به گزارش «شیعه نیوز»، سفر به عتبات پس از اربعین حسینی با توجه به شرایط عراق متوقف شد، اما بدون وقفه، سفرهای هوایی به عتبات از سر گرفته شد و در روزهای گذشته با موافقت شورای عالی امنیت ملی و نزدیک شدن به ایام نوروز و برنامه‌ریزی به منظور اعزام عاشقان حسینی در ماه‌های رجب و شعبان، سفرهای زمینی به عتبات نیز برقرار شد.
بر همین اساس سازمان حج و زیارت و شرکت شمسا به عنوان متولی اصلی اعزام زائران عتبات، برنامه‌ریزی برای سفر نوروزی به عتبات را آغاز کرده است و بیش از ۳۰ هزار زائر برای حضور در شهرهای مقدس عراق هم‌زمان با ایام نوروز پیش ثبت‌نام کرده‌اند.
در همین باره با «مصطفی قاسمی» مدیر عامل شرکت شمسا به گفت‌وگو نشستیم که مشروح آن را می‌خوانید:
اعزام بیش ۲ هزار زائر پس از اربعین به صورت هوایی/ اعزام‌های زمینی برقرار شد
تا قبل از اربعین حسینی حدود ۲۵۰ هزار نفر به عتبات مشرف شده بودند. بعد از اربعین با توجه به شرایط عراق تاکنون چند زائر ایرانی به عتبات اعزام شده است؟
بعد از ایام اربعین حسینی بیش از ۲ هزار نفر به عتبات مشرف شدند که البته این سفرها هوایی صورت گرفت و با توجه به برخی محدودیت‌های موجود، امکان تشرف زائران به صورت زمینی وجود نداشت؛ اما از یک‌شنبه ۲۷ بهمن‌ماه با موافقت شورای عالی امنیت ملی سفرهای زمینی به عتبات نیز از سر گرفته شد و زائران می‌توانند با کاروان‌های حج و زیارت به عتبات سفر کنند.
جای ایرانیان در عتبات خالی است/ مردم اطلاعی از شرایط و جغرافیای درگیری‌های عراق ندارند
به شرایط عراق اشاره کردید. اکنون وضعیت امنیتی را برای زائران در عراق چگونه ارزیابی می‌کنید؟
شرایطی که در عراق حاکم است، بیشتر عملیات روانی است تا واقعیت. به همین دلیل هم مردم اطلاعی از شرایط و جغرافیای تجمعات اعتراضی عراق ندارند. اکنون به تناسب اوایل، این درگیری‌ها فروکش کرده و شرایط برای زیارت راحتتر شده است. از کشورهای دیگر مثل افغانستان، پاکستان و هند به زیارت عتبات مشرف می‌شوند و در این روزها جای ایرانیان بسیار خالی است. متأسفانه شبکه‌های تلویزیونی و سایر رسانه‌ها هم چندان به وجود امنیت برای زائران در عراق نمی‌پردازند. در حالی که اکنون سفر به عتبات به خوبی در حال انجام است و زائران بدون مشکل به زیارت مشرف می‌شوند.
توضیحات مدیرعامل شرکت شمسا درباره مسیرهای زمینی زائران عتبات
نکته مهمی که در این باره باید متذکر شوم، این است که مردمی که به بیش از ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار ایرانی در ایام اربعین خدمت کردند، تغییری نداشته‌اند و همچنان برای زائر حسینی احترام قائل هستند. درست است که شرایط سیاسی عراق باعث شده که موضوعات سیاسی تغییراتی داشته باشد و دشمن در حال تفرقه افکنی است، اما مردم عراق هنوز هم نه تنها به زائران امام حسین (ع) بلکه به ایرانیان ارادت دارند و علاقه‌مند به میزبانی از آن‌ها هستند؛ تا جایی که حتی در ماه‌های اخیر با توجه به شرایطی که ایجاد شده بود و محدودیت‌های ما برای اعزام زائران به عتبات، درخواست عراقی‌ها برای اعزام زائران ایرانی بیشتر شده است.
