به گزارش «شیعه نیوز»، پیمان عشقی مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران در ویدیو کنفرانس خبری در پاسخ به این سوال که بیماران کرونا بیشتر متعلق به کدام گروه خونی هستند و بخش خصوصی هم در پلاسمادرمانی ورود میکند یا خیر، اظهار کرد: بیماران مبتلا به کرونا مانند سایر بیماران از همه گروه‌های خونی با همان روش توزیع هستند. در یک کارآزمایی بالینی و پروژه تحقیقاتی که با همکاری بین علوم پرزشکی بقیه الله و سازمان انتقال خون بود، بخش خصوصی هم برای کمک اظهار آمادگی کرد و ما هم استقبال کردیم، اما در فعالیت‌های ساختاری و سازمانی و حاکمیتی، بخش خصوصی هیچ دخالتی ندارد.
او با تاکید براینکه جمع‌آوری پلاسما به بخش خصوصی واگذار نمی‌شود، گفت: ما پلاسمای بیماران بهبود یافته را جمع می‌کنیم و این وظیفه سازمانی ما طبق اساسنامه است. متولی رسمی خون و فرآورده‌های خونی مورد نیاز مراکز درمانی تنها سازمان انتقال خون است.
ایران؛ کمبود خون و فرآورده‌های خونی در بحران کرونا ندارد
عشقی درباره کمبود خون و فرآورده‌های خونی در بحران کرونا گفت: ما کمبود‌های خیلی بیشتری را حدس می‌زدیم. بحران کووید در دنیا باعث کمبود شد، اما در ایران هیچ وقت به بحران نرسید. ذخایر خونی کشور قابل قبول است، این ذخایر با توجه به آمدن ماه مبارک رمضان و فعالیت روتین بیمارستان‌ها نیاز به ادامه همکاری و اقبال ملت ایران به سازمان اتقال خون داریم و خواهیم داشت.
مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران با بیان اینکه در بحران کرونا درخواست خون بیش از اهدای خون کاهش پیدا کرد، گفت: در ایام نوروز و بحران کرونا میزان درخواست خون نسبت به نوروز سال گذشته ۵ درصد و اهدای خون ۲۰ درصد کاهش پیدا کرد و در برخی کشورهای دنیا تا ۷۵ درصد کاهش پیدا کرد. در برخی کشور‌ها استاندارد‌های اهدای خون را پایین آوردند و حتی امنیت خون را در معرض خطر قرار دادند اما ما با همان استاندارد جلو رفتیم. ذخایر خونی کشور ما ثابت ماند به طوریکه اکنون ذخایر خونی ما به ۶ روز رسیده است.
به همه گروه‌های خونی نیاز داریم
او ادامه داد: در تمام بحران کرونا بیش از ۹۰ درصد درخواست خون برای بیماران تالاسمی، شیمی درمانی، ترومایی، تعویض خون و بیماران فوریتی بوده و نگران هستیم که اهدای خون از هفته سوم اسفند شیب افزایشی داشته، اما ممکن است دچار مشکل شویم. از هموطنان درخواست داریم که به مراکز اهدای خون مراجعه کنند. همچنین از همکارانمان می‌خواهیم که اعمال جراحی و مصرف خون در بیمارستان‌ها را هوشمندانه مدیریت کنند و ما اکنون به همه گروه‌های خونی نیاز داریم.
عشقی گفت: سازمان انتقال خون توانست، بحران کرونا را که بحران کمبود خون بود، مدیریت کند و نتیجه اعتماد مردم به سازمان انتقال خون بود. برای آنکه اهداکنندگان به ما اعتماد کنند، شرایط را به گونه‌ای فراهم کردیم که بعد از اینکه فرد برای اهدای خون از آن خانه می‌شود بداند سازمان انتقال خون بعد از خانه امن‌ترین جاست. از اهداکنندگان مستمر خون کمک گرفتیم و جداسازی فضای فیزیکی را در دستور کار قرار دادیم و ماسک و محلول ضدعفونی را برای ایمن سازی محیط و کاهش خطر برای اهداکنندگان تامین کردیم.
