به گزارش «شیعه نیوز»، قانون تسهیل ازدواج جوانان برای اولین بار در مجلس هفتم تصویب شد، اما هیچ خبری از اجرای آن نشد و در حالی که عملاً هیچ قانون مشخص دیگری برای تسهیل ازدواج جوانان وجود ندارد، تنها اقدام دولت ارائه وام به زوج‌هاست. اما به راستی چرا این قانون اجرا نشد؟
عماد افروغ، نویسنده، جامعه‌شناس و نظریه‌پرداز علوم اجتماعی، که خود مبدع این طرح بود، در گفت‌و‌گو با ایکنا؛ با اشاره به اینکه قبل از ورود به مجلس (مجلس هفتم) مدافع حقوق اجتماعی مردم و وظایف اجتماعی دولت بود، گفت: یکی از حقوق برجسته اجتماعی، که زیربنای حقوق اجتماعی ملت محسوب می‌شود، حق تشکیل خانواده است. اگر کسی جایگاه خانواده را نفهمد جامعه‌شناس خوبی نیست. البته بماند که در تشخیص و تعیین حقوق شهروندی نیز ناقص عمل کرده است. رکن اساسی حیات اجتماعی نیز خانواده است. در تاریخ، هویت فرهنگی و آموزه‌های دینی ما هم خانواده جایگاهی ویژه دارد. با این دغدغه وارد مجلس شدم تا چند حق اجتماعی و ملی را به تصویب برسانم که یکی از این حقوق اجتماعی تسهیل ازدواج جوانان بود.
وظیفه ما رفع موانع اجتماعی ازدواج است
وی به تلاش دو ساله مجلس وقت برای تدوین لایحه این قانون پرداخت و گفت: تمام ابعاد مختلف این قانون و اجرای آن مورد توجه قرار گرفت و تلاش شد طرح کاملی ارائه شود که در آن مسئله اشتغال، مشاوره خانوادگی، مسکن، در اختیار گذاشتن تالارهای دولتی برای مراسم ازدواج و ... دیده شود. تلاش ما این بود که موانع اجتماعی برای ازدواج جوانان در کشور وجود نداشته باشد و حذف شود. البته متأسفانه برخی که این طرح را به دقت نخوانده‌اند فکر می‌کنند می‌خواهیم افراد را به منظور ازدواج برای هم انتخاب کنیم، در حالی که این مسئله کاملاً شخصی است. وظیفه ما رفع موانع اجتماعی است و با این طرح هم تلاش کردیم این موانع را برطرف کنیم.
این استاد دانشگاه در تداوم تشریح روند تصویب قانون تسهیل ازدواج جوانان گفت: بی‌مهری‌های زیادی به این طرح در همان زمان صورت گرفت. تصویب کلیات این طرح مصادف با روی کار آمدن دولت نهم شد که می‌خواست طرح خودش را برای ازدواج در کشور اجرا کند. به همین دلیل ۵۰ نفر از نمایندگان وابسته به دولت وقت برای پس گرفتن این طرح تصمیم گرفتند. اما سایر نمایندگان به خارج کردن این طرح از دستور مجلس رأی ندادند و در نهایت طرح تصویب شد و مورد تأیید شورای نگهبان قرار گرفت.
آیا طرح تسهیل ازدواج جوانان به دولت ابلاغ شده است؟
وی اظهار کرد: اگر این طرح به دولت ابلاغ شده چرا اجرا نشده است؟ اگر ابلاغ نشده وظیفه رئیس مجلس ابلاغ آن است؟ به هر حال این طرح اجرا نشد و برای ازدواج فقط اعطای وام در دستور کار دولت قرار گرفته است، در حالی که مشکل ازدواج با وام حل نمی‌شود. در این طرح اختصاص خانه‌های ارزان‌قیمت به زوج‌ها برای اوایل زندگی در نظر گرفته شده بود تا آنان چهار سال در این خانه‌ها زندگی کنند و پس از بهبود شرایط مالی‌شان خانه‌ای تهیه کنند.
وی ادامه داد: تنها بند این طرح که روز ازدواج حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) به عنوان روز ازدواج نامگذاری شود، به سرعت تصویب شد و هر سال این روز جشن گرفته می‌شود.