تردد زائران ایرانی در مسیر معترضان نیست
در زمانی که اختلافات در عراق خودنمایی کرد، مردم برای برقراری عدالت قیام کردند که در این تجمعات حتی نیروهای حشدالشعبی هم وارد جمعیت شدند، چرا که قرار بود این جمعیت برای اصلاح به میدان بیایند تا فاسدان را کنار بگذارند. اما رفته رفته این شعار با هدایت نیروهای غیرعراقی و افراد فتنه‌گر، به طرفی دیگر کشیده و درخواست‌ها به تغییر نظام عراق و استقرار حکومت آمریکایی‌ها تبدیل شد. نکته مهم در این زمینه برای زائران ایرانی، عدم تردد در مسیر معترضان است. به طوری که معترضان عراقی در کربلا فقط در یک میدان آن هم تربیه (آموزش و پرورش)، در نجف اشرف هم در میدان صدرین و ثورةالعشرین هستند که اصلا زائران ایرانی از آنجا عبور نمی‌کنند و در مسیر زائران مشکلی وجود ندارد. در کاظمین و سامرا هم همینطور.
علاوه بر این، زمانی که کاروان‌های ایرانی از شهری به شهر دیگر حرکت می‌کنند، بعد از نماز صبح است که بیشتر مردم در حال استراحت هستند؛ لذا زمان مدیریت می‌شود و بدون حساب و کتاب نیست. در اعزام زائران به عتبات همه جوانب با برنامه‌ریزی صورت می‌گیرد، بنابراین اگر برای مردم تبیین کنیم که زائران در امنیت هستند و در مرزهای شهید سپهبد قاسم سلیمانی (مهران)، چذابه، خسروی و شلمچه مشکلی وجود ندارد، شاید با خیال راحتتر به سفر عتبات مشرف شوند.
با این حال اکنون به لطف خدا و تلاش‌هایی که از سوی رئیس سازمان حج و زیارت، معاون عتبات و اداره کل برنامه‌ریزی شد و همینطور توضیحاتی که در جلسه شورای عالی امنیت ملی ارائه داده شد، توانستیم مسؤولان را با شرایط فعلی عراق آشنا کنیم و در نتیجه با موافقت شورای عالی امنیت ملی، راه زمینی از مرز شهید سپهبد قاسم سلیمانی (مهران) باز شد. ما نیز از زمانی که دوستان این مسیر را باز کردند، برنامه‌ریزی‌ها را آغاز کردیم و نتیجه آن آغاز اعزام‌های زمینی به عتبات شد.
۱۵ کاروان به عتبات اعزام می‌شود
اعزام زائران به صورت زمینی پس از ۴ ماه وقفه ممکن است مشکلاتی به همراه داشته باشد. روند اعزام را چگونه مدیریت می‌کنید؟
برای مرحله اول پس از آغاز سفرهای زمینی به عتبات در کنار سفرهای هوایی، در مجموع ۱۵ کاروان پیش‌بینی کردیم که ۱۰ کاروان به صورت زمینی و ۵ کاروان نیز به صورت هوایی به عتبات مشرف می‌شوند.
علاوه بر این، با وجود اینکه ما آمادگی خود برای اعزام زائران در کاروان‌های زمینی را از ۲۶ بهمن‌ماه اعلام کردیم، اما هنوز ظرفیت کاروان‌ها پر نشده است. با این وجود از آخر بهمن ظرفیت اعزام‌ها به تدریج سیر صعودی پیدا می‌کند و در ایام نوروز هم افزایش می‌یابد؛ چرا که اگر به یکباره تعداد کاروان‌ها افزایش یابد، ارائه خدمات برای صاحبان هتل‌ها ممکن است با مشکل مواجه شود. بر همین اساس روند تدریجی را در نظر گرفته‌ایم.