بهبودیافتگان کرونایی چه زمانی برای اهدای پلاسما مراجعه کنند؟
مدیرعامل سازمان انتقال خون در پاسخ به سوالی درباره فرآیند دریافت پلاسمای بهبودیافتگان کرونایی گفت: بر اساس استاندارد‌هایی که در حال حاضر در بانک خون‌های معتبر جهان در زمینه کرونا مورد وفاق همه قرار دارد، سخت‌گیرانه‌ترین استاندارد را ما انتخاب می‌کردیم، بر اساس این استاندارد اگر کسی دو هفته از بهبود علائم بالینی فرد گذشته باشد، مشروط به اینکه تست PCR یا کرونای فرد منفی شود، بعد از دو هفته می‌توانیم فرد بهبودیافته را پذیرا باشیم، اما از آنجایی که امکانات تا حدی نیست همه بتوانند از حلق و بینی تست کرونا بدهند، بنابراین استاندارد دیگری در نظر گرفتیم، کسانی که ۲۸ روز از بهبود علائم بالینی شان مثل از تب، سرفه و تنگی نفس گذشته باشد، ما آخرین روزی را که به یاد می‌آورد که کاملا حال عمومی فرد خوب شده است، ملاک قرار می دهیم چرا که بعد از ۲۸ روز بر اساس استاندارد‌های موجود نیازی به تست نیست و فرد می‌تواند اهدای خون انجام دهد، ما از بیماران می‌خواهیم خون کامل اهدا نکنند بلکه پلاسمای خون را اهدا کنند.
او ادامه داد: افتخار سازمان انتقال خون این است که ما در قبال اهدای خون مبلغی به اهداکنندگان پرداخت نمی‌کنیم و تمام اهدای خون بدون چشم داشت انجام می شود که فرهنگ غنی مردم را می‌رساند. خون رایگان در اختیار مراکز درمانی قرار می گیرد و اکنون عمده فراورده‌های خونی، خون کامل نیست، بلکه فراورده های فرآوری، جداسازی، فریز و فیلتر شده است، این فرآورده‌ها که کار اضافی بر روی آنها صورت گرفته براساس مصوبه شورای انتقال خون، تعرفه‌ای دارند که دولتی و قانونی است، این مبلغ هیچ سودآوری ندارد و فقط جبران منابع مالی مصرف شده و مدیریت مصرف خون بیمارستانی را هم میکند. هر چیز رایگانی شاید احترام نداشته باشد اما وقتی کسی مبلغی بابت چیزی پرداخت میکند، احترام آن را هم دارد.
عشقی یادآوری کرد: اسفند ۹۸ نسبت به اسفند ۹۷، ۳۵ درصد اهدای خون در ایران کاهش پیدا کرد اما لازم به ذکر است در بعضی از کشورهای مدعی دنیا، ۷۵ درصد کاهش پیدا کرد. همان بلایی که مردم در فروشگاه‌ها بر سر هم می‌آوردند در انتقال خون آوردند. در هفته هفدهم اسفند، ذخایر خون کشور به ۴ روز رسید، ۳ تا ۵ روز تحت عنوان کمبود و زیر ۳ روز تحت عنوان بحران خون نام‌گذاری می‌شود اما فعالیت‌هایی که قبل از بحران کرونا شروع کرده بودیم، ۱۷ اسفند جواب داد و شاخص‌های خون افزایش پیدا کرد و اکنون ذخیره خون کشور به ۶ روز رسیده است.
اهدای پلاسما برای بهبودیافتگان کرونایی ضرری ندارد
او در پاسخ به این سوال که آیا اهدای پلاسما بهبودیافتگان با توجه به ایمنی پایین بدن برای آنها ضرری ندارد؟ گفت: سخت‌گیرانه‌ترین استاندارد‌ها را برای اهدای پلاسما در نظر گرفتیم. بعد از ۲۸ روز فرد کرونایی با افراد دیگر تفاوتی ندارد و می‌تواند خون اهدا کند اما ما خون این فرد را هم نمی‌خواهیم، بلکه پلاسمای فرد را دریافت می‌کنیم. به طوری که با دستگاه‌های پلاسمافرزیس فقط زردابه خون را دریافت می‌کنیم و گلبول قرمز به بدن فرد بازمی‌گردد. صنعت پلاسما بدون خون‌گیری در همه جای دنیا وجود دارد و ما در این زمینه مجرب‌ترین کشور منطقه هستیم، این اقدام هیچ خطری برای بیماران کرونایی ندارد و فقط زیر نظر پزشک ۵۰۰ سی‌سی پلاسما را دریافت می‌کنیم و خون هم به بدن فرد بازمی‌گردد.
عشقی گفت: سازمان انتقال خون ایران در راستای وظایف سازمانی خود توانست، بحران کرونا را که در بسیاری از کشور‌ها به بحران کمبود خون بدل شد، مدیریت کند و این جز با اقبال و اعتماد مردم به سازمان انتقال خون امکان‌پذیر نبود، اعتماد مردم هم بر اساس فعالیت‌های سازمان انتقال خون بود.
