تفکر فرانسوی ها درباره پیامبر(صلي الله عليه و آله)

SHIA-NEWS شيعه نيوز:

به گزارش «شيعه نيوز» به نقل از فردا، محمدحسین نعیمی در خبرآنلاین در یادداشتی به مناسبت عیدمبعث نگاهی به کتاب شناسی پیامبر خاتم در فرانسه پرداخته است:

ظاهرا نخستین نویسنده فرانسوی که در باره پیامبر مطلبی نوشته "پی یر بایل" (Pierre Bayle) است که در 1696م در کتاب فرهنگ تاریخی و انتقادی خود مقاله مفصلی در باره پیامبر نوشته و عقاید مسیحیان آن زمان را که آمیخته با دروغ و کینه بود، بیان نموده است.

در واقع از دیرباز تا آن زمان محمد ر(صلي الله عليه و آله) را دشمن عیسی (عليه السلام) می دانستند و بر ضد دیانت اسلام تبلیغ می کردند تا بدانجا که نویسنده ای به نام پریدو (Prideaux) در سال 1699م کتابی به نام زندگی محمد دروغزن منتشر کرد و در سال 1748م ژان گانیه (Jean Gagnier) کتاب محمد بر اساس قرآن، سنت و آرای مولفان عرب را چاپ کرد.

در این کتاب شایستگی های پیامبرمورد تایید قرار گرفته و اصول دین اسلام و مخصوصا احکام آن در باره طهارت و بهداشت که در آن زمان در اروپا ناشناخته بود، به دقت بررسی شده است. پس از آن یک فرانسوی دیگر به نام ام تورپن ( M.Turpin) در سال 1773م کتابی در سه جلد نوشت که تاریخ زندگی محمد، قانونگذار جزیره العرب نام دارد و تحقیقی مبسوط در زندگی پیامبر است. نویسنده این کتاب ظهور اسلام را در عربستان نتیجه ضعیف شدن مسیحیت در آن سرزمین دانسته است.

ولتر نویسنده معروف هم که در آغاز عمر، پیامبر را تخطئه کرده بود، سر انجام به حقیقت آیین اسلام آشنایی یافت و نوشت: "قرآن، به صورت مجموعه قوانین قضایی و حقوقی همه ملت های مسلمان در آمده است و همه مفسران آن متفق القولند که پیام آن به این صورت خلاصه می شود: به کسی که شما را می تاراند نزدیک شوید، به کسی که از شما دریغ می کند انفاق کنید، بر کسی که شما را می آزارد ببخشایید، به همگان نیکی کنید."

به این ترتیب در قرن هیجدهم توجه کمابیش عینی و واقع بینانه به پیامبر آغاز می شود و در قرن نوزدهم صورت نسبتا جدی می یابد. در کتاب سه جلدی کوسن دو پرسوال ( Caussin de Perceval) در سال 1847م با عنوان تاریخ اعراب از پیش از اسلام تا صدر اسلام جای عمده ای به تحقیق در باره زندگی حضرت محمد (ص) داده شده است. این کتاب که مرجع به شمار می رود شاید نخستین اثر در زبان فرانسوی است که اطلاعات خود را مستقیما از منابع عربی گرفته است.

توجه به زندگی و آیین پیامبر منحصر به فرد یا گروه خاصی نبوده است. به عبارت دیگر فقط محققان و نویسندگان بدان توجه نداشتند بلکه شاعران هم از آن الهام می گرفتند چنانکه لامارتین در یکی از کتاب هایش در سال 1854م فصلی به زندگی پیامبر اختصاص داده است. ویکتور هوگو نیز جند بیت با عنوان سال نهم هجرت در ستایش پیامبر سروده است و این امر جزئی از گرایش فکری و معنوی قرن نوزدهم اروپا بوده است. و سرانجام بارتلمی سنت ایلر ( ST.Hilaire) سیاستمدار و مترجم آثار ارسطو در نیمه قرن نوزدهم نوشت: " محمد، هوشمند ترین، مذهبی ترین و مهربان ترین عرب زمان خود بود.

او امپراتوری خود را مدیون برتری معنوی خویش است. دینی که او تبلیغ کرد نعمت بزرگی برای مردم بود." در سال 1874م یک فرانسوی به نام هانری دولاپورت ( Henri de Laporte ) که کنسول فرانسه در مشرق زمین بوده است کتابی به نام زندگانی محمد بر اساس قرآن و آرای مورخان عرب نوشت. اما به نظر نمی رسد که این نویسنده واقعا از منابع عربی استفاده کرده باشد زیرا که محتوای کتاب بسیار عامیانه است. در اواخر قرن نوزدهم اندیشه های سوسیالیستی رواج می یابند و طبعا بر نویسندگان شرح احوال پیامبر نیز این دیدگاه اثر می گذارد چنانکه شخصی به نام اوبر گریم (Huber Grimme) در 1892 تا 1895م کتابی در دوجلد با عنوان "محمد" منتشر کرد که در آن با آگاهی و دقت تمام یک تفسیر سوسیالیستی از زندگی و کارهای پیامبر ارائه داده است.