افروغ با ابراز ناراحتی شدید از اینکه اقدامات شعارگونه و تبلیغی به سرعت مورد توجه قرار می‌گیرد، اما طرح‌هایی که باید اجرا شود و اقدام آن سخت است به راحتی به فراموشی سپرده می‌شود، گفت: در دوره کنونی مجلس کمیسیون فرهنگی اهتمام جدی برای عمل به این طرح داشت و با من هم تماس گرفتند و مراحل قانونی آن انجام شد و مجلس به این نتیجه رسید که دولت در اجرای این طرح کوتاهی کرده است. حتی یکی از اعضای کمیسیون فرهنگی علیه دولت اعلام اقدام مجرمانه کرد. مقام معظم رهبری نیز در بحث آسیب‌های اجتماعی درباره اجرای این طرح دستور دادند اما همچنان اجرا نشده است.
بدون خانواده می‌خواهید از کدام بنیان محافظت کنید
این جامعه‌شناس با ابراز تأسف بسیار از اینکه مسئولان بلندنظری لازم را برای انجام طرح‌ها و پروژه‌های اجتماعی ندارند، گفت: بسیاری از مسائل و مصائب اجتماعی کشور به دلیل سست شدن بنیان خانواده است. همه در حال بحث کردن بر روی این موضوع هستند که جلوی متلاشی شدن خانواده‌ها باید گرفته شود اما من می‌گویم که شرط اول جلوگیری از این مسئله، تشکیل خانواده است. اگر خانواده تشکیل نشود چه بنیانی را باید تقویت کنیم؟ اول باید زمینه تشکیل خانواده فراهم شود و بعد برای حفاظت و حراست از آن طرح و برنامه داد.
این استاد دانشگاه به ازدواج‌های سفید، همباشی‌ها و ... که جایگزین ازدواج شده است اشاره کرد و افزود: این مسائل با دین، فرهنگ و حتی عقل بشری سازگار نیست. نباید اشتباهات کشورهای دیگر را در خصوص خانواده تکرار کنیم. بی‌محابا باید مسائل مربوط به خانواده را نقد کنیم. آنچه در روابط بین زن و مرد رخ می‌دهد هیچ وجه شرعی، عقلی، فرهنگی و ... با جامعه ما ندارد. اگر زمانی قانون نداشتیم بحث آن جدا بود و باید به فکر تصویب قانون می‌بودیم اما وقتی قانون مصوب داریم باید اجرا کنیم.
وی با تأکید بر اینکه در قانون تسهیل ازدواج جوانان وظایف هر یک از نهادها به خوبی مشخص شده است، ابراز کرد: همه چیز مشخص است و فقط باید اجرا شود. البته مسلماً اجرای این طرح هزینه‌بر است اما هزینه آن کمتر از مواجهه با هزینه آسیب‌های عدم اجرای این طرح است.
باید هزینه پاکی را پرداخت کنیم یا هزینه ناپاکی را
نماینده مردم در مجلس هفتم تصریح کرد: باید برای تسهیل ازدواج جوانان هزینه کنیم یا باید هزینه بیشتری را صرف آسیب‌های اجتماعی و روانی ازدواج نکردن جوانان کنیم. باید هزینه پاکی را پرداخت کنیم یا هزینه ناپاکی را و نکته جالب اینکه در مقام نظر همه مدافع خانواده هستند، اما در مقام عمل کسی اقدامی نمی‌کند.
وی در پاسخ به اینکه آیا با توجه به شرایط اقتصادی کشور می‌توان این طرح را اجرا کرد؟ گفت: بله، اگر این طرح اجرا شود، هزینه‌های آسیب‌های اجتماعی خودبه‌خود کم می‌شود. از سوی دیگر برخی از اقدامات مطرح در این طرح نیاز به بودجه ندارد، مثلاً اینکه تالارهای نهادها و سازمان‌ها به صورت رایگان در اختیار زوج‌های جوان قرار داده شود یا هزینه مشاوره زوج‌های جوان کمتر از افراد معمولی باشد و در خصوص شغل نیز متأهل‌ها بر مجردها مقدم باشند.
افروغ در پایان گفت: بی‌توجهی به اجرای این طرح بی‌توجهی به نیازهای مردم است. به نظر من مشکل جامعه ما شکاف بین نظر و عمل است. متأسفانه عمل ما هیچ تناسبی با نظرات و بیاناتمان ندارد و باید برای این مسئله فکری کرد.