مراکز انتقال خون امن‌ترین جا بعد از خانه‌ها
عشقی ادامه داد: در عین حال گیرندگان خون هم باور کردند، خونی که ما در اختیارشان قرار می‌دهیم، امن‌ترین خون است. بسیاری از سازمان‌های انتقال خون دنیا شرایط و استاندارد‌های اهدای خون خود را پایین آوردند تا بتوانندخون بیشتری جذب کنند، اما ما استاندارد‌های سخت‌گیرانه خودمان را کاهش ندادیم. ما حدود ۲۰ درصد اهداکنندگان را رد می‌کردیم. شرایط ما این بود، هر کسی که در یک ماه گذشته کوچکترین علامتی از آنفلوآنزا و تب داشت، از او عذرخواهی می کنیم و خون نمی‌گرفتیم و تمام تست‌های لازم برای روی خون‌های اهدایی انجام می‌شود، بنابراین خون‌هایی که در اختیار مردم قرار می‌گرفت با سخت‌گیرانه‌ترین استانداد‌های جهانی قابل تطابق بود، در عین حال با سازمان‌های مردم نهاد بیماران تماس داشتیم و به تمام سوالات آنها پاسخ دادیم.
عشقی گفت: شعار سازمان انتقال خون این بود که هر کس از خانه بیرون می‌آید، اهدای خون را فراموش نکند. باید توجه کرد که بعد از خانه‌ها، پایگاه‌های انتقال خون باید امن‌ترین جا باشند زیرا تمام امکانات بهداشتی، جداسازی فیزیکی، وسایل حفاظت شخصی در اختیار کارکنان و اهداکنندگان قرار می‌دهیم حتی ما برای اینکه دستورالعمل‌ها را اجرا کنیم، از اهداکنندگان مستمر شناخته‌شده در سراسر کشور به عنوان ناظر در پایگاه‌ها استفاده کردیم تا مشکلات را به ما اطلاع دهند و اهداکننده ناظر را طراحی کردیم و تمام گزارشات این اقدامات را به سازمان انتقال خون ارسال کردیم و قرار است، تجربیات را در اختیارشان قرار دهیم همچنین سازمان بهداشت جهانی از ما خواستند که دستورالعمل کشوری ایران را در سایت سازمان بهداشت جهانی بگذارند و ما استقبال کردیم.
نگران کمبود خون در ماه رمضان هستیم
وی با بیان اینکه شاخص‌های ما در این مدت دچار کمبود نشد، اما دچار بحران نشد، گفت: این کمبود با کمک مردم مرتفع شد. باز هم تاکید می‌کنم که ماه رمضان در پیش است و ما هر سال در ماه رمضان نگران بحث کمبود خون هستیم. به‌ویژه اینکه اکنون اعمال جراحی و فعالیت‌های روتین بیمارستان ها همزمان با ماه رمضان آغاز می‌شود، درخواست خون بالا می‌رود و ممکن است، اهدای خون کاهش یابد؛ بنابراین از تمام مردم می‌خواهم که اعتماد خود را نسبت به سازمان انتقال خون حفظ کنند.
او ادامه داد: ما سعی می‌کنیم پایگاه‌های سیاری را با کمک شهرداری‌ها و موسساتی که با ما همکاری می‌کنند، در اختیار هموطنان قرار دهیم تا بدون اینکه بخواهند به پایگاه‌های انتقال خون مراجعه کنند، از افطار تا سحر در خدمت مردم باشند. در تهران شهرداری‌ها با ما همکاری کردند و نتایج آن را خواهیم دید.
درخواست از بهبودیافتگان کرونایی برای اهدای پلاسما
عشقی با درخواست از بهبودیافتگان کرونایی برای اهدای پلاسما اظهار کرد: از بهبودیافتگان کرونا درخواست می‌کنیم که به ۱۴ مرکزی که اعلام شده مراجعه کنند و پلاسمای خون خود را به بیمارانی کرونایی که به آن نیاز دارند، اهدا کنند.