حقیقت این است که در اروپا تا پایان قرن نوزدهم هیچ کوشش علمی جدی برای شناخت سرچشمه ها ی حقایق اسلام انجام نگرفت و حتی با هر کوششی در این زمینه مخالفت می شد. اما تحولات علمی و اجتماعی سر انجام سبب دگرگونی در این نگرش شد و تحقیق جدی علمی در باره اسلام و زندگانی پیامبردر قرن بیستم صورت تازه ای یافت و دانشمندان کوشیدند تا به کمک روش های علمی برای ظهور و بعثت پیامبر توضیح و تبیین تاریخی ، روانشناختی و آیینی بیابند.

کتاب "ریمون لوروژ" (RAYMON LEROUGE ) با عنوان "زندگی محمد" در سال 1939م نمونه ای از این حرکت تازه است. کتاب دیگری که در سال 1947 نوشته و منتشر گردید، زندگی محمد پیامبر خدا نام دارد که اثر "اوژن دینه و حاج سلیمان بن ابراهیم" Dinet et Sliman ben Ibrahim است و از کتب مورد اعتماد برای مطالعه سیره پیامبر به زبان فرانسوی است. نویسندگان این کتاب ابتدا به توصیف جغرافیایی جزیره العرب پرداخته و بعد مشخصات بومی مردم آنجا را توصیف کرده اند. آنگاه به خانواده قریش، وضع شهر مکه، ساختمان کعبه، آغاز وحی و بعثت و توطئه های قریش پرداخته اند. این کتاب بر اساس منابع معتبر و کهن و نو عربی تالیف شده است.

کتاب زندگانی محمد و سنت اسلامی اثر "امیل درمنگن" (DERMENGHEM EMILE) نیز به همین شیوه است. نویسنده در مقدمه کتاب می گوید: "تا به امروز هیچ کس نسبت به وجود پیامبر تردید نکرده است و من بر آن هستم تا گزارشی زنده و واقعی از احوال او به دست دهم. این گزارش مبتنی بر منابع اولیه عربی و آثاری است که اخیرا در این زمینه صورت گرفته است."

نویسنده منابع اولیه عربی را قرآن، سنت و سیرت دانسته و برای دست یابی به سنت و سیرت به احادیث روی آورده است. نویسنده کوشیده است تا در تحقیق خود حد وسط را رعایت کند نه همچون اوژه دینه جانبدارانه و احساساتی و نه همچون برخی از کشیشان و مستشرقان همه جیز را انکار کند. کتاب او با آغاز زندگی پیامبر شروع می شود و با شرح احوال مسلمانان، داستان عام الفیل، زندگی خدیجه، بعثت، فشارهای مخالفان، گرویدن حمزه و عمر به اسلام، روابط با مسیحیان، هجرت، وضع مدینه، جنگ های بدر و یهود و احد ادامه می یابد و با حجه الوداع به پایان می رسد.

کتاب دیگر با عنوان "محمد " انتشار در 1973 اثر" اومبرتو ریزیتانو" (UMBERTO RIZZITANO) است. نویسنده بر آن است تا در این کتاب سیمای یک قدیس را تصویر و توصیف کند ، اماخود اعتراف می کند که این کار بسی حساس و دشوار است به ویژه با بحث در باره آیینی سرو کار دارد که آیین وحدت است و نیاز به اگاهی های خداشناسانه عمیق دارد. او در عین حال می کوشد تا از رهگذر شرح زندگانی پیامبر، اثری را که ماموریت الهی او در تحول انسان داشته است، نشان دهد.

کتاب نثری روان دارد و برای خواننده متوسط نوشته شده است. اما تحقیق عالمانه و نیز معتقدانه ای که در باره زندگی پیامبر صورت گرفته، اثری است از "روژه آرنالدز" Roger Arnaldez به نام "محمد" که در 1975 منتشر شده است. این اثر پژوهشی عینی است مبتنی بر این اعتقاد که پیامبر صادق و امین بوده است. در این کتاب معنویت اسلام مورد تاکید قرار گرفته است. تعداد قابل ملاحظه ای حدیث نبوی، که به صورت موضوعی تبویب شده است، کتاب را تکمیل می کند.

از این عالمانه تر، کتابی است که یک کشیش مسیحی به نام "ادمون رباط" RABBATH Edmond در سال 1981م در بیروت به مناسبت حلول سال 1400 هجری قمری و آغاز قرن پانزده هجری منتشر کرده است . کتاب به زبان فرانسوی است اما یک عنوان عربی به نام " محمد نبی عربی و موسس دوله" هم دارد. این کتاب در واقع حاصل جمع همه نوشته هایی است که به زبان های اروپایی در باره پیامبر وجود دارد.

یادآور می شوم کوچک ترین کتاب در باره پیامبر کتابی است با عنوان " محمد" اثر "پل لواوژور" Lehugeur Paul که در سال 1884م چاپ شده است. این کتاب 7 سانتیمتر عرض و 12 سانتیمتر طول دارد و دارای 36 صفحه است. نیمی از آن حاوی اطلاعات جغرافیایی و قومی و نیم دیگر در باره زندگانی، بعثت، هجرت، غزوات و رحلت پیامبر است.