SHIA-NEWS شيعه نيوز:
به گزارش «شيعه نيوز»، شكل‌گيري
جنبش اصلاح طلب در عربستان طي دو دهه هشتاد و نود قرن گذشته را بايد از
جمله رخ‌دادهاي مهم براي شيعيان ساكن شرق عربستان سعودي تلقي كرد، چرا كه
اين جنبش به نوعي معروف‌ترين و قوي‌ترين جنبش سياسي بود كه در سراسر منطقه
خليج فارس پاي به عرصه وجود گذاشت و از اين حيث بدست آوردن شناخت لازم از
آن در تحليل و بررسي اوضاع حاكم بر عربستان و شرايط منطقه كمك بسياري
مي‌كند.
"سلمان محمد العيد " نويسنده و روزنامه‌نگار معارض سعودي طي
مقاله‌اي به بررسي روند شكل‌گيري اين جنبش ، فعاليت و تغيير و تحولاتي كه
بر آن رفته مي‌پردازد، با توجه به طولاني بودن بحث اين مطلب در چند بخش
ارائه مي‌شود و بخش اول به بررسي جنبش اصلاح طلب عربستان طي دو دهه 70 و
80 قرن گذشته مي‌پردازد.
محمد العيد با اشاره به اينكه نزاع با طرف ديگر يا رقابت با هدف غلبه
بر آن همواره تفسيري است كه براي شكل‌گيري جريان اسلام سياسي در ميان
شيعيان عربستان ارائه شده، مي‌نويسد: اين جريان در حقيقت در ابتدا به صورت
يك جريان روشنگري پاي به عرصه وجود گذاشت و سپس آنچنان با قدرت شكل گرفت
كه تا به نوك پيكان برخورد با خاندان حاكم و منادي تغيير و تحول ريشه‌اي
در نظام سياسي و اجتماعي عربستان تبديل شود.
* جريان اصلاح طلب و مخالفت با جريان مذهبي سنتي
از همان ابتدا يعني اواسط دهه هفتاد جريان اصلاح طلب عربستان اگرچه
خود را به عنوان يك سازمان سياسي - مذهبي علني و شناخته شده مطرح نكرد،
اما بناي مخالفت با جريان مذهبي سنتي را پايه‌گذاري كرد كه گروهي از
روحانيون و مردان ديني منطقه آن رهبري آن را بدست داشتند، به همين دليل
جريان اصلا‌ح‌گرا به رهبري روحانيون جوان و روشنفكر اعلام كرد، به
مقوله‌هايي غير از مقولات سنتي از جمله اداي مراسم ديني ، عبادي و مقولاتي
چون احكام شرع و ارث و ميراث مي‌پردازد و بدين وسيله تاكيد كرد كه طرح‌هاي
اجتماعي و فرهنگي جديدي براي جامعه‌اي دارد كه تغيير آن بسيار مشكل
مي‌نمود.
* تلاش جهت ايجاد روشنگري در جامعه سعودي
با اين حال و با وجودي كه بسياري از روحانيون سنتي اين جريان را رد
كرده و آشكارا مخالفت خود را با فعاليت آن و عضويت در آن اعلام كردند، اما
نگاهي به روند فعاليت اين جريان در طول اين چند دهه ثابت مي‌كند، اين
جريان تاحدود زيادي موفق بوده و توانسته موجب روشنگري‌هايي در جامعه سعودي
شود.
* پيروزي انقلاب اسلامي در ايران و دميدن جاني دوباره در كالبد جنبش
پيروزي انقلاب اسلامي در ايران و ارائه تعريف جديد از اسلام كه پا را
از حوزه سنتي خود فراتر مي‌نهاد و وارد عرصه سياست مي‌شد، اثر خود را در
بر جريان اصلاح طلب عربستان هم گذاشت و در اولين بازتاب موجب گرديد،
ده‌ها شهروند شيعي عربستاني با برگزاري تظاهراتي خواستار اسلام سياسي غير
سنتي از حاكمان خود شوند و اين در واقع تحولي بزرگ در جريان اصلاح طلب
بشمار مي‌آمد، از اين جهت كه نزاع ميان اصلاح طلبان با روحانيون سنتي را
به نزاع ميان اصلاح طلبان با قدرت سياسي تبديل مي‌كرد و در اين ميان
انقلاب اسلامي در ايران تاثيري انكار ناپذير بر اين تغيير و تحول داشت.