او درباره مشکل کمبود خون برای بیماران خاص به‌ویژه در ابتدای فروردین ماه گفت: ما در سازمان انتقال خون هر روز بحث خون‌رسانی به بیماران به ویژه بیماران خاص را از طریق سامانه پایش سازمان انتقال خون رصد می کنیم و همه درخواست‌ها را به صورت ۱۰۰ درصد پاسخ دادیم البته در برخی استان‌ها میزان پاسخگویی ما به نیاز خون و فرآورده های خونی ۹۸ درصد بود و اینکه چرا درخواست کمتر شده بود، مبنای علمی داشت. بیمارستان‌ها و مراکز درمانی نیاز بیماران تالاسمی را به دلیل رعایت فاصله‌گذاری فیزیکی رعایت کردند، ما پس از بررسی و رسیدگی به شکایات بیماران متوجه شدیم که بیمارستان‌ها درخواست‌های کمتری می دادند تا فضای بین بیماران را بیشتر کنند. در شرایط معمول جامعه این فاصله‌گذاری وجود نداشت، بنابراین مراکز درمانی برای حفظ فاصله‌گذاری بین بیماران مجبور شدند که فاصله زمانی برای مراجعه بیماران در نظر بگیرند، پیش از شیوع کرونا بیماران همیشه سه هفته یکبار مراجعه می‌کردند، اما در بحران کرونا هر چهار هفته یکبار باید مراجعه کنند و این احساس در بیمار ایجاد شده که خون کم است و به همین دلیل به ما می‌گویند دیرتر بیایید، در حالی که کمبود خون وجود نداشت.
عشقی افزود: این اقدام از نظر علمی اشتباه نیست، اگر این اقدام را انجام نداده بودند، بیماران به کرونا مبتلا می شدند اما اکنون آمار مبتلایان به کووید-۱۹ در بیماران تالاسمی نسبت به آمار در جمعیت عمومی کمتر است و ما هرچه خون درخواست شده، ارائه داده‌ایم.
کاهش ۳۵ درصد اهدای خون در اسفند ماه نسبت به زمان مشابه
او با بیان اینکه در اسفند سال ۹۸، نسبت به اسفند ۹۷ حدود ۳۵ درصد کاهش اهدای خون به دلیل شیوع کرونا داشتیم،گفت: باید توجه کرد که در برخی کشورهای بسیار معتبر و مدعی در دنیا اهدای خون در این مدت ۷۵ درصد کاهش پیدا کرد و در هفته سوم اسفند ماه ذخایر خونی کشور به چهار روز رسید و بر اساس شاخص‌ها سه تا پنج روز شاخص کمبود خون محسوب می شود و زیر سه روز به معنی بحران است،، اما با فعالیت‌هایی که از قبل آغاز کرده بودیم، شاخص‌ها رو به افزایش رفت. در حال حاضر ذخیره خون کشور، شش روز است. ذخیره پنج تا هفت روز قابل قبول و بالای هفت روز هم مازاد است و اکنون در وضعیت خوبی هستیم.
مدیرعامل سازمان انتقال خون گفت: در کارآزمایی بالینی که دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور و سازمان انتقال خون باهم شروع کردند، حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ واحد پلاسما اهدا شد البته عمده این پلاسما‌ها مصرف کارآزمایی نشد زیرا بیمارستان‌ها از سراسر کشور چنان به ما فشار می‌آوردند که مجبور می‌شدیم برای نجات جان بیماران پلاسما ها را در اختیار آنها قرار دهیم. هدف گذاری ما از نظر علمی برای ارائه پلاسما این است که پلاسمای بهبودیافتگان در بیماران قبل از وخامت حال مورد استفاده قرار گیرد چرا که وقتی ریه تخریب می شود و سیستم ایمنی به بدن شلاق می‌زند، تاثیر پلاسما کمتر است و نیمی از این حدود ۴۰۰ واحد پلاسما برای درمان بیماران خارج از کارآزمایی مصرف شد.
عشقی درباره تعداد بیماران کرونایی برای کارآزمایی بالینی پلاسما درمانی در پاسخ به باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: ما حداقل ۱۰۰ بیمار برای کارآزمایی بالینی نیاز داریم و علت اینکه از ۴۰۰ پلاسمای کرونایی نتوانستیم به ۱۰۰ بیمار در کارآزمایی برسیم، این بود که ما در شرایطی که پزشکان ما در فشار و بحران درمان بیماران کرونایی در حال تلاش و در جبهه جنگ بودند، درخواست کردیم که در کارآزمایی بالینی با ما همکاری کنند و متاسفانه به ۱۰۰ بیماری که تمام اطلاعات آنها دقیق ثبت شده باشد و پزشک درمانگر زیر اطلاعات بیماران را امضا کرده باشد، دست پیدا نکردیم.