پرسش
بسم الله الرّحمن الرّحیم. با سلام، معنای این حدیث که «کلٌّ مُیسَّرٌ لِما خُلِقَ له» چیست؟ آیا ضمیر «خُلِقَ» به شخص (کُلٌّ) بر میگردد یا به «ما»؟ با تشکّر
پاسخ اجمالی
در روایتی از امام موسای کاظم( علیه السلام ) شرحی بر این حدیث نبوی وجود دارد:
محمد بن ابی عمیر نقل میکند که از امام هفتم( علیه السلام ) پرسیدم: معنای این سخن پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) چیست که میفرماید: «اعملوا فکل میسر لما خلق له»؛ تلاش کنید؛ زیرا هر چیزی در ارتباط با آنچه جهت آن خلق شده، توفیق خواهد یافت؟
ایشان فرمودند خداوند عزوجل، جن و انس را برای آن آفرید تا او را پرستش کنند و آنان را نیافرید تا او را نافرمانی کنند و این همان مضمون آیه شریفهای است که بیان میدارد ما جن و انس را نیافریدیم مگر برای آن‌که عبادت کنند.[1] بر این اساس، پروردگار به هر مخلوق در همان راستا و جهتی که خلقتش برای آن طراحی شده، یاری خواهد رساند(و طبیعتاً به انسان نیز جهت عبادت کمک خواهد کرد). پس وای بر فردی که (با این موقعیت مناسب) کوری را بر هدایت ترجیح دهد.[2]
با این توضیح، به ترجمه کلمه به کلمه روایت نبوی میپردازیم:
اعملوا: تلاش کنید
فکلّ: زیرا هر مخلوقی
میسّر: مورد حمایت است
لِما: برای آن جهتی که
خُلِق: آفریده شده است(ضمیر فعل به «کلّ» بر میگردد)
له: برای آن جهت.(ضمیر به «ما» بر میگردد).
[1]. ذاریات، 56.
[2]. شیخ صدوق، التوحید، ص 356، انتشارات جامعه مدرسین، قم، 1398 ق.
T