شیعه نیوز:
پرسش
صدای پرندگان به چه معنا است؟ آیا امام حسین( علیه السلام ) در کودکی به این سؤال پاسخ داده‌اند؟ و این سخنان چقدر امروزه به اثبات رسیده است؟
پاسخ اجمالی
روایات بسیاری وارد شده است که امامان( علیه السلام )، مانند پیامبران نه تنها به زبان تمامی اهل عالم آشنا و قادر به تکلم آن بودند، بلکه حتی به زبان حیوانات از جمله پرندگان نیز آشنایی داشته و آن‌را می‌فهمیدند.[1]
در این ارتباط امام سجاد و امام صادق( علیه السلام ) فرموده‌اند: «چنان‌که در آیه "عُلِّمْنا مَنْطِقَ الطَّیْرِ وَ أُوتِینا مِنْ کُلِّ شَیْءٍ"[2] آمده که پروردگار به حضرت سلیمان( علیه السلام ) علم به سخن پرندگان و برخی از اشیا را عنایت کرده به ما علاوه بر فهم و علم به سخن پرندگان، علم به تمام اشیا را عنایت فرموده‌اند».[3]
هم‌چنین ابوحمزه ثمالی می‌گوید: نزد امام سجاد بودیم هنگامی که گنجشکان آواز می‌خواندند، امام( علیه السلام ) فرمود: «آیا می‌دانی اینها چه می‌گویند؟» گفتم نه، امام فرمود: «این گنجشکان پروردگارشان را تقدیس می‌کنند و از او روزی امروزشان را درخواست می‌نمایند».[4]
تفسیر صدای پرندگان از نگاه امام حسین( علیه السلام )
روایت می‌گوید: «در ایام کودکی امام حسین( علیه السلام ) از آن‌حضرت، درباره صدای حیوانات سؤال شد، امام( علیه السلام ) در پاسخ فرمود: «کرکس» می‌گوید؛ اى فرزند آدم! هر گونه که می‌خواهى زندگى کن ولى بدان که عاقبت مرگ است. «باز» می‌گوید؛ اى دانا به امور پنهان و اى رفعکننده بلاها.[5]
«طاوس» می‌گوید؛ خدایا! به خود ظلم کردم و به زیبایی‌ام مغرور شدم، پس مرا ببخش. «خارپشت» می‌گوید؛ خداوند بر عرش خود قرار گرفته است. «خروس» می‌گوید؛ هر کس خدا را شناخت او را فراموش نمی‌کند. «مرغ» می‌گوید؛ اى خدایى که بر حقى، تو بر حقى و سخن تو حق است. «قرقى» می‌گوید؛ به خدا و روز قیامت، ایمان دارم. «لاشخور» می‌گوید؛ به خدا توکل کن که او روزى می‌دهد. «عقاب» می‌گوید؛ هر کس از خدا اطاعت کند، سختى نمی‌بیند. «شاهین» می‌گوید؛ خداوند، پاک، منزه و حقّ است، چه حقّى! «جغد» می‌گوید؛ انس در دورى نمودن از مردم است. «کلاغ» می‌گوید؛ اى روزى دهنده! روزى حلال برسان. «دُرنا» می‌گوید؛ خدایا! مرا از شرّ دشمنانم حفظ کن. «لک لک» می‌گوید؛ هر کس از مردم فاصله بگیرد، راحتتر است. «اردک» می‌گوید؛ آمرزش تو را خواهانم اى خدا!. «هدهد» می‌گوید؛ چقدر شقى و بدبخت است کسى که گناه می‌کند. «قمرى» می‌گوید؛ اى داناى به اسرار و پنهانها، اى خدا!. «کبوتر» می‌گوید؛ تویى خدا و غیر از تو خدایى نیست.[6]
«زاغ» می‌گوید؛ منزّه است کسى که بر او چیزى مخفى نیست. «طوطى» می‌گوید؛ یاد خدا باعث مغفرت گناهان است. «گنجشک» می‌گوید؛ طلب آمرزش می‌کنم از گناهانى که خدا را به خشم آورد. «بلبل» می‌گوید؛ لا إِلهَ إِلَّا الله حقّا حقّا.[7] «کبک» می‌گوید؛ قیامت نزدیک است. «بلدرچین» می‌گوید؛ اى فرزند آدم! چه چیز تو را از مرگ غافل کرده است. «مرغ شکارى» می‌گوید؛ لا إِلهَ إِلَّا الله مُحَمَّدٌ رَسُولُ الله و آله خیرة الله. «فاخته»[8] می‌گوید؛ یا واحد یا احد یا فرد یا صمد. «دارکوب» می‌گوید؛ خداى من! مرا از آتش نجات بده. «چکاوک» می‌گوید؛ خدایا! گناهان مؤمنان را ببخش. «کبوتر صحرایى» می‌گوید؛ خدایا! اگر مرا نبخشى، بدبخت می‌شوم.[9]
«مرغ عشق» می‌گوید؛ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ [العلىّ] العظیم. «شتر مرغ» می‌گوید؛ معبودى به غیر از خدا نیست. «پرستو» هنگام صدا کردن، سوره حمد را می‌خواند و می‌گوید؛ اى قبولکننده توبهکنندگان! اى خدا! حمد و ثنا براى تو است».[10]
پس از آن امام به تفسیر صدای غیر پرندگان از حیوانات دیگر پرداخت و در خاتمه با استناد به آیه «وَ إِنْ مِنْ شَیْءٍ إِلَّا یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لکِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ»،[11] فرمود که تمام مخلوقات خداوند او را تسبیح می‌کنند.[12]
بنابراین به استناد آیه مذکور و روایات یاد شده، تمامی حیوانات بلکه مخلوقات، دارای نطق و کلام هستند و تسبیح‌‌گوی پروردگار متعال می‌باشند که کلامشان برای انبیاء و امامان مفهوم است.
[1]. شیخ مفید، الاختصاص، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، محرمی زرندی، محمود، النص، ص 289 - 301، قم، المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، چاپ اول، 1413ق.
[2]. «اى مردم! زبان پرندگان به ما تعلیم داده شده، و از هر چیز به ما عطا گردیده است». نمل، 16.
[3]. همان، ص 293.
[4]. همان.
[5]. قطب الدین راوندی، سعید بن عبد اللّٰه، الخرائج و الجرائح، ج 1، ص 248، قم، مؤسسه امام مهدی عجل الله تعالی فرجه، چاپ اول، 1409ق.
[6]. همان، ص 249.
[7]. همان، ص 250.
[8]. نوعی کبوتر، قمری.
[9]. الخرائج و الجرائح، ج 1، ص 250.
[10]. همان، ص 251.
[11]. «هر موجودى، تسبیح و حمد او می‌گوید ولى شما تسبیح آنها را نمی‌فهمی». اسراء، 44.
[12]. الخرائج و الجرائح، همان، ص 252.
T