شیعه نیوز:
پرسش
هشام بن سالم از امام صادق( علیه السلام ) روایت کرده، منظور از آیه شریفه این است که؛ «خداوند مانع می‌شود که کسى علم پیدا کند که باطل حق است». این روایت به چه معنا است؟
پاسخ اجمالی
در متون حدیثی، روایاتی وجود دارد که ناظر به این معنا است که حتی اگر فردی تظاهر بدان کند که عقیده باطلی – مانند وجود نداشتن خدا - برایش یقینی است، اما هیچ‌گاه در اندرون خود، نمی‌تواند به چنین یقینی دست یابد؛ زیرا اگر چنین یقینی به وجود آید، او در ادامه مسیر باطلش معذور خواهد بود؛ چرا که او براساس علم و یقینش عمل کرده است:
1. «عن أبی عبدالله( علیه السلام ) فی قول الله تعالى: «وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ»[1] فقال: یحول بینه وبین أن یعلم أنّ الباطل حقّ»؛[2] امام صادق( علیه السلام ) در تفسیری از این آیه شریفه که خدا میان مرد و دل او حائل و مانع می‌شود، فرمودند: حائل می‌شود در میان او و میان آن‌که باطلی را حق بداند.
2. «عن أبی عبدالله( علیه السلام ) قال: «أبى الله أن یعرّف باطلًا حقّاً، أبى الله أن یجعل الحقّ فی قلب المؤمن باطلًا لا شکّ فیه، و أبى الله أن یجعل الباطل فی قلب الکافر المخالف حقّاً لا شکّ فیه، ولو لم یجعل هذا هکذا، ما عُرف حقّ من باطل»؛[3] حضرتشان فرمودند: خدای متعال ابا دارد از این‌که باطلی را حق معرفی کند؛ خداوند ابا دارد از این‌که حقی را در دل مؤمنی، باطلی یقینی جلوه داده و یا آن‌که در قلب کافری که با دین مخالف است، پنداری باطل را یقینی و تردیدناپذیر جلوه دهد؛ چرا که اگر چنین نکند حق از باطل برای خود افراد نیز قابل تشخیص نخواهد بود.
[1] . انفال، 24.
[2]. برقی، ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق، مصحح، محدث، جلال الدین، ج 1، ص 237، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق.
[3]. همان، ص 277.
آیات مرتبط
سوره الأنفال (24) : يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ ۖ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ وَأَنَّهُ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ
T