علیرغم وضع محدودیت در تردد و تجمعات هر از گاهی گردهمایی این چنینی از سوی آقای انصاری راه اندازی می‌شود.
آقای انصاری از چهره‌های مذهبی هرات است. او پیش از این نیز بارها اظهارات جنجالی داشته که واکنش‌‌های مخالف بسیاری از مردم افغانستان و فعالان مدنی را به همراه داشته است.
اظهارات و نصب تابلوهای به باور بسیاری زن ستیزانه آقای انصاری در سطح شهر هرات و ممانعت از حضور خبرنگاران زن از دیگر اقدامات واکنش برانگیز او در ماه‌های اخیر بوده است.
ایستادگی در برابر ملاها واکنش مردم را برمی‌انگیزد
مروه امینی، سخنگوی وزارت داخله در واکنش به این گردهمایی و عدم مراعات محدودیت تردد از سوی مردم به رسانه ها گفت وزارت داخله در همکاری با وزارت حج و اوقاف این مسئله را پی‌گیری می‌کند.
خانم امینی گفت شرایط کنونی غیرقابل پیشبینی بود و در قانون هم در مورد برخورد با این مورد چیزی نیامده است.
او اضافه کرد: تا افراد خودشان به این بلوغ فکری نرسند و با ما همکاری نکنند برای ما خیلی دشوار خواهد شد.
سخنگوی وزارت داخله تاکید کرد به دلیل اینکه افغانستان کشوری اسلامی و به شدت سنتی است ایستادگی در برابر رفتار این چنینی ملاها واکنش مردم را به همراه خواهد داشت.
او گفت: “به هیچ عنوان نمی‌خواهیم بالای کسانی که مردم به آن‌ها احترام می‌کنند (ملاها) که طبیعتا ما هم برای‌شان احترام داریم ایستادگی کنیم و خدای ناخواسته خلاف توقع مردم، اسلام و ملا صاحب‌ها عمل کنیم. “
سهل انگاری در این مورد نشانه کم علمی است
محمد محق، پژوهشگر دینی می‌گوید در وضعیت‌های اضطراری و پیشامد شرایطی که خارج از کنترل انسان‌ها است براساس فقه اسلامی بخش‌هایی از احکام معمول کنار گذاشته شده و احکام و قوانینی متناسب با این وضعیت سنجیده می‌شود.
آقای محق تاکید می‌کند براساس فقه نوازل در شرایط خاص مراجع تقنین باید احکامی در تناسب با اوضاع صادر کنند.
به گفته او فقه نوازل ناظر بر چنین وضعیت‌های اضطراری و اتخاد تدابیر لازم در این سری موارد است.
به گفته او براساس فقه نوازل در شرایط کنونی محدودیت‌هایی که در جوامع اسلامی در نظر گرفته شده از جمله تجمع در مساجد برای ادای نماز الزامی است.
او تاکید کرد که در نزد فقه‌های بزرگ اسلام این موضوع نهایی شده و جایی برای بحث و مناقشه نیز در این مورد وجود ندارد. آقای محق تصریح کرد که سهل انگاری شماری از ملاها در این مورد برخواسته از “کم علمی و نشانه ماجراجویی آنان تحت نام دین، شهرت طلبی و اهداف غیردینی است.”
شماری از مساجد هنوز هم شلوغ هستند
علیرغم صدور فتوا از سوی وزارت حج و اوقاف مبنی بر ادای نماز در منازل، از جنب و جوش نمازگزاران در شماری از مساجد کاسته نشده است.
نمازگزاران توجیهات مختلفی برای اصرار به ادای نماز در مسجد دارند.
با وجود شناسایی صدها مورد مثبت ویروس کرونا در افغانستان شماری از این نمازگزاران معتقدند که بیماری کووید ۱۹ دامن گیر مسلمانان نیست. برخی دیگر هم بر این باورند که توبه و عبادت سایه کرونا را از افغانستان دور خواهد ساخت.
اما به نظر می‌رسد مسئولین برخی از مساجد توصیه‌های بهداشتی را جدی گرفته‌اند.
مولوی عنایت‌الله بلیغ، عالم دین و امام مسجد پل خشتی در کابل می‌گوید در پی شیوع ویروس کرونا درب این مسجد از سوی مسئولین دولت و همکاری مسئولین این مسجد برای مدتی بسته شده است.
آقای بلیغ ضمن تاکید به مراعات توصیه‌های وزارت بهداشت می‌گوید معمولا برخی از مسافرین شبانه روزی را در این مسجد سپری می‌کردند اما پس از شیوع کرونا و خطر انتقال این بیماری درب این مسجد تنها پس از هر آذان و برای مدت نیم ساعت باز می‌شود.
او گفت: حالا هم گاهی نماز جمعه خوانده می‌شود ولی بسیار به ندرت چون قیود وضع شده و بخاطر قرنطینه کسی مسجد نمی‌آید. روز گذشته نماز جمعه هم خوانده نشد چون کسی نبود.
مولوی بلیغ گفت: فقط وقتی آذان گفته شود دروازه‌های مسجد باز می‌شود ولی همان وقت هم کسی نمی‌باشد چون مردم گشت و گذار ندارند. احیانا در همان نیم تا یک ساعت که مسجد باز است مردم بیایند جماعت مختصری تشکیل شده و در فاصله دو متر از هم نماز ادا می‌شود.
براساس اطلاعات وزارت صحت تاکنون ۱۴۶۳ نفر از مبتلایان به ویروس کرونا در ۳۲ ولایت افغانستان شناسایی و ۴۸ نفر نیز در اثر ابتلا به این ویروس جان باخته‌اند.