آیا بر اساس روایات شیعی، نماز در مسجد الحرام و مسجد النبی از ارزش والایی برخوردار است؟

شیعه نیوز:
پرسش
لطفاً روایاتی که از طریق اهل البیت در مورد فضیلت نماز در مسجد الحرام و مسجد النبی نقل شده را بیان فرمایید.
پاسخ اجمالی
دو مسجد بزرگ اسلامی؛ «مسجد الحرام» و «مسجد النبی» دارای ارزش معنوی بسیار زیادی هستند و به همین جهت فضیلت نماز خواندن در این مساجد بسیار بیشتر از مکان‌های دیگر است و روایات بسیاری بر این مطلب تأکید دارند که به ذکر چند نمونه بسنده می‌شود.
فضیلت نماز در مسجد الحرام
از امام کاظم(علیه السلام  ) در مورد مردی پرسیده شد که در مکه بوده و نماز را در منزل خود و به جماعت می‌خواند، این بهتر است یا این‌که به مسجد الحرام رفته و فرادا بخواند؟ امام(علیه السلام  ) فرمود: «به مسجد الحرام رفته و فرادا بخواند بهتر است».[1]
امام حسین(علیه السلام  ) فرمود:‌ «در این مسجد (مسجد الحرام) زیاد نماز و دعا بخوانید همانا برای هر بنده‌ای رزقی وجود دارد که به سمت او می‌رود(یعنی خود را زیاد درگیر امور مادی نکنید)».[2]
امام باقر(علیه السلام  ) فرمود: «هركس در مسجد الحرام يک نماز واجب بخواند، خداوند متعال به خاطر همان يک نماز كليّه نمازهایش را از زمانى كه نماز بر او واجب شده و بجا آورده، و نيز همه نمازهایى را كه تا زمان وفاتش خواهد خواند می‌پذيرد».[3]
امام صادق(علیه السلام  ) می‌فرماید: «نماز در مسجد الحرام معادل صد هزار رکعت نماز است».[4]
البته در خود مسجد الحرام نیز برخی مکان‌هایی وجود دارد که از سایر نقاط ارزشمندتر است و تأکید بیشتری بر آن شده است، از امام رضا(علیه السلام  ) در مورد بهترین مکان برای نماز خواندن در مسجد الحرام پرسیده شد، آن‌حضرت در پاسخ فرمود: «حطیم ما بین حجر الأسود و درب کعبه». پرسیده شد بعد از این مکان کجا بهتر است؟ امام(علیه السلام  ) فرمود: «در کنار مقام ابراهیم(علیه السلام  )». ... سپس کجا بهتر است؟ فرمود: «در حجر اسماعیل» و در ادامه فرمود: «هر کجا که به کعبه نزدیک‌تر است».[5]
فضیلت نماز در مسجد النبی
رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) در این‌باره می‌فرماید: «يک نماز در مسجد من، نزد خداوند برابر با ده هزار نماز در ساير مساجد است، مگر مسجد الحرام؛ زيرا نماز در آن برابر با صد هزار نماز است».[6]
امام صادق(علیه السلام  ) می‌فرماید: «مكّه، حرم خداوند و حرم رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) و حرم علىّ بن أبى طالب‏(علیه السلام  ) است و ثواب يک نماز كه در آن بجا آورده شود برابر است با صد هزار نماز (كه در نقاط ديگر خوانده است) و يک درهم در آنجا (كه در راه خدا داده شود) ثوابش برابر با صد هزار درهم است كه در ساير جاها صدقه دهند، و مدينه، حرم خداوند و حرم رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) و حرم على(علیه السلام  ) است، يک نماز كه در آنجا خوانده شود ثواب ده هزار نماز جاى ديگر را دارد، و يک درهم در راه خدا صرف كردن در آنجا ثوابش برابر با انفاق ده هزار درهم است كه در غير آنجا صرف شود، و كوفه حرم خداوند و حرم رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) و حرم على(علیه السلام  ) است، و يک نماز كه در آنجا بجا آورند با هزار نماز برابر است، و راجع به ثواب انفاق درهم سخنى نفرمود».[7]
شخصی از حضرت امام رضا(علیه السلام  ) از نماز در مسجد الحرام و مسجد الرّسول( صلی الله علیه و آله و سلم ) پرسید كه آيا اين دو برابرند در ثواب؟ امام(علیه السلام  ) فرمود: «آرى و نماز بين آن دو مسجد ثواب هزار نماز در مكان‌هاى ديگر را دارد». [8]
در پایان، ذکر این نکته لازم است که؛ روایاتی این‌چنینی که در موضوع مورد بحث و موضوعات دیگر وجود دارد را می‌توان هم بر معنای ظاهری آنها حمل کرد؛ برای نمونه، نماز در مسجد الحرام به اندازه صد هزار نماز ثواب دارد و در عین حال می‌توان این روایات را در مقام بیان اصل ارزش و اهمیت موضوع دانست؛ به بیان دیگر، تعداد ثوابی که در این روایات ذکر شده تنها برای بیان اهمیت نماز در این مکان است و از باب مثال تعدادی را بیان کرده و شاید اهمیت اینها بسیار بیشتر باشد و این مقدار تنها در مقام بیان اهمیت موضوع است و این احتمال نیز وجود دارد که تفاوت در مقدار پاداش­های اعلام شده از جهت نوع ارتباطی با خداست که در افراد مختلف، متفاوت است.
[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 4، ص 527، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق؛ مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق و مصحح: رسولی، سید هاشم، ‌ج 18، ص 224، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ دوم، 1404ق.
[2]. الكافی، ج ‏4، ص 526؛ فیض کاشانی، محمد محسن، الوافی، محقق و مصحح: حسینی اصفهانی‌، ضیاء الدین، ج 12، ص 47، کتابخانه امام امیر المؤمنین علی(علیه السلام  )، اصفهان، چاپ اول، 1406ق.
[3]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، ج 1، ص 228، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ دوم، 1413ق.
[4]. الكافی، ج 4، ص 526.
[5]. الكافی، ج ‏4، ص 525؛ شیخ حر عاملی، هدایة الأمة إلی أحکام الأئمة(علیه السلام  )، ج 2، ص 200، آستانة الرضویة المقدسة، مجمع البحوث الإسلامیة، مشهد، چاپ اول، 1414ق.
[6]. شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 30، دار الشریف الرضی للنشر، قم، چاپ دوم، 1406ق؛ شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 5، ص 271، مؤسسه آل البیت(علیه السلام  )، قم، چاپ اول، 1409ق.
[7]. اصفهانی (مجلسی اول)، محمد تقی، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح: موسوی کرمانی، سید حسین، اشتهاردی، علی‌پناه، طباطبائی، سید فضل الله، ج 2، ص 88، ‌مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانپور، قم، چاپ دوم، 1406ق؛ فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، ج 2، ص 410، انتشارات رضی، قم، چاپ اول، 1375ش.
[8]. شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، محقق و مصحح: موسوی خرسان، حسن، ج 3، ص 250، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق؛ مجلسی، محمد باقر، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، محقق و مصحح: رجائی‌، سید مهدی، ج 5، ص 471، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، قم، چاپ اول، 1406ق.

T