شیعه نیوز:
پرسش
1. در عرف گفته می‌شود که قرآنهای موجود در منزل حتماً باید یک‌بار در سال باز گردند و خوانده شوند و چنانچه روی قرآن غبار بنشیند افراد آن خانه معصیت کرده‌اند. حدیث و روایت و حکمی در این خصوص ندیده‌ام. راهنمایی بفرمایید. 2. حکم خمس این مورد را هم بیان بفرمایید که ظاهراً کتابی که در خانه داشته باشیم و در یک سال استفاده نگردد باید خمس پرداخته شود؟ و آیا قرآن هم مشمول این موضوع می‌گردد و یا حکم سنگین‌تری دارد؟ مؤونه آن چه می‌شود؟
پاسخ اجمالی
1. شاید بتوان از روایت زیر فهمید که چنین کاری پسندیده نیست و در شأن یک مسلمان نمی‌باشد:
امام صادق( علیه السلام ) می‌فرماید: «سه چیز به درگاه خداوند عزیزِ جلیل شکایت می‌برند: مسجد خرابى که اهلش در آن نماز نخوانند، عالمى که میان جاهلان باشد [و از او استفاده‌اى نشود] و قرآنى که رها شده و بر آن گرد و غبار نشسته و از رویش خوانده نشود».[1]
با این وجود، این روایت بیشتر ناظر به آن است که در هر خانه‌ای باید تلاوت قرآن به گوش برسد، نه آنکه لزوماً تمام قرآنهای موجود در خانه خوانده شوند.
البته جدا از این روایت، شاید ادب اقتضا کند که تا امکان دارد تمام قرآنهای موجود خوانده شوند، اما به هر حال نمی‌توانیم به فردی که تمام قرآنهای منزلش را نخوانده گناهکار بگوییم، زیرا اصل خواندن قرآن امری واجب نیست که تارک آن را گناهکار بدانیم.
2. قرآن جزو مؤونه‌های ضروری زندگی محسوب می‌شود و خمس ندارد. به طور کلی؛ اگر کتاب‌ها، مورد نیاز و براى مراجعه و مطالعه بوده و مقدار آن هم مناسب شأن عرفى باشد، خمس ندارد، حتى اگر در سال‌های بعد استفاده شود. و برخی از فقها[2] گفته‌اند اگر تا سر سال از آنها استفاده مناسب نشود خمس دارد.[3]
[1]. ابن فهد حلّی، جمال الدین احمد بن محمد، عدة الداعی و نجاح الساعی، ص 290، دار الکتب الاسلامی، چاپ اول، 1407ق.
[2]. آیت الله سیستانی.
[3]. برگرفته از: «خمس خانه و کتاب»، سؤال 28278.
T