* انقلاب اسلامي عامل آشنايي بيش از پيش رهبران اصلاح طلب با اسلام سياسي
در واقع انقلاب اسلامي در ايران عاملي شد تا رهبران اين جنبش تلاش
نمايند بيش از پيش با اسلام سياسي آشنا شوند و خود را به عنوان يك جنبش
سياسي در عربستان مطرح كنند كه خواهان تغيير رژيم و قدرت حاكمه هستند، به
همين منظور نام "سازمان انقلاب اسلامي در جزيره العرب " را برخود نهاد و
اقدام به انتشار مجلات و منشوراتي كرد كه در آن عنوان شده بود، راه حل
تمام مشكلات و بحران‌هاي سياسي ، اجتماعي و فرهنگي در رهايي از رژيم حاكم
نهفته است.
* گسترش فعاليت‌ها و حفظ موجوديت
سازمان انقلاب اسلامي در جزيره العرب به اين حد اكتفا نكرد، بلكه با
گسيل كردن مخفيانه مبلغان و فعالان خود به سراسر منطقه شرق عربستان (يعني
قطيف و احساء) تلاش كرد، ضمن اطلاع رساني بر جمع ياران و اعضاي سازمان
بيفزايد.
با وجودي‌كه خاندان حاكم تلاش بسيار كرد تا به اوضاع جديد سرو ساماني
بدهد و سازمان انقلاب اسلامي در جزيره العرب را سركوب كند، با اين حال اين
سازمان نه تنها در معرض خطر زوال و فروپاشي قرار نگرفت بلكه در دهه هشتاد
با قدرت بيشتر به فعاليت خود در عرصه سياسي ادامه داد.
* هماهنگي با تغيير و تحولات روز مهمترين عامل بقاي جنبش
شايد بتوان از جمله دلايل تاثيرگذار بر ادامه روند فعاليت و شكوفايي
جريان اصلاح طلب در عربستان را در به روز بودن آن ملاحظه كرد، به اين معني
كه رهبران سازمان با توجه به شرايط روز اطلاعيه‌ها ، دعوت‌ها، منشورات و
اطلاع‌رساني‌ها خود را تغيير مي‌دادند و با توجه به شرايط حاكم پيش
مي‌رفتند و همچنان بر تغيير نظام سياسي تاكيد داشتند و همين عاملي شد تا
هر روز بيش از پيش بر جايگاه مردمي آنها افزوده شود، به همين دليل هرگاه
رهبراني از سازمان بازداشت يا دستگير مي‌شدند، به سرعت رهبراني جوان جاي
آنها را مي‌گرفتند و حملات تبليغي سازمان بر اساس سياست‌هاي جديد
پايه‌ريزي مي‌شد تا مردم را بيش از پيش به استقامت و پايداري و مبارزه
دعوت مي‌كند.
* تشديد فشار بر سازمان از جذب جريان اسلامگر‌اي سنتي
فشارهاي اعمال شده از سوي نظام حاكم بر سازمان انقلاب اسلامي در جزيره
العرب به دستگيري فعالان و رهبران اين سازمان خلاصه نمي‌شد، بلكه در دهه
هشتاد و با افزايش نفوذ اين جريان در ميان شيعيان و شرق عربستان آل سعود
در ترفندي جديد با جذب جريان اسلامگر‌اي سنتي ضمن اين كه از اين جريان
خواست وفاداري خود به حكومت را اعلام كند، از جريان اصلاح طلب اعلام
برائت و اقدامات و فعاليت‌هاي آنها را تحريم كند.
* ادامه روند تشديد فشار با اتخاذ سياست مشت آهنين سعودي
بازداشت 300 فعال سازمان و استفاده از مشت آهنين و فشار بيش از حدي كه
در زندان‌ها بر اعضاي بازداشت شده وارد مي‌آمد عاملي شد تا برخي از رهبران
سازمان انقلاب اسلامي در جزيره العرب منادي مبارزه مسالمت‌آميز شوند تا
بدان وسيله ضمن كاستن از فشار وارده بر سازمان از راه‌هاي سياسي
خواسته‌هاي خود را دنبال كنند.
بر اين اساس مي‌توان گفت جريان اصلاح طلب شيعي در عربستان كه خود را
با نام سازمان انقلاب اسلامي در جزيره العرب معرفي كرد، با تغيير و تحول
در عرصه سياسي و منطقه‌اي تغيير و تحول يافت و همين درك بالا از شرايط
موجود باعث شد تا ضمن اين كه به عنوان يك جريان موفق در عرصه سياسي
عربستان سعودي مطرح شود، با وجود تمام فشار و سركوب‌ها همچنان به حيات
خود ادامه دهد.
منبع : فارس به نقل از پايگاه اطلاع رساني "مسار الاخبر