شیعه نیوز:
پرسش
آیا متون دینی راجع محصولات و مصنوعات صنعتی؛ مانند لوازم و مبلمان خانه و محل کار مطلبی دارد؟ این‌که چگونه باید طراحی شوند؟ چه اصول دینی و انسانی باید در آنها رعایت شود؟اصلاً چقدر باید در زندگی نقش داشته باشند؟
پاسخ اجمالی
در ارتباط با پرسش مطرح شده باید گفت؛ گرچه شاید در برخی لوازم کاربردی در صدر اسلام توصیه‌هایی مشاهده شده و به اموری کلی مانند رعایت بهداشت و بهره‌مند نمودن دیگران از نعمت‌هایی که به انسان ارزانی شده نیز تأکید شده باشد، اما این‌گونه نیست که دین در تمام جزئیات هر محصول صنعتی و یا هر کدام از لوازم خانگی نظری ارائه کرده باشد.
با این وجود، آنچه از کلیات دین بر می‌آید آن است که هر وسیله‌ای که در زندگی انسان، کاربردی عاقلانه و مفید دارد استفاده از آن ممنوع نبوده و پیشوایان دینی نیز از لوازم کاربردی موجود در آن زمان استفاده می‌کردند.
زیبایی لوازم و وسائل نیز از امور ممنوعه نیست و طبیعی است که زیبایی طراحی‌ها به مکان و زمان وابسته است و عنصری ثابت نیست که در دین اعلام شود.
به هر حال ذکر این نکته نیز ضروری است که توسعه ساخت و ساز منزل مسکونی – و طبیعتاً انباشت وسایل و لوازم - اگر بیش از حد نیاز و یا برای فخرفروشی باشد در اسلام ناپسند اعلام شده است.
رسول گرامی اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) در این باره می‌فرماید: «وَ مَنْ بَنَى بَیْتاً رِیَاءً وَ سُمْعَةً حُمِّلَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِلَى سَبْعِ أَرَضِینَ ثُمَّ یُطَوَّقُهُ نَاراً یوقد [تُوقَدُ] فِی عُنُقِهِ ثُمَّ یُرْمَى بِهِ فِی النَّارِ فَقُلْنَا یَا رَسُولَ اللَّهِ کَیْفَ یَبْنِی رِیَاءً وَ سُمْعَةً قَالَ یَبْنِی فَضْلًا عَلَى مَا یَکْفِیهِ أَوْ یَبْنِی مُبَاهَاة»؛[1] هر کس براى خودنمایى یا شهرتطلبى خانهاى براى خود بسازد، روز قیامت آن خانه را تا هفتمین طبقه زمین به دوش مىکشد، سپس به صورت حلقهاى آتشین طوق گردنش مىشود، آنگاه او را با آن حال به آتش دوزخ مىافکنند. راوى گفت: پرسیدیم: اى پیامبر خدا، چگونه براى خودنمایى یا شهرتطلبى خانه مىسازد؟ فرمود: خانهاى بسازد که بیش از اندازه حاجتش باشد، یا آن‌را براى فخر فروشى بنا کند.
گفتنی است آنچه که باید در طراحی‌ها مورد دقت قرار گیرد این است که باید از عناصری که عرفاً ضد دینی ارزیابی می‌شوند خودداری نمود؛ مانند تجسیم صحنه شراب‌خواری، قماربازی و ... در مبلمان.
[1]. ابن بابویه، محمد بن على، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، النص، ص 281، قم، دار الشریف الرضی للنشر، چاپ دوم، 1406ق.
T