در ماه‌های گذشته، اعزام زائران فقط از مرز مهران برنامه‌ریزی شده بود. اکنون کاروان‌های زیارتی حج و زیارت از کدام مرز به عتبات مشرف می‌شوند؟
ما آمادگی اعزام زائران از تمام مرزها را داریم، اما اکنون با توجه به شرایط ایجاد شده، زائران کاروان‌های زمینی به عتبات تنها از مرز شهید سپهبد قاسم سلیمانی (مهران) عبور می‌کنند.
برنامه‌ریزی برای باز شدن مرز شلمچه در ایام نوروز
مرز شلمچه چطور؟ به ویژه اینکه نزدیک ایام نوروز هستیم و بسیاری از مردم جنوب کشور هم می‌خواهند در این ایام به عتبات مشرف شوند.
همانطور که اشاره کردم ما مشکلی در اعزام زائران نداریم، اما در مرحله اول مرز شهید سپهبد قاسم سلیمانی (مهران) به روی کاروان‌ها باز شده است و در تلاش هستیم که مرز شلمچه را نیز برای تردد زائران عتبات در قالب کاروان‌ها به ویژه برای ایام نوروز باز کنیم. چرا که اگر زائران جنوب کشور قصد تشرف به عتبات را داشته باشند و بخواهند از مرز شهید سپهبد قاسم سلیمانی (مهران) عبور کنند، نه تنها مسیر بیشتر بلکه هزینه سفر نیز افزایش خواهد یافت.
هم‌اکنون اعزام‌های هوایی به عتبات نیز محدود است و از تمام استان‌ها صورت نمی‌گیرد. برنامه‌ای برای افزایش ایستگاه‌های پروازی ندارید؟
یکی از دلایل کاهش تعداد کاروان‌ها یا ایستگاه‌های پروازی، تکمیل نشدن ظرفیت کاروان‌ها است. اگر متقاضی داشته باشیم، آمادگی داریم تا ایستگاه‌های پروازی و همینطور تعداد کاروان‌های اعزامی را توسعه دهیم؛ البته به شرطی که استان‌ها متعهد به تکمیل ظرفیت شوند.
کسری هزینه‌ها در اعزام‌های زمینی را دفاتر باید تأمین کنند، نه زائران
هر کاروان عتبات ۳۸ نفره برنامه‌ریزی شده است. اگر مثلا در تهران دو کاروان ۲۰ نفره باشد، اعزام صورت نمی‌گیرد؟
اگر در یک شهر باشند و بخواهند به صورت زمینی به عتبات مشرف شوند، این کاروان‌ها به یک کاروان تجمیع و به سفر اعزام می‌شوند. اما اگر در یک شهر نباشند، امکان تشرف وجود ندارد؛ چراکه انتقال زائران مشکلاتی به همراه می‌آورد.
البته این امر در ایام عید صدق نمی‌کند، چرا که امکان تجمیع کاروان در این ایام کاهش می‌یابد و باید هر کاروان تکمیل و بعد اعزام شود. به ویژه در سفرهای زمینی به عتبات که ظرفیت هر اتوبوس ۳۸ نفر است و برای هر صندلی به طور مثال ۲۹ دلار هزینه شده است که اگر دو نفر را روحانی و مدیر کاروان در نظر بگیریم، باید ۳۶ زائر در یک اتوبوس همراه شوند و در صورتی این ظرفیت تکمیل نشود، دفاتر باید تأمین هزینه کنند تا سفر انجام شود. این امر در حالی است که طبیعی بود اگر ۳۲ زائر آمادگی اعزام دارند و ۴ صندلی خالی باقی مانده است، هزینه ۴ نفر بین زائران تقسیم شود، اما برای جبران کسر هزینه‌ها، از زائران هزینه اضافه دریافت نمی‌شود، بلکه دفاتر و کارگزاری باید آن را تأمین کنند تا اعزام صورت گیرد. به نوعی از زائر یک ریال هم اضافه اخذ نمی‌شود و دفتر باید این هزینه‌ها را تقبل کند نه زائر.
مشکلات در زمینه سفرهای زیارتی مثل دومینو است, به طوری که اگر به یک بخش خسارت وارد شود، بخش دیگر نیز متحمل هزینه می‌شود و پشت سر هم مشکلات ادامه خواهد داشت.
حداقل و حداکثر هزینه هر صندلی اتوبوس در اعزام‌های زمینی به عتبات چقدر است؟
از ۲۶ تا ۳۰ دلار است که بستگی به مسافت اعزام‌ها (مرزها) متفاوت است. یعنی اگر ۳۰ دلار در نظر بگیریم و دو نفر از سفر انصراف بدهند، دفتر ۶۰ دلار فقط در اجاره اتوبوس متضرر می‌شود.
هزینه سفر به عتبات در این ایام چقدر است؟
در بهمن تا ۲۳ اسفندماه، به طور نمونه میانگین بسته‌های هفت شب اعزام‌های هوایی ۳ میلیون و ۸۷۴ هزار تومان و میانگین بسته‌های هفت شب زمینی ۲ میلیون و ۱۳۷ هزار تومان است.
نامنویسی ۳۰ هزار نفر برای عتبات نوروزی/ آمادگی خدمات‌رسانی به ۴۰ هزار زائر را در این ایام داریم
با توجه به نزدیک شدن به ایام نوروز و آغاز پیش ثبت‌نام سفرهای عتبات نوروزی در هفته گذشته، تاکنون چند نفر نامنویسی کرده‌اند؟
تاکنون بیش از ۳۰ هزار نفر برای سفر به عتبات در ایام نوروز پیش ثبت‌نام کرده‌اند. این سفرها از ۲۴ اسفندماه آغاز می‌شود و تا پایان فروردین‌ماه سال آینده ادامه دارد. ما در ایام نوروز روزانه ۷۰ تا ۱۰۰ کاروان به عتبات اعزام می‌کنیم که با برنامه‌ریزی انجام شده آمادگی خدمات‌رسانی به ۴۰ هزار زائر را در این ایام داریم.
دلیل افزایش هزینه سفر به عتبات در ایام نوروز
هزینه سفرهای نوروزی چقدر است؟
هنوز هزینه این سفرها را اعلام نکردیم، چرا که منتظریم پیش ثبت‌نام انجام شود و بر اساس آن برنامه‌ریزی کرده و هزینه‌ها را استخراج کنیم. اما هرساله حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان هزینه سفر به عتبات نسبت به زمان‌های عادی افزوده می‌شود که این افزایش قیمت نیز به خاطر اقامت و افزایش نرخ پرواز است، چرا که در عراق با توجه به حضور زائران از کشورهای مختلف در این ایام، تقاضا و ظرفیت تعادلی نیست. به طوری که تقاضا بیش از ظرفیت و زیرساخت‌های عراق به ویژه شهرهای کربلا و نجف است و همین امر موجب بالا رفتن هزینه‌ها در زمینه اسکان می‌شود.
ارائه بسته‌های متنوع سفر به عتبات
یکی از مشکلاتی که وجود دارد، کاروان‌های غیرمجاز هستند که با تنوع اعزام‌ها زائران را جذب می‌کنند. چرا سازمان حج و زیارت و شرکت شمسا چنین تنوع‌هایی را برای زائران ندارد؟
اتفاقا شرکت شمسا نه تنها آمادگی برای اعزام زائران با هر سلیقه را دارد، بلکه از اوایل امسال بسته‌های متنوعی را در نظر گرفته است تا زائران با سلایق مختلف بتوانند از این بسته‌های متنوع استفاده کرده و در هر زمانی که می‌خواهند به عتبات مشرف شوند. به طور مثال ما علاوه بر کاروان‌های هفت شب، آمادگی اعزام کاروان‌های ۳، ۵، ۸، ۹ و ۱۱ شب را در اسرع وقت داریم و این نوع اعزام‌ها به صورت مکتوب به استان‌ها اعلام شده است.
پس چرا نه تنها اطلاع‌رسانی نشده، بلکه در لیست ظرفیت کاروان‌ها نیز فقط اعزام‌های ۷ شب و ۸ روز ارائه شده است و کاروان‌های غیرمجاز از این فرصت استفاده کرده و بسته‌های متنوع خود را تبلیغ می‌کنند؟
ما تنوع بسته‌ها را به دفاتر زیارتی اعلام کرده‌ایم، اما یا تقاضایی نشده است یا اینکه دفاتر اطلاع‌رسانی مناسبی به زائران ارائه نکرده‌اند.
علاوه بر این، ما به تازگی مجدد نامه‌ای به دفاتر زده‌ایم و تنوع بسته‌ها را به طور رسمی اعلام کرده‌ایم تا زائران بتوانند در هر نوع اعزامی که می‌خواهند، ثبت‌نام کنند.
نرم‌افزار جذب زائر به صورت مدرن طراحی شده است
برای سال آینده برنامه جدیدی به منظور ارائه خدمات بهتر به زائران دارید؟
یکی از نکات قابل توجه این است که دیگر دوران ثبت‌نام حضوری گذشته و روند نامنویسی زائران با سیستم ارتباطی انجام می‌شود. البته برخی دانش آن را ندارند و دفاتر باید خودشان به عنوان فردی که می‌خواهد، ارائه خدمات دهد اقدام به جذب زائر کند و در برخی مواقع حتی شاهدیم که شاید یکی از دلایل افزایش کاروان‌های غیرمجاز هم همین موضوع باشد. به طوری که افراد به طور شخصی اقدام به تبلیغات و جذب زائر می‌کنند، مثلا در مسجد و هیأت به راه‌اندازی کاروان اشاره داشته و افراد را با خود همراه می‌کنند که این روند باید از سوی دفاتر حج و زیارت نیز انجام شود.
با این وجود، شرکت شمسا برای سال آینده نرم‌افزار جذب زائر به صورت مدرن را طراحی کرده است که بر اساس آن نرم‌افزاری در اختیار زائر قرار می‌گیرد و افراد با هر سلیقه‌ای می‌توانند شیوه سفر خود را درخواست دهند و ما آن را بررسی و در صورت امکان محقق می‌سازیم.
شمسا شرایطی دارد که می‌تواند بر اساس نیازمندی و درخواست‌ها برنامه‌ریزی کند. بر همین اساس نیز در ایام غیرمناسبتی برای هر سلیقه‌ای آمادگی خدمت و ارائه کاروان‌های زیارتی برای سفر را داریم.
خدمت شمسا در قالب‌های متنوع با هر سلیقه‌ای ارائه می‌شود
علاوه بر این، امکان ارائه خدمات در قالب‌های دیگر به جز کاروان‌ها را نیز فراهم ساخته‌ایم، به طوری که زائر می‌تواند با هر وسیله‌ای به عراق سفر کند و با مراجعه با دفاتر شرکت شمسا، خدماتی همچون اقامت، تغذیه درمان، حمل و نقل و حتی امنیت را از ما مطالبه کند. به طور مثال، زائری می‌گوید که من نمی‌خواهم با اتوبوس شما به عراق بیایم، اما در عراق از شما خدمات می‌خواهم، یا اینکه فقط از ما پرواز بخواهد. ما تمامی این امکانات را برای زائران فراهم می‌کنیم، چرا که هدف ما ایجاد فضایی برای سهولت اعزام و زیارت است.همچنین نامه‌ای به آقای دانایی دبیر ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران، عراق و سوریه ارسال و اعلام کردیم که وزارتخانه‌هایی که به نحوی در عراق فعالیت دارند، اعلام کردیم که آماده ارائه خدمات به آن‌ها را در بحث اقامتگاه، امنیت، تغذیه، حمل و نقل، پزشکی و بیمه هستیم.