شیعه نیوز:
پرسش
نظر شما در باره این احادیث چیست؟ از امام رضا( علیه السلام ) درباره خوشی دنیا سؤال شد، فرمود: وسعت منزل و زیادی دوستان. یا رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) در یکی از دعاهای خویش، از خداوند متعال، خانه وسیع طلب می‌‌کند: «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی ذَنْبِی وَوَسِّعْ لِی فِی دَارِی وَبَارِکْ لِی فِی رِزْقِی»؛ خدایا گناه مرا ببخش و خانه مرا وسعت بخش و روزی مرا مبارک گردان. همچنین از امام کاظم( علیه السلام ) درباره یکی از خوشی‌ها در دنیا سؤال شد، فرمود: «سَعَةٌ فِی الْمَنْزِلِ وَفَضْلٌ فِی الْخَادِمِ؛ در وسعت منزل است و خوبی خدمتکار». در حالی‌که یکی از بزرگان دین سفارش می‌کردند که این‌قدر از تجمل در زندگی مثل این خانه‌های به این بزرگی دوری کنیم.
پاسخ اجمالی
آنچه در روایات در مورد وسعت منزل و درخواست منزل وسیع از خداوند مطرح شده است، به معنای داشتن خانه‌های تجملی نیست، بلکه به معنای درخواست منزل شخصی و در حد نیاز است.
به عنوان نمونه امروزه زندگی در آپارتمان کوچک 50 متری برای خانواده‌ای ۵ یا 6 نفره دشوار است، و اگر کسی از خداوند طلب منزل ویلایی 120 یا 200 متری کند، این معنایش تمایل به تجمل‌گرایی نیست.
روایاتی که در پرسش مطرح شد، همچنین روایات مشابه، دقیقاً بیانگر درخواست مقدار عرفی مورد نیاز از پروردگار است، نه خانه‌ای بیش از حد نیاز؛ چرا که تعالیم دینی به شدت با تجمل و تجمل‌گرایی مخالف است و این به وضوح در روایات و سیره معصومان قابل مشاهده است. رسول گرامی اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) در این باره می‌فرماید:
«وَ مَنْ بَنَى بَیْتاً رِیَاءً وَ سُمْعَةً حُمِّلَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِلَى سَبْعِ أَرَضِینَ ثُمَّ یُطَوَّقُهُ نَاراً یوقد [تُوقَدُ] فِی عُنُقِهِ ثُمَّ یُرْمَى بِهِ فِی النَّارِ فَقُلْنَا یَا رَسُولَ اللَّهِ کَیْفَ یَبْنِی رِیَاءً وَ سُمْعَةً قَالَ یَبْنِی فَضْلًا عَلَى مَا یَکْفِیهِ أَوْ یَبْنِی مُبَاهَاة»؛[1] هر کس براى خودنمایى یا شهرتطلبى خانهاى براى خود بسازد، روز قیامت آن خانه را تا هفتمین طبقه زمین به دوش مىکشد، سپس به صورت حلقهاى آتشین طوق گردنش مىشود، آنگاه او را با آن حال به آتش دوزخ مىافکنند. راوى گفت: پرسیدیم: اى پیامبر خدا، چگونه براى خودنمایى یا شهرتطلبى خانه مىسازد؟ فرمود: خانهاى بسازد که بیش از اندازه حاجتش باشد، یا آن‌را براى فخر فروشى بنا کند.
آنچه در این مسئله قابل توجه است؛ این است که تعالیم دین اسلام را نباید تنها از یک زاویه و با یک آیه و روایت به قضاوت نشست، بلکه باید با توجه به آیات و روایات دیگر و بررسی مسائل پیرامونی به قضاوت پرداخت.
اگر آموزه‌های دینی می‌گوید زندگى دنیا تنها بازى و سرگرمى و تجمّل پرستى و فخرفروشى در میان شما و افزون طلبى در اموال و فرزندان است،[2] همین تعالیم می‌گوید نعمت‌های دنیا برای مؤمنان آفریده شد است.[3]
[1]. ابن بابویه، محمد بن على، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، النص، ص 281، دار الشریف الرضی للنشر، قم، چاپ دوم، 1406 ق.
[2]. حدید، 20.
[3]. اعراف، 32. «قُلْ مَنْ حَرَّمَ زینَةَ اللَّهِ الَّتی أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّیِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِیَ لِلَّذینَ آمَنُوا فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا خالِصَةً یَوْمَ الْقِیامَةِ کَذلِکَ نُفَصِّلُ الْآیاتِ لِقَوْمٍ یَعْلَمُون